Lijst: Koningen, koninginnen van Nederland, der Nederlanden

Willem, Emma, Wilhelmina, Juliana, Beatrix, Willem-Alexander ... Iedereen met enige kennis van de monarchie in Nederland weet ongetwijfeld dat het hier koningen en koninginnen van Nederland betreft. Maar wie waren deze monarchen? Wanneer regeerden zij en wat waren hun belangrijkste verdiensten en beproevingen? De onderstaande geschiedenis van de koningen, koninginnen der Nederlanden is chronologisch ingedeeld. Elke koning en koningin van Nederland wordt bovendien afzonderlijk behandeld:

Voor 1815

Alvorens in 1815 het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd opgericht, hadden Nederlandse gebieden ten tijde van Napoleon deel uitgemaakt van een Franse vazalstaat, met onder meer (van 1806 tot 1810) aan het hoofd koning Lodewijk Napoleon Bonaparte, neef van de Franse keizer Napoleon I. De onderstaande lijst behandelt de geschiedenis van Nederlandse koningen en koninginnen, afkomstig uit het Huis Oranje-Nassau, na de oprichting van het nieuwe Koninkrijk in 1815.

Willem I: 1815 - 1840

Zoon van stadhouder Willem V, zette in 1813 voor het eerst sinds achttien jaar weer voet op Hollandse grond, op het strand van Scheveningen. Getrouwd met Wilhelmina van Pruisen van 1791 tot 1837. Was van 1815 tot 1830 koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, waartoe ook België behoorde. Stond bekend om kapitalistische maatregelen, verbetering infrastructuur, maar ook kritische houding ten opzichte van de Franse taal en het katholicisme. Willem I maakte in 1830 de onafhankelijkheid van België mee, erkende deze zelf echter pas in 1839. Stond bekend als vermogend en absolutistisch, conservatief vorst.

Willem II: 1840 - 1849

Zoon van Willem I, was Nederlands bevelhebber tijdens de Slag bij Waterloo, waar hij licht gewond raakte. Van 1816 - 1849 getrouwd met Anna Paulowna van Rusland, dochter van tsaar Paul I. Steunde in 1848, uit angst voor een revolutie in Nederland, de grondwetswijziging van de liberaal Thorbecke, die de koninklijke macht inperkte. Willem II stond bekend als een 'ridderlijk' vorst.

Willem III: 1849 - 1890

Zoon van Willem II, van 1849 - 1877 getrouwd met zijn nicht Sophie van Württemberg. Dit echtpaar leefde vanaf 1851 gescheiden van tafel en bed, waarna Willem - na Sophies dood in 1877 - van 1879 tot 1890 getrouwd was met prinses Emma van Waldeck-Pyrmont. Willem had grote moeite met Thorbeckes grondwet en wenste meer koninklijke macht ten opzichte van de in zijn ogen achterhaalde 'volkssoevereiniteit'. De vorst had meerdere buitenechtelijke kinderen. Historici twijfelen of Willem III wel de vader van Wilhelmina was (geboren in 1880 als dochter van Willem en Emma), aangezien hij naar alle waarschijnlijkheid een geslachtsziekte had. Willem III, die ook wel spottend 'Koning Gorilla' werd genoemd, is voorlopig de laatste van de koningen van Nederland, tot het moment dat de huidige kroonprins Willem-Alexander het koningschap op zich zal nemen.

Regentes: Emma van Waldeck-Pyrmont 1890 - 1898

Was regentes voor haar minderjarige dochter Wilhelmina. Stond vanwege haar beminnelijkheid bekend als 'koningin der barmhartigheid'. Emma poetste het imago van de monarchie in Nederland op door succesvolle bezoeken in het land, al dan niet in gezelschap van haar charmante dochter Wilhelmina.

Wilhelmina: 1890 (1898) - 1948

Koningin der Nederlanden, van 1901 tot 1934 getrouwd met Hendrik van Mecklenburg-Schwerin. Stond bekend om haar dominante karakter. Wenste enerzijds een versobering van de koninklijke pracht en praal, maar anderzijds een uitbreiding van haar koninklijke macht. Vervulde een heldenrol in de Tweede Wereldoorlog, ondanks haar vlucht naar Engeland. Wilhelmina overleed in 1962.

Juliana: 1948 - 1980

Besteeg de troon kort na het vijftigjarig regeringsjubileum van haar moeder Wilhelmina. Van 1937 tot 2004 getrouwd met Bernhard van Lippe-Biesterfeld. Verbleef in de Tweede Wereldoorlog in Canada. Juliana's betrekkingen met de alternatieve genezeres Greet Hofmans brachten in 1956 de monarchie aan het wankelen, evenals de Lockheed-affaire in 1975 rondom prins Bernhard. Het koningschap van Juliana werd gekenmerkt door een enigszins informeel, toegankelijk karakter. Juliana kreeg vier dochters: Beatrix, Irene, Margriet en Marijke. Laatstgenoemde verkoos Christina als roepnaam.

Beatrix: 1980 - 2013

Van 1966 tot 2002 getrouwd met Claus van Amsberg. Beatrix' inhuldiging in 1980 werd, evenals haar huwelijk in 1966, ontsierd door rellen. De monarchie werd onder Beatrix weer van een enigszins formeel karakter voorzien. Beatrix en Claus kregen drie zoons: Willem-Alexander, Johan Friso en Constantijn.

Willem-Alexander: 2013 - heden

In 2002 getrouwd met Máxima Zorreguieta. Samen kregen zij drie dochters: Catharina-Amalia, Alexia en Ariane.