De Nuba uit Soedan

De Nuba werden in het Westen vooral bekend door de foto's van Leni Riefenstahl, die de jonge mannen van de Nuba vastlegde terwijl ze worstelden of zich mooi maakten. Inmiddels zijn de Nuba ook deel uit gaan maken van de diverse conflicten die in Soedan plaats hebben gevonden in de afgelopen decennia. Ze raakten betrokken bij het conflict tussen noord en zuid en veel mensen ontvluchten het gebied.

De Nuba -(G)Een Volk

Hoewel de Nuba onder een noemer gevangen worden met deze naam, gaat het in werkelijkheid om een aantal zeer diverse groepen, die zelfs verschillende talen spreken. De Nuba wonen in de Nuba Bergen in Zuid Kordofan, Soedan. De meeste Nuba spreken een van de Kordofaanse talen, die deel uitmaken van de Niger-Congo talen, anderen spreken een taal uit de Nilo-Sahara talengroep. In het gebied worden meer dan honderd talen gesproken, veel Nuba spreken ook Soedaans-Arabisch, de officiële taal van Soedan. De Nuba Bergen behoren tot de meest ontoegankelijke gebieden van Soedan. Van oudsher was het een plek waar veel groepen een goed heenkomen zochten als ze vervolgd werden door regeringen of slavenhouders. Hierdoor werd het gebied een smeltkroes van culturen. In moderne tijden echter hebben veel mensen de Nuba Bergen ontvlucht en een heenkomen gezocht in Khartoum, de hoofdstad vanwege het geweld en de effecten van de Soedaanse burgeroorlog. Vandaag de dag wonen er waarschijnlijk zo'n miljoen tot anderhalf miljoen Nuba in de Nuba Bergen, waarvan de meesten in dorpen van zo'n 1000 tot 50.000 mensen. Veel van de kleinere dorpen hebben geen hoofdman, maar worden geleid door de dorpsouderen van de diverse clans.

Diverse Stammen

De Nuba bestaan uit een groot aantal diverse groepen, waaronder de Moro, Ottoro, Heiban, Leira, Koalib, Shawai, Tira, Miri, Acheron, Fungor, Kau, Nyaro, Lukha, Masakin, Kuku Lumun, Tacho, Turuna, Lafofa, Kadugli, Talodi, Tegali, Tulushi, Keiga, Kanga, Katcha, Dilling,Nymang, Tima, Katla, Korongo, Tumtum,Temin, Um Danab, Lugori, Sabori, Tillo, Shatt, Affiti, Kaderu, Julud, Wali, Karko, Hugeirat, Dalokah, Daju,Ghulfan, Turug,Tingal, Kajaja,Dair,Chioro, Rashad, Tagoi, Tumali,Tumma en de Moreb. De grotere groepen zijn vaak weer onder te verdelen in diverse clans. De verschillende stammen hebben verschillende manier waarin de afstamming wordt gebruikt, bij sommige stammen is dat patrilineair (via de vader), bij anderen matrilineair (via de moeder). Bij alle stammen is de geboorte van een kind erg belangrijk en vaak worden zowel bij moeder als kind de haren afgeschoren en een dier geofferd. Leeftijdsgroepen spelen een belangrijke rol bij veel Nuba en het is belangrijk voor een individu om het respect van de leeftijdsgenoten te winnen. Een belangrijke manier om moed te tonen is het moment waarop de typische gezichtslittekens en andere lichaamslittekens worden aangebracht. Elke stam is in principe te herkennen aan de verschillende tribale littekens. Ook vrouwen dragen dergelijke littekens, al is het minder opvallend dan bij de mannen.

Nuba

Het woord Nuba is waarschijnlijk afkomstig uit het Arabisch, waarbij het refereert aan de donkere kleur van de mensen uit de Nuba Bergen. Nuba betekent bijen voor de Arabische Soedanezen en Nub zou daarbij de bijenkorf zijn en Nob de donkere kleur van de bijen beschrijven. Later zou het woord Nuba alle donker gekleurde mensen uit Soedan gaan betekenen. Ook de oude Egyptenaren gebruikte het woord Nuba al, om de donkere mensen uit het zuiden van Egypte te beschrijven. Het woord groeide uiteindelijk uit tot een term om de mensen in de Nuba Bergen en omgeving te beschrijven en de Nuba zelf gingen het woord uiteindelijk ook gebruiken. Omdat in Noord-Soedan ook diverse Nubische talen worden gesproken gaat men er van uit dat er sprake is geweest van migratie tussen het noorden van Soedan en Kordofan en Darfur, waar de Nuba zich nu veelal bevinden. De Nuba gebruiken de term om zichzelf te onderscheiden van de Arabische Bagara en Jellaba en de West-Afrikaanse Fellata.

