The Thames Tunnel, London

De primeur had Londen, daar werd de 1e tunnel ter wereld gegraven die onder een bevaarbaar water door moest lopen. Helaas mislukte de eerste pogingen en pas nadat jaren later de beroemde Sir Marc Isambard Brunel werd ingeschakeld werd de tunnel in bijna 20 jaar gerealiseerd. Het was een gewaagd project, tunnels boren en aanleggen was in die tijd zeer uniek.

Algemeen

In Londen gingen in het begin van de 19e eeuw meer dan 4.000 rijtuigen en karren (door paarden voortgetrokken wel te verstaan) per dag over de London Bridge. Daarnaast waren er een paar honderd veerlieden die een veerdienst voor personen en goederen onderhielden. Het werd dus eigenlijk een noodzakelijk goed dat er een tunnel onder de Theems zou moeten komen. Het zou de eerste tunnel ter wereld worden die onder bevaarbaar water door zou lopen.

De eerste architecten

Een ingenieur uit Cornwall, Robert Vazie, begon in het begin van de 19e eeuw met een tunnelverbinding vanuit Limehouse op de noordoever naar Rotherhithe aan de zuidelijke zijde. Het was daarna Robert Trevithick, een beroemde architect in zijn tijd, die zijn werk overnam. Jammer genoeg voor hem stortte op 26 januari 1802 het dak van de tunnel in, meer dan 300 meter van de veilige verticale schacht aan de noordoever. Door deze ramp was de financier van het project, de Thames Archwas Company in één klap failliet.

Trevithick heeft dan nog een idee om kistdammen te verzinken in de rivierbedding. Hierdoor ontstond een redelijk droge geul, waarin de gietijzeren tunneldelen konden worden gelegd. Op zich was het hele idee niet verkeerd, maar het mislukte vanwege de zachte modder van de Theems.

Brunel

Marc Isambard Brunel (Hacqueville 25 april 1769 – Londen 12 december 1849), een voor de Franse Revolutie naar New York gevluchte engineer, vestigde zich in 1799 in Engeland. Hij had toen al bewezen een productief uitvinder te zijn. Hij ging ervan uit dat men voor het boren van een tunnel door verschillende bodemlagen het gedrag moest imiteren van een scheepsworm. Deze kon met zijn roterende kaken in het hardste hout een doorgang knagen en met uithardende uitwerpselen een hechte bekleding aanbrengen.

Dit concept werkte Brunel om tot een patent voor Great Shield, dat hij later zou omschrijven als een ambulante kistdam die zich in horizontale richting verplaatst. In 1818 had hij patent op deze constructie. De constructie bestond uit een verticaal gietijzeren raamwerk en was onderverdeeld in aparte secties waarin 36 mijnwerkers op 3 verschillende verdiepingen rechtop konden staan om met de hand in een vastgestelde volgorde de graafwerkzaamheden te verrichten.

Uitvoering

De arbeiders haalden een houten plank weg, verwijderde de zachte modder en plaatste de plank weer terug. Daarna volgde de metselaars, die brachten een één meter dikke wandbekleding aan van Romeins cement. Dit is een mengeling van kalk, pozzolanen (vulkanische afzettingen in combinatie met gebluste kalk en zand), cocciopesto (kalk en gemalen keramiek) en steengruis.

Een verschil tussen het ontwerp en de uitvoering was dat er om financiële redenen een tussenwand werd weggelaten. Oorspronkelijk had deze wand de functie dat het gedeelte tussen de voorwand van de voorzijde van het schild en het voltooide metselwerk ondersteunde en afdichtte. Omdat deze tussenwand werd weggelaten liep de tunnel van tijd tot tijd periodiek onder water.

De bouwwerkzaamheden kwamen voor 7 lange jaren stil te liggen. De zoon van Marc, Isambard Kingdom, had al een deel van de bouwwerkzaamheden overgenomen en was bang dat de tunnel nooit afgemaakt zou worden.

De tunnel was uiteindelijk klaar in maart 1843. Helaas was Marc Brunel niet meer in staat om de tunnel af te bouwen. In 1841 kreeg hij een 1e beroerte en in 1845 een 2e. Tot aan zijn dood vier jaar later kon de inmiddels geridderde Marc Brunel niet meer werken.

De tunnel

Nadat de tunnel klaar was, kwamen koningin Victoria en haar echtgenoot de tunnel met een bezoek vereren. In de 1e 4 maanden na de opening van de tunnel maakten meer dan 1.000.000 betalende bezoekers gebruik van de tunnel. De opening vond plaats tijdens een groot banket ondergronds.

Ruim 20 jaar na de opening van de tunnel, september 1865, werd deze overgenomen door de East London Railway Company en tot op heden worden passagiers vervoerd door middel van de metro. De eerste trein reed over de nieuwe spoorrails op 7 december 1869. Het is tegenwoordig deel van de London Underground, oftewel The tube.

Onderhoud

Tussen 1995 en 1997 heeft Taylor Woodrow de tunnel opgeknapt op basis van de plannen gemaakt door de Dr. G. Sauer Company.

Leuk om te weten

• De tunnel is 11 meter breed en 6 meter hoog
• Het geheel is bijna 400 meter lang
• De tunnel ligt 23 meter onder water
• De bouw begon in februari 1825
• Men vorderde ongeveer 3 tot 4 meter per week
• De totale kosten van de bouw bedroeg £ 468.249,--
• Er hebben twee ploegen van 36 arbeiders 16 uur per dag aan gegraven
• Het was het enige product waar zowel vader als zoon aan gewerkt hebben
• Het was het grootste project van Brunel sr
• En het eerste grote project van Brunel jr.
• In de eerste 24 uur van de openstelling, op 25 maart 1843, maakten 50.000 mensen gebruik van de tunnel
• Jaarlijks gebruiken ongeveer 14.000.000 mensen de tunnel