James Baldwin, een Amerikaans schrijver

James (Arthur) Baldwin wordt wel eens beschouwd als één van de meest veelzijdige Amerikaanse schrijvers uit de 20e eeuw. Hij werd geboren op 2 augustus 1924 in Harlem, New York. Zijn openheid over interraciale relaties en homoseksualiteit in zijn werken opende een dialoog over de tot op heden Amerikaanse omstreden identiteit. In wat volgt beschrijven we bondig de levensloop en het oeuvre van James Baldwin, en gaan we verder in op zijn roman 'If Beale Street Could Talk'.

Biografie van James Baldwin

Emma Berdis Jones, zijn moeder, was ongetrouwd toen ze haar zoon baarde. Toen Baldwin ongeveer drie jaar oud was trouwde zijn moeder met David Baldwin, een protestantse priester uit New Orleans. David Baldwin adopteerde James, waarna deze de naam van zijn stiefvader overnam. Emma en David kregen samen nog zeven kinderen, drie jongens en vier meisjes. In zijn kindertijd was Baldwin een gulzig lezer en nog voor hij de leeftijd van twaalf bereikte werd zijn eerste verhaal reeds in de plaatselijke kerkkrant gepubliceerd. Rond zijn veertiende bekeerde Baldwin zich, deels om zijn bittere en brutale stiefvader te ontwijken, tot de Pinkstergemeenschap, een gemeenschap en cultuur die zijn latere werk aanzienlijk zal beïnvloeden. De gespannen relatie met zijn stiefvader, zijn problemen over zijn seksuele identiteit, de zelfmoord van een vriend en racisme dreven Baldwin in 1948 naar Parijs en Londen, waar hij zijn eerste roman Go Tell It on the Mountain (1953) schreef. Baldwin woonde zo'n tien jaar in Europa, voornamelijk in Parijs en Istanbul, om in 1957 naar de VS terug te keren. James Baldwin overleed op 1 december 1987 aan maagkanker in zijn huis in St. Paul de Vence in het zuiden van Frankrijk.

Zijn oeuvre

Baldwin heeft zijn reputatie voornamelijk te danken aan zijn eerste roman, waarin hij het verhaal vertelt van John Grimes, een jongeman uit Harlem die een innerlijk gevecht ondergaat om zo zijn eigen godsdienstige waarden te ontdekken. Baldwin beschrijft hoe John een bekering moet ondergaan alvorens hij de worstelingen die gepaard gaan met het volwassen leven onder ogen kan zien. Zijn volgende werk Notes of a Native Son (1955), geïnspireerd door Richard Wright's Native Son, zal een collectie geschreven verhandelingen met een persoonlijke ondertoon worden. De thema's die de essays behandelen zijn echter even universeel zoals in zijn eerste roman. Naast romans schreef Baldwin ook toneelstukken. In zijn eerste toneelstuk The Amen Corner komt eenzelfde thematiek als in zijn geschreven werk terug: de protagonist zit gevangen tussen de verplichtingen van kerk en familie en de nood om zijn eigen weg te zoeken in de wereld. Deze drie belangrijke werken, vervuld van passionele intensiteit en tevens een heldere weergave van de leefwereld van een jonge Harlemse man, verdienen hun reputatie door het onthullen van Baldwin's veelzijdigheid.

If Beale Street Could Talk

In If Beale Street Could Talk, verwerkt James Baldwin het Amerikaans imperialisme en schrijft hij over ras en etniciteit in de 20e eeuw. Het boek kan heel wat betekenen voor actuele thema's als transnationaal contact, interetnische solidariteit en de plaats van Afro-Amerikanen in imperialisme. If Beale Street Could Talk wordt voornamelijk gezien als Baldwins antwoord op de zogenaamde “Black Arts” beweging en als een afwending van blanke cultuur. Hoe het boek echter amper wordt besproken is hoe het interetnische en raciale solidariteit afkeurt wanneer deze gescheiden is van een grotere kritiek op het Amerikaans imperialisme. If Beale Street Could Talk is een goed voorbeeld van Baldwins voortdurende onderzoek naar rassen en seksualiteit in Amerika. Daarnaast is het boek een keerpunt in Baldwins literaire werk: waar Baldwin voorheen steeds schreef over de relatie tussen blank en zwart, focust hij nu bijna uitsluitend op het Afro-Amerikaanse leven en geschiedenis alsook op zwarte heteroseksuele liefde in Amerika. In If Beale Street Could Talk wordt een jonge zwarte man uit Harlem, Fonny, vals opgesloten wegens beschuldiging van zedenfeiten. Fonny's geliefde, Tish, vertelt het verhaal vanuit haar perspectief, wat meteen maakt dat zij de enige vrouwelijke verteller is in de romans van Baldwin. Baldwin gebruikt zijn verhaal over heteroseksuele liefde tussen zwarten naast het bekritiseren van het Amerikaanse juridische systeem evengoed om het Amerikaans imperialisme te bekritiseren en het idee van cross-etnische samenlevingen te onderzoeken. Het meisje dat Fonny vals herkende als haar verkrachter, waardoor Fonny gevangenisstraf uitzit, is immers van Puertoricaanse afkomst. Om Fonny's vrijlating na te streven zou de Puertoricaanse vrouw weer moeten graven in haar gedachten om de verkrachting zo duidelijk mogelijk te construeren, om bijgevolg te besluiten dat Fonny niet haar verkrachter was. Zo verbindt Baldwin zwarte familiale moeilijkheden met de complexiteit van het Amerikaans imperialisme. Baldwin had immers de keuze om ofwel bondgenootschap te laten blijken tussen Puerto Rico en Afro-Amerika, ofwel vijandschap. Hij kon ervoor kiezen een duidelijk onderscheid te schetsen tussen de twee bevolkingsgroepen met een van elkaar afwijkende geschiedenis in gedwongen migratie, slavernij en voortdurende imperiale onderdrukking. Als gevolg van Fonny's opsluiting reist zijn moeder naar Puerto Rico om het meisje op te zoeken en haar op andere gedachten te brengen. Bijgevolg komt ze terecht in een onbekend doch gastvrij land. Wat Sharon met verstomming slaagt is dat ze haar eigen geschiedenis eveneens herkent in het land. Baldwin toont de moeilijkheden bij identiteitsoverschrijding, die zich niet enkel tonen in het verschil tussen blank en zwart maar ook in het verschil tussen Harlem en Puerto Rico, een mannelijke Black Arts traditie en een vrouwelijk vertelster; en tussen Afro-Amerikaans tweedeklas burgerschap en de imperialistische handhaving van de Puerto Rico.