Doel in België: een vrijwel verlaten dorp

Net over de grens tussen Nederland en België ligt aan de Belgische kant het dorpje Doel. Doel is geen gewoon dorp. Dit dorp is vrijwel volledig verlaten, de huizen zijn gebleven en de bewoners zijn vertrokken. Dit is niet zonder slag of stoot gegaan, aan het verlaten van het dorp is jaren lang strijd vooral gegaan. Dit is ook te zien aan de talrijke teksten op de woningen. Doel is een dorp waar graffiti en vandalisme hoogtij viert.

De leegloop

Doel was al een dorp in 1267. In 1880 had het dorp 2.507 inwoners, daarna daalt het aantal inwoners gestaagd naar 1.300 in 1972 en nu woont er vrijwel niemand meer. Bewoners moesten het dorp verlaten vanwege uitbreidingsplannen. In Doel bevindt zich een kerncentralepark met vier reactoren. Er zou ook een containerdok (het Saeftinghedok) dwars door Doel komen. Dit plan is nog steeds niet uitgevoerd en het is de vraag of dit ooit gaat gebeuren. Er zijn al aardig wat gebouwen in het dorp gesloopt door de Maatschappij voor Grond- en Industrialisatie beleid van het Linkerscheldeoevergebied. Dit werd gedaan om het kraken tegen te gaan en omdat vele leegstaande woningen door jaren lange leegstand onveilig waren geworden. Het slopen is in 2009 stilgelegd na een verbod op slopen opgelegd door het Hof van Beroep van Gent.

De graffiti

Sommige graffiti in Doel is ware kunst, gemaakt door de Gentse graffiti artiesten Bue, Roa en Resto. Hun stijl valt onder de characters. ROA maakt enorme muurschilderingen in overwegend zwart-wit, meestal van dieren. Zijn werk is niet alleen in Doel te bezichtigen, maar in heel België en op gebouwen door heel Europa, Zuid-Amerika, Afrika en Australië. Bue, ook wel Bue the Warrior genoemd komt uit een heel geslacht van tekenaars. Zijn vader en grootvader waren/zijn verbonden aan Studio Vandersteen. Hij omschrijft zijn werk als mellow, zijn kunstwerken bevatten veel kleur en humoristische elementen en ook hij is internationaal bekend. Naast muur schilderen houdt deze artiest zich ook bezig met kleding ontwerpen.
Resto is de derde internationale graffiti kunstenaar die werk in Doel heeft gemaakt. Zijn werk bestaat voornamelijk uit bizar ogende kleurrijke auto’s. Verder vind je het oog (zie foto) op een muur in Doel. Prachtige graffiti kunst van kunstenaar ADT.

Veel huizen in Doel zitten van onder tot boven onder de graffiti waardoor het lijkt alsof je in een surrealistische omgeving terecht bent gekomen. Het draagt zeker bij aan de aparte sfeer die in Doel hangt.

De teksten

De teksten op de huizen zijn veelal afkomstig van voormalige huizeneigenaren in Doel. Het verdriet en de wanhoop druipt er van af. Hieronder volgt één van de teksten die in Doel te lezen is:
“Ik vroeg hulp. Beleefd
Ik vroeg nogmaals hulp. Beleefd
Toen bleek geen hulp
Ik panikeer om hulp, maar
Het misverstand eiste reputatie
Gewoon hulp vragen, 8 jaar lang
Ik zoek zelf oplossingen, maar de
Hulpreputatie is al waanzin!
Nu is waanzin het enige nog dat leeft
Ik ben al gestorven!
Duck!”

De huizen

Je mag de huizen op Doel niet binnen, zoals ook te lezen is op het bord bij de slagbomen. Ten eerste zijn de huizen privé eigendom en ten tweede zijn veel huizen in de loop der tijd door leegstand en vandalisme bouwvallig geworden. Overal ligt puin, glas, hout, spijkers en ander afval. Veel ruiten zijn ingegooid en veel keukens half of helemaal uitgebroken. Voor veel ruiten zitten nu planken, al hangen er soms ook nog gordijnen en zijn er af en toe nog meubels aanwezig.

Het Hooghuis (gebouwd in 1613) te vinden in Doel aan de Hooghhuisstraat 8, was het ouderlijk huis van de eerste vrouw van kunstschilder Rubens, Isabella Brand. Rubens kwam hier dus vaak. Isabella was enig kind en overleed jong. Haar vader liet bij zijn dood het huis na aan Rubens en zijn zonen uit het huwelijk met Isabella. Nu biedt het huis net zo’n troosteloze aanblik als de rest van Doel.

Het enige wat in Doel nog wordt onderhouden is de kerk (met een indrukwekkend kerkorgel) en de begraafplaats. Verder ook nog de paar bewoonde huizen die hier tussen staan.

Fotografen en het dorp Doel

Vele kunstenaar hebben hun inspiratie gehaald uit het dorp Doel. Niet alleen de al eerder genoemde graffiti kunstenaars, maar ook de bekende fotograaf Cédric Dubus (Fransman) is gefascineerd door dit dorp. Hij heeft een bijzondere fotoreportage van het verval van een verlaten dorp gemaakt.
Het verlaten Doel heeft de Belgische fotografe Virginia Mayo geïnspireerd tot het melancholische zwart-wit fotoboek “ Dit Huis is Bewoond”. Ondertitel:”This house is inhabited”. Mayo schrijft in haar boek: ”Doel voelt als Tsjernobyl, zonder het ongeval.”
Doel is een walhalla voor fotografen die doen aan Urban Exploring ook wel Urbex genoemd. Dit betekent zoiets als de schoonheid van het verval op de gevoelige plaat vastleggen.