Chemische wapens: verbod op gebruik en verschillende soorten

Chemische wapens zijn anno 2018 heel erg actueel in de nieuwsberichtgeving. Sinds het ‘Verdrag chemische wapens’ is de inzet van chemische wapens op het internationaal toneel verboden en wordt er streng toezicht op gehouden door het OPCW in Den Haag. Chemische wapens zijn chemische stoffen die mogelijks worden ingezet om mensen te verwonden of zelfs te doden. Zeer bekende soorten zijn het bekende mosterdgas uit de Eerste Wereldoorlog en het zenuwgas Sarin - dat tegen alle wetten in - wordt ingezet bij de burgeroorlog in Syrië. Ondanks het verbod en de vraag tot totale vernietiging van chemische wapens, bestaan er anno 2018 nog steeds chemische wapens en worden ze heel sporadisch gebruikt. Wereldwijd reageren politici heel heftig op de inzet van chemische wapens. De inzet van chemische wapens is als een rode lijn die niet kan overschreden worden.

Wat zijn chemische wapens?

Chemische wapens kunnen omschreven worden als niet-explosieve chemische stoffen. Ze worden ingezet om mensen buiten gevecht te stellen, te verwonden of zelfs te doden. Er is een verschil met biologische wapens. Biologische wapens bevatten organismen of toxinen die afkomstig zijn van de chemische stoffen. Bekende chemische wapens zijn mosterdgas, chloorgas en zenuwgassen zoals VX of Sarin. Chemische wapens worden anno 2018 nog steeds ingezet bij conflicten, hoewel het gebruik van chemische wapens uitdrukkelijk verboden is en deze wapens ook vernietigd moeten worden.

Soorten chemische wapens

Chloorgas

Dichloor of het moleculair chloor is de belangrijkste enkelvoudige stof van het element chloor. Omdat de stof gasvormig is wordt het ook chloorgas genoemd. Chloorgas is een prikkelend en giftig gas met een heel sterke geur. Het is irriterend voor de ogen en het gas kan brandwonden veroorzaken op de lichaamshuid. Dichloor kan dodelijk zijn bij een concentratie van 1000 ppm. Chloorgas tast ook de luchtwegen en de longen aan. Bij ernstige aantasting kan door opzwelling van de slijmvliezen verstikking ontstaan. De opvolger van chloorgas is het bekende mosterdgas, dat werd ingezet tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914 – 1918).

Tijdens Wereldoorlog I werd het chemisch wapen mosterdgas ingezet. / Bron: Darksouls1, Pixabay

Gebruik van mosterdgas

Mosterdgas is een sterk gas dat prikkelt en blaartrekkend werkt. In feite gaat het niet om een gas, maar om een vloeistof die heel grote gelijkenissen heeft met sherry en tot een gas transformeert bij een temperatuur van 217 graden Celsius. De huid wordt rood en bij langtijdige blootstelling komen er blaren. Mosterdgas heeft ook een verwoestend effect op de longen en ogen. Bij zeer hoge doses kan er zelfs blindheid en doofheid ontstaan. Mosterdgas, ook wel yperiet genoemd, was niet het meest dodelijke, maar wel het meest onmenselijke wapen van de Eerste Wereldoorlog.

Zenuwgas

Bij zenuwgas ontstaat bij het slachtoffer een krampende verlamming die al in enkele minuten dodelijk kan zijn door het onmogelijk maken van de ademhaling. Voorbeelden van zenuwgassen zijn soman, sarin en VX. Atropine is een tegengif voor zenuwgas dat het slachtoffer in bepaalde omstandigheden nog kan redden. In Syrië werd tijdens de burgeroorlog op 5 april 2017 het zenuwgas sarin gebruikt, vermoedelijk door president Assad. Er kwamen ongeveer 92 mensen om het leven, stelt het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten.

Verdrag chemische wapens: verbod op chemische wapens

In het ‘Verdrag chemische wapens’, ondertekend op 13 januari 1993 in Parijs, werd een verbod omschreven op het gebruik van chemische wapens. Het verbod ging op 29 april 1997 van kracht. Het chemische wapenverdrag stelde paal en perk aan de productie en ontwikkeling van chemische wapens en dit op wereldwijde schaal. Ook moeten alle chemische wapens vernietigd worden. Het OPCW, de Organisatie voor het Verbod (Prohibition) op Chemische Wapens, controleert als autonome internationale organisatie de globale naleving van dit belangrijk verdrag. Het OPCW is gevestigd in den Haag in Nederland.

Voorbeelden van wereldwijde chemische aanvallen sinds het jaar 2000

Datum	Plaats	Soort chemisch wapen	Verantwoordelijke	Aantal doden	Welk conflict?
21 augustus 2013	Ghouta, Syrië	Sarin	Onbekend	Ongeveer 1.729	Burgeroorlog Syrië
4 april 2017	Khan Shaykhun, Syrië	Sarin	Assad-regime (vermoedelijk)	92	Burgeroorlog Syrië
4 maart 2018	Salisbury, Verenigd Koninkrijk	Novitsjok	Rusland	geen	Aanslag op Russische dubbelspion en dochter
8 april 2018	Ghouta, Syrië	Sarin	Onbekend	Ongeveer 60	Burgeroorlog Syrië

Na een chemische aanval komen de landen van de Verenigde Naties samen in spoedberaad / Bron: Anfaenger, Pixabay

Hevige reactie op wereldvlak bij gebruik van chemische wapens

Bij een verboden inzet van chemische wapens is er heel wat woede in de wereld. Politici maar ook andere populaire figuren zoals bijvoorbeeld de paus, keuren het gebruik van chemische wapens resoluut af. Ondanks de plicht tot verwijderen van chemische wapens, zijn er anno 2018 nog steeds chemische wapens in gebruik. Na een gifgasaanval komen de landen van de Verenigde Naties samen om af te spreken hoe men internationaal zal reageren tegen de daders van een chemische aanval. De beelden die opduiken van een chemische aanval zijn erg aangrijpend. Huilende en naar adem snakkende hulpeloze kinderen zijn immers het slachtoffer. Dit laat de wereldbevolking niet onaangeroerd.

Rode lijn

President Donald Trump heeft na de chemische aanval op 4 april 2017 zelf gereageerd met een raketaanval op een Syrische luchtmachtbasis. Voor president Trump en Amerika wordt er bij de inzet van chemische wapens een zogenaamde rode lijn overschreden. Een dergelijke gruwelijke daad verdient vergelding. Na de chemische aanval op de stad Ghouta in Syrië op 8 april 2018, beslisten de Verenigde Staten, Frankrijk en Groot-Brittannië om enkele gerichte doelwitten te bombarderen in Syrië. Deze bombardementen werden uitgevoerd op 14 april 2018.

Andere vormen van gassen

Traangas, braakgas of pepperspray zijn andere vorm van gassen die eerder in gewone gevechten of als zelfbescherming worden gebruikt. De bedoeling is om met deze vorm van gassen een persoon fysisch of psychisch weerloos te maken, zonder dat deze persoon er een letsel aan overhoudt. Afhankelijk van het land, kan er op deze producten ook een verbod bestaan. Zo is pepperspray in België en Nederland een verboden wapen.