De San uit Zuidelijk Afrika

De San, ook wel bekend als Bosjesmannen, zijn de oorspronkelijke bewoners van Zuidelijk Afrika. Ze voorzien in hun levensonderhoud door jagen en verzamelen. Maar hun huidige situatie is vaak zeer penibel, doordat nationale overheden op diverse manier proberen om de San te 'moderniseren', waardoor hun traditionele manier van leven verloren gaat en ze vaak afglijden in depressie en ziekte.

San of Bosjesmannen

De San, vroeger ook wel bekend als bosjesmannen zijn met name te vinden in Zuid-Afrika, Zimbabwe, Lesotho, Mozambique, Swaziland, Botswana, Namibië en Angola. De naam bosjesmannen wordt vaak als negatief beschouwd en er zijn diverse namen in omloop voor de diverse stammen, zoals Sho, Basarwa, Kung of Khwe, maar San is tegenwoordig de meestgebruikte benaming. De groepen zelf betitelen zich als !Kung en Juǀʼhoansi, waarbij de leestekens staan voor klikken, die kenmerkend zijn voor de talen van de San. De San zijn van oorsprong jagers en verzamelaars en maken deel uit van de Khoisan groep, samen met de Khoikhoi.In Namibië hebben de San afgesproken zich inderdaad door buitenstaanders als San te laten benoemen. Deze term werd oorspronkelijk voor hen gebruikt door de Khoikhoi en betekent zoveel als buitenstaander in de Nama-taal, waarbij Khoikhoi zichzelf Eerste Mensen noemden.

De San-Samenleving

De San zijn van oorsprong egalitair, met een leider die relatief weinig macht heeft. Ook vrouwen spelen een belangrijke rol in de San-samenleving, ze houden zich vooral bezig met verzamelen, maar jagen ook regelmatig. Verzamelen maakt echter een zeer belangrijk deel uit van het dieet van de San. Vrouwen nemen belangrijke beslissingen voor zowel het gezin als voor de groep en hebben belangrijke rechten wat waterbronnen betreft. Water neemt een zeer belangrijke plaats in in het leven van de San. Droogte is een grote bedreiging en kan er voor zorgen dat waterbronnen opdrogen. De cultuur van jagen en verzamelen is er een die zorgt voor veel vrije tijd en daar genieten de San dan ook van. Ze brengen veel tijd door met verhalen vertellen, dansen en zingen en andere sociale activiteiten.

Jagen en Verzamelen

De San zijn voor hun levensonderhoud afhankelijk van jagen en verzamelen. Mannen jagen met speer en pijlen die vaak worden ingesmeerd met een giftig mengsel van keverlarven. De San bedanken de geest van het gedode dier na de jacht. Behalve de lever wordt het vlees over de hele groep verdeeld, van de lever beweren de San dat die giftig zou zijn voor vrouwen, de lever is alleen voor de jagers. De vrouwen zijn de verzamelaars en verzamelen alles met behulp van een soort sling, waarin ze hun gevonden schatten opslaan, daarnaast hebben ze een soort mantel bij zich, een laken en een graafstok. Zuidelijk Afrika is waarschijnlijk het gebied waar de moderne mens is ontstaan, dit is onder meer af te leiden uit de genetische diversiteit van de San, die tot de hoogste ter wereld behoord.

De San in de Moderne Tijd

Historische bronnen laten zien dat sommige San al eeuwenlang in de Kalahari-woestijn en omgeving leven, anderen zijn er door druk van andere volkeren heen gedreven. In de moderne tijd is de situatie voor de San er niet beter op geworden. De moderne regeringen in de regio zijn vaak niet blij met de jagers en verzamelaars die grote stukken land nodig hebben om hun levenswijze vol te houden. Vanaf de jaren vijftig is er in diverse landen geprobeerd om de San te laten opstomen in de vaart der volkeren. Vaak wordt daarbij dan aangegeven dat men de San wil laten integreren in de de samenleving. In Botswana is die situatie zeer extreem, economische belangen prevaleren boven de rechten van dit inheemse volk. In drie golven werden de meeste San uit hun gebied verdreven in 1997, 2002 en 2005. Huizen werden afgebroken, de school en gezondheidspost werden gesloten en de San werden gedwongen met trucks het gebied uitgedreven. Sommigen zijn teruggekeerd, maar velen wonen nu in zogenaamde 'resettlement' camps, die de meeste San geen goed hebben gedaan, verveling, alcoholisme en aids zijn maar een aantal van de problemen waar de San mee te maken kregen. De cultuur van de San gaat op deze manier langzaam maar zeker verloren. In 2006 wonnen de San van Botswana een rechtszaak die hen het recht gaf om terug te keren naar hun land, maar de regering blijft er alles aan doen om die terugkeer te saboteren. Opnieuw spanden de San een rechtszaak aan, die ze in hoger beroep wonnen waarbij ze het recht kregen om nieuwe waterbronnen mogen boren als dat nodig is. De Botswaanse regering zorgde voor het wild in het gebied van de San en opende een toeristisch kamp in het gebied. Terwijl de San moeite hebben met het vinden van water, is er voor de toeristen een zwembad aangelegd in het kamp. De San en velen anderen vermoeden dat de reden waarom de regering hen zo graag uit het gebied wil verdrijven de aanwezigheid van diamanten is. De Botswaanse overheid heeft goedkeuring gegeven voor een mijn in het gebied.