Goden als Gelijken: Het Germaanse heidendom heden ten dage

Voordat de Katholieke kerk bestond en macht had, waren er mensen die in andere dingen geloofden. Zij waren de heidenen, de ‘anders-gelovigen’, de mensen met een geloof dat meer gericht was op de natuur en op andere goden. Het is geen geheim hoe erg De Kerk haar best heeft gedaan om dit heidendom uit te roeien. Maar tevergeefs. Wellicht aan de oppervlakte verdwenen, is het heidendom nog springlevend. En om onze Germaanse traditie een smoel te geven, is de site Nederlands Heidendom in het leven geroepen.

Germanen zijn niet te kerstenen

De katholieke kerstening, eufemistisch “bekering” genoemd, was eeuwenlang een openlijke vertoning van beschamende goddeloosheid. Je had Gods Woord maar te accepteren, of anders belandde je als heiden zonder pardon op de brandstapel. Echter, met deze heksenjacht heeft men bij lange na niet het beoogde resultaat weten te behalen. De Germaanse traditie bijvoorbeeld is nooit gestorven, zij is zelfs nog vruchtdragend en baarde een sprankelend kind in de zomer van 2000: Nederlands Heidendom.

Verslag van de Germaanse Traditie

Joris van Brandenburg, toenmalig student Psychologie: ‘Deze website is geboren uit de gedeelde interesse van een aantal vrienden. We leggen een verslag aan over de Germaanse traditie zoals die in Nederland heeft bestaan. Door de katholieke hetze is er echter weinig overgeleverd, mede doordat het een orale traditie was. Wat men wel noteerde werd op hout geschreven en dat heeft de vervelende eigenschap dat het na een tijd vergaat.’

‘De geschiedenis die we op school leren is niet de meest boeiende en volgt een vrij monotoon stramien: er wordt wel over de Romeinen gesproken, maar bijvoorbeeld niet over de Bataven. In W.O. II zag men welke gevaren er kunnen schuilen in profilering van de nationalistische identiteit, zodat onze eigen Germaanse geschiedenis een heikel punt werd. Dit is voor ons een reden om expliciet te vermelden dat we geen politieke site zijn. We willen in geen geval worden geassocieerd met mensen die het nazistische Derde Rijk verheerlijken.’

Heidenen wonen op de hei

‘Het woord “heiden” betekent oorspronkelijk “bewoner van de heide,” waarmee men doelde op de Noord-Duitse laagvlakte. “Heidendom” is een verzamelnaam voor het geheel van hun volksgebruiken, mythologieën en levensbeschouwingen. Als een Christen toentertijd aan een Germaan vroeg waarin hij geloofde dan zou deze hoogstwaarschijnlijk hebben geantwoord: “Ik geloof in mijn zwaard”. Want “geloven in” was voor hen een “vertrouwen op”. Hun hele geloof had een voedingsbodem in het boerenbestaan, wat pragmatisch was ingericht. Ze geloofden in het eigen ik, in de kwaliteiten die ze zelf bezaten. Daarentegen zochten ze ook extern kracht, een steun buiten zichzelf: deze vonden ze bij hun goden.’

Goden als Gelijken

‘In tegenstelling tot de katholieken met hun dictatoriaal dogmatische Vader, stonden de Germanen op redelijk gelijke voet met de godheden. Ze werden niet alleen gebruikt om natuurkundige en andere zaken mee te verklaren; elke god was een personage op wie men positieve en zelfs minder florissante karaktereigenschappen kon projecteren. Ik heb zelf geen favoriete god, maar ze bezitten wel kenmerken die me aanspreken. Donar (Thor) bijvoorbeeld, de goeiige domme kracht. Een echte Bourgondiër met vulkanisch temperament. Of Wodan (Odin), die symbool staat voor wijsheid en zelfopoffering.’

‘Paapse Stoutigheden’

‘Zonder dat menigeen het weet zijn de invloeden van de Germaanse traditie nog veelvuldig aanwezig in onze samenleving. Om maar enkele voorbeelden te noemen: alle plaatsnamen die eindigen op –loo, zoals Heiloo, of “heilige plaats”. Woerden komt van Wodan, net als woensdag. Carnaval is afgeleid van carrus navalus, wat “boten op wielen” betekent: rond Pasen reden de Germanen ter verering godenbeelden door de straten. Het versieren van de meiboom, en de op Palmzondag gewijde Palmtak, zijn ook Germaanse gebruiken. Deze gewoonten noemt men ook wel “Paapse stoutigheden”: de katholieke kerk houdt zich er wel mee bezig, maar ze hebben niet strikt met het christendom te maken.’

Heidenen van nu

‘Er zijn nog volop heidenen actief, die leven voornamelijk in Scandinavië en in Engeland. De Engelsen, de pagans, behoren tot het Keltische zusje van de Germaanse traditie: ondermeer personen die zich heks, sjamaan, of druïde noemen. Zij houden zich bezig met verschillende vormen van magie, in combinatie met wat de natuur hen te bieden heeft. Deze geloven zijn boven alles een natuurreligie en hebben een animistisch karakter. Dat wil zeggen dat men gelooft in het bestaan van een geest in alle objecten, het goddelijke is overal en in alles aanwezig. Zo vereerde men steden en zelfs bomen. De kerstening van de katholieken ten spijt, het feit is dat deze tradities nooit hebben opgehouden te bestaan. De hedendaagse Germaanse heidenen vieren bijvoorbeeld nog steeds de jaarfeesten, zoals de winterzonnewende op 21 december (het Joel-feest). Voor hen is dit het begin van het nieuwe jaar, van een nieuwe tijd, omdat op deze dag het licht de duisternis heeft weten te overwinnen.’