De Nuba zijn boeren en veehouders, vaak hebben ze drie verschillende stukken land. Een tuin vlakbij huis, waar diverse soorten groente worden geteeld, een land verderop, waar snelgroeiende red millet kan worden verbouwd, die geen irrigatie nodig heeft en een derde stuk land waar meestal white millet wordt verbouwd, die wel irrigatie nodig heeft.

Cultuur en Religie

Het grootste deel van de Nuba is moslim, maar ook zijn er diverse christelijke groepen en anderen die hebben vastgehouden aan hun traditionele shamanistische geloof. Bij deze laatste groepen heeft de shaman een belangrijke rol, vergelijkbaar met die van de clanouderen. Zij worden verantwoordelijk gehouden voor de regenval, voor de groei van de gewassen en voor het in stand houden van vrede. Kleine kinderen zijn vrijwel altijd bloot te zien, ook meisjes en ook jonge mannen vertonen zich meestal naakt. Elke stam kent eigen specifieke taboes en verboden, bij sommige is het eten van sommige dieren specifiek verboden, of het samen eten met leden van bepaalde clans of met een schoonmoeder. Het verbreken van deze taboes wordt als gevaarlijk beschouwd en kan ziekte en ander leed veroorzaken volgens de Nuba. Een typisch gebruik is om jongens en meisjes titels te geven waardoor de geboortevolgorde duidelijk wordt. Huwelijken bij de meeste stammen worden tussen leden van verschillende clans en niet binnen de clan, mannen en vrouwen uit dezelfde clan worden vaak als broers en zusters beschouwd.

Schoonheid

De Nuba staan bekend om hun liefde voor sport, vooral worstelen en stokgevechten. De Duitse filmmaakste Leni Riefenstahl maakte diverse films over de Nuba en bracht veel tijd bij hen door, om haar films zo authentiek mogelijk te maken. Door haar werden de Nuba ook buiten Soedan bekend, vooral de jonge mannen, die zich veelal naakt vertonen en hun lichamen versieren met olie en assen. Zowel de mannen als de vrouwen worden besneden bij de Nuba, schoonheid en kracht zijn erg belangrijk binnen de Nuba-cultuur. Ook dansen speelt een belangrijke rol bij diverse gelegenheden, een beroemde dans van de Nuba is de Kambala

Nuba en de Moderne Tijd

Al sinds de jaren tachtig zou er sprake zijn geweest van pogingen om het gebied van de Nuba etnisch te zuiveren. Slechts zelden werd er hulp toegelaten in het gebied van buitenaf. De Soedanese overheid heeft geprobeerd om het gebied te Arabiseren en Islamiseren, zoals ook in andere regio's zoals Darfur. Hierbij wordt geen middel geschuwd en de overheid gebruik een politiek van verdeel en heers, hierbij gebruik makend van de Arabische Bagara en Jellaba stammen, die milities vormden. Hierbij speelt ook een oud conflict tussen de Jellaba, de Bagara en de Nuba een rol, een conflict om land. De Jellaba namen het land in de vlakte van de Nuba Bergen langzaam maar zeker over van de Nuba, die zelf met name in de heuvels woonden, om zich zo tegen vijanden van buitenaf te beschermen. Waarbij ze langzaam het meest vruchtbare land verloren. In de jaren negentig werd de druk nog verder opgevoerd, waarbij zelfs Nuba-moslims en andere moslims binnen de SPLA werden vervolgd, omdat ze niet als 'echte moslims' werden beschouwd door het Soedanese regime. De genocide die in diverse delen van Soedan heeft plaatsgevonden is ook niet onopgemerkt aan de Nuba voorbij gegaan, waarbij ook verkrachting als middel niet werd geschuwd. Het feit dat de Nuba Bergen geen directe grens hebben met Zuid-Soedan heeft de positie van de Nuba nog verder verslechterd.