Dode Zeerollen in Drents Museum

De Dode Zeerollen zijn een van de belangrijkste archeologische vondsten en ze reizen regelmatig de wereld over om te worden tentoongesteld. In 2013 waren ze te zien in het Drents Museum. De geschriften lagen er een half jaar in de vitrines. Het museum in Assen haalde er een grote publiekstrekker mee in huis. De tentoonstelling is na Assen te zien in het museum Niederösterreich in Linz en reist daarna verder.

Archeologisch fenomeen

In het land van de vuistbijlen en hunebedden staat in het midden van Assen het Drents Museum. Niet voor niets dat het museum regelmatig aandacht besteedt aan oudheidkundige onderwerpen. Met de beroemde Dode Zeerollen, het unieke archeologische fenomeen van de grootst mogelijke betekenins, heeft het museum een klapper in huis gehaald. Er kwamen tienduizenden bezoekers naar Assen.

Antiquities Authority en Qumran Instituut

Het Drents Museum heeft de tentoonstelling voorbereid in samenwerking met de Israel Antiquities Authority en het Qumran Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen.
Het publiek kan zestien rollen in totaal zien, die getoond worden in twee sets van acht stuks. De Dode Zeerollen zijn belangrijke documenten, omdat ze ons vertellen over het jodendom en christendom uit de tijd rond het begin van onze jaartelling. Ze geven informatie over de geschiedenis uit de tijd van Jezus. Het zijn de oudste handschriften van het Oude Testament die we kennen. Voor een aantal fragmenten is het de eerste keer dat het publiek de gelegenheid krijgt ze te zien. De expositie in het Drents Museum toont naast deze beroemde manuscripten nog ruim 400 bijzondere voorwerpen uit het oude Judea, Masada, En Gedi, Gamla, Jeruzalem en de grotten van Qumran, zoals zegelstenen, beenderkistjes, kralen, aardewerk en kruiken. Deze voorwerpen geven samen met de geschriften een beeld van de Grieks-Romeinse tijd.

Van onschatbare waarde

Als archeologische vondst staan de Dode Zeerollen op gelijke hoogte met het graf van Toetanchamon in Egypte. Het is één van de grootste ontdekkingen van de 20ste eeuw op het gebied van de archeologie. De teksten zijn zo'n tweeduizend jaar oud. De datering is dat ze zijn geschreven in de periode van twee eeuwen voor tot een eeuw na Christus, voor de geboorte van Jezus en in de tijd dat hij leefde. De rollen werden pas na de Tweede Wereldoorlog gevonden. Tussen 1947 en 1956 werden ze uit elf grotten gehaald die bij een archeologische nederzetting gevonden werden, aan de noordwestkust van de Dode Zee. De grotten liggen bij Qumran, een ruïne dorpje aan de oever van de Dode Zee. De archeologische plaats kreeg de naam van dat dorpje en Qumran werd een beroemde naam. Men neemt aan dat de inwoners van dit voormalige dorpje de rollen in de grotten hebben verborgen.
Het Drents Museum toont niet alle rollen. Wat te zien is zijn de fragmenten die afkomstig zijn uit de grotten 4 en 11. Grot 11 wordt ook wel de Nederlandse grot, de Dutch cave genoemd, omdat de meeste rollen uit die grot onderzocht en vertaald zijn door het archeologische Qumran Instituut in Groningen.

Begrip ontwikkeling heilige teksten

De geschriften zijn van belang voor ons begrip van de ontwikkeling van heilige teksten. Een van de rollen, de Psalmenrol toont bijvoorbeeld dat er meerdere versies van het Psalmenboek waren. Ook zijn er teksten te zien die de Bijbel niet gehaald hebben.
Het toont hoe Bijbelse tradities ontwikkelden in verschillende richtingen; bekende en onbekende wegen werden ingeslagen.
De Regel van de Gemeenschap, het Apocryphon van Daniel en Het Nieuwe Jeruzalem zijn hiervan voorbeelden. Eén van de Nederlandse grot-rollen is extra spectaculair vanwege zijn afmeting: de Paleo-Leviticus rol is met 114 centimeter lengte het langste deel dat in het Drents Museum te zien zal zijn. Het is geschreven in het oud-Hebreeuws en onderdeel van de tweede set Dode Zeerollen die in het museum te zien zijn.

Woestijnomgeving

Het Drents Museum haalde alles uit de kast gehaald voor een passende presentatie. De bezoeker waande zich in de woestijn, in de omgeving waarin de Dode Zeerollen geschreven én gevonden zijn. De zestien rollen werden vanwege de kwetsbaarheid van het materiaal in twee sets van acht getoond. Halverwege de tentoonstelling vond de wisseling plaats en kwam de tweede serie in beeld.

De eerste set:

1. 4Q7 (Genesisg)
2. 11Q5 (Psalmena)
3. 11Q10 (Job Targum)
4. 4Q246 (Apocryphon van Daniël)
5. Bron: Abraham Meir Habermann, 1901–1980, Wikimedia Commons (Publiek domein)
   4Q298 (Woorden van de Wijze tot de Kinderen van de Dageraad)
6. 4Q266 (Damascus Documenta)
7. 4Q394 (Enige van de Werken der Weta)
8. 4Q370 (Vermaning gebaseerd op de Zondvloed)

De tweede set:

1. 4Q521 (Messiaanse Apocalyps)
2. 11Q1 (Paleo-Leviticus)
3. 4Q171 (Pesjer Psalmena)
4. 4Q554 (Het Nieuwe Jeruzalema)
5. 4Q258 (Regel van de Gemeenschapd)
6. 4Q525 (Zaligsprekingen)
7. Bron: Drents Museum
   4Q403 (Liederen van het Sabbatsofferd)
8. 4Q542 (Testament van Kehat)

Drents Museum

• Bezoekadres: Brink 1
• 9401 HS Assen
• Algemeen nummer 0592 – 377 773
• Postadres: Postbus 134
• 9400 AC Assen
• E-mailadres: info@drentsmuseum.nl
• Website: hwww.drentsmuseum.nl

Lees verder

• Zuiderzeemuseum in Enkhuizen – Schatkamer van de Zuiderzee
• Museumhaven Zeemanshoop in Ballumerbocht op Ameland