De datum 5 februari in de geschiedenis

Welke historische gebeurtenissen hebben er plaatsgevonden op de datum 5 februari? In 1831 was 5 februari de datum waarop Jan van Speijk in Antwerpen de bekendste zelfmoordaanslag uit de vaderlandse geschiedenis pleegde. In 2003 gaf op deze datum Colin Powell zijn beruchte presentatie bij de Verenigde Naties. 5 februari is onder meer de sterfdag van de dichters Joost van den Vondel en Wies Moens. 5 februari is geboortedatum van André Citroën en Panamarenko. Op deze datum zijn een aantal befaamde voetballers jarig, waaronder Christiano Ronaldo, Carlos Tevez, Neymar en Stefan de Vrij.

De zelfmoord van Jan van Speijk

5 februari 1831 is de datum waarop Jan van Speijk zichzelf en met hem mee vele tientallen anderen (Nederlanders en Belgen) de dood injoeg. Dit gebeurde tijdens de Belgische opstand. In 1830 had België zich onafhankelijk verklaard van Nederland. Van Speijk was een Amsterdammer die voor de Nederlandse marine werkte. Toen op 5 februari 1831 een schip waarop hij voer in handen van een menigte Antwerpenaren dreigde te vallen, zou hij hebben verkondigd: "...een infame Brabander worden? Dan liever de lucht in". Vervolgens stak hij zijn sigaar in een vat buskruit en zorgde zo voor een enorm bloedbad.

In de 19e eeuw werd deze daad van Jan van Speijk in Nederland volop geëerd als een 'ongekende heldendaad van patriottisme en zelfopoffering.' In de 21e eeuw omschrijft men de daad van Van Speijk eerder als een 'buitengewoon macabere zelfmoordaanslag'.

2003: Presentatie van Colin Powell bij de VN

Op 5 februari 2003 gaf Colin Powell zijn beroemde en later beruchte presentatie bij de Verenigde Naties in New York. Powell was op dat moment minister van buitenlandse zaken in de regering van George W. Bush. Deze Amerikaanse regering was vastbesloten om het regime van Saddam Hoessein in Irak aan te vallen. Er was wereldwijd veel weerstand tegen deze oorlogsplannen. De regering van Bush hoopte middels de presentatie van Powell zowel de mondiale publieke opinie als de meningen van veel andere regeringen te kunnen bewerken. Powell betoogde in zijn toespraak dat Hoessein een groot gevaar was voor de wereldvrede. Hij zei onder meer: 'there can be no doubt that Saddam Hoessein has biological weapons and the capability to rapidly produce more, many more.' Ook betoogde Powell dat er wat hem betreft geen twijfel over was, dat Hoessein bezig was om een nieuw nucleair programma op te zetten, met als doel om kernwapens te gaan produceren. Kort na deze presentatie werd Irak aangevallen door de Verenigde Staten. Veel zogenaamd 'bewijsmateriaal' dat Powell bij deze presentatie gebruikt had, als argumenten om ten oorlog te gaan, bleek later feitelijk totaal niet te kloppen.

Sterfdag Joost van den Vondel

Op 5 februari 1679 overleed op 91-jarige leeftijd Joost van den Vondel. Hij was op 17 november 1587 geboren in Keulen, als zoon van vluchtelingen uit Vlaanderen. Toen Joost ongeveer acht jaar was, week hij met zijn familie uit naar Amsterdam. In die stad zou hij uitgroeien tot één van de allergrootste dichters uit de Nederlandse literatuurgeschiedenis. Hoewel de taal en de stijl van zijn werk natuurlijk 17e eeuws zijn, is de thematiek van zijn oeuvre, maar ook van zijn levensverhaal, in de 21e eeuw nog steeds springlevend: in een groot deel van zijn werk betoogt Vondel voor godsdienstvrijheid en verdraagzaamheid.

Geboortedag van André Citroën

Op 5 februari 1878 werd André Citroen geboren in Parijs. Hij was de grondlegger van het Franse automerk Citroën. Hoe kwam hij aan deze opvallende achternaam? De familie van André Citroën was van Nederlandse afkomst. Zijn overgrootvader was handelaar in citroenen en limoenen, en daarom koos die in 1811 voor 'Limoenman' als achternaam. De volgende generatie was toch niet zo tevreden over deze familienaam en de grootvader van de latere autofabrikant besloot de achternaam te veranderen in Citroen.
Dat later zowel André Citroën als zijn automerk wereldberoemd werden onder naam Citroën en niet onder de naam Citroen, is te danken aan een Franse schoolmeester van de jonge André. Die schoolmeester schreef de achternaam van André met een trema (en zo kwam hij ook in de administratie van de school te staan). André besloot om de rest van zijn leven die schrijfwijze aan te houden.

Geboren op 5 februari

Op 5 februari 1914 werd Alan Lloyd Hodgkin geboren. Deze Brit werd een vooraanstaande biofysicus en zou in 1963 de Nobelprijs voor geneeskunde winnen. Op 5 februari 1914 werd William S. Burroughs II geboren. Hij zou uitgroeien tot één van de meest vooraanstaande schrijvers van de beat generation. Tot zijn bekendste boeken behoren Junkie (uit 1953) en Naked Lunch (uit 1959). 5 februari 1940 was de geboortedag van de befaamde Belgische beeldend kunstenaar Panamarenko.

Voetbalverjaardag

Opvallend veel getalenteerde voetballers vieren op 5 februari hun verjaardag. Het is onder meer de geboortedag van de volgende voetbalsterren: de Nederlander Giovanni van Bronckhorst (1975), de Argentijn Carlos Tévez (1984), de Portugees Cristiano Ronaldo (1985), de Braziliaan Neymar (1992), de Nederlander Stefan de Vrij (1992) en de Belg Adnan Januzaj (1995).

Sterfdag van Wies Moens

Op 5 februari 1982 overleed Wiens Moens. Hij was op 28 januari 1898 geboren in de Oost-Vlaamse plaats Sint-Gillis-bij-Dendermonde. Moens was zeer Vlaams-nationalistisch gezind. Tijdens de Eerste Wereldoorlog collaboreerde hij met de Duitsers en werd tot een gevangenisstraf veroordeeld. In de gevangenis schreef hij zijn boek 'Celbrieven', dat een hoge cultstatus kreeg binnen Vlaams-nationalistische kringen. In de jaren twintig werd hij beschouwd als één van de meest vooraanstaande expressionistische letterkundigen van Vlaanderen. Later ging hij zich minder op literatuur en meer op de politiek focussen. In de Tweede Wereldoorlog collaboreerde hij wederom met de Duitsers. Ditmaal leidde het ertoe dat hij in 1947 (bij verstek) tot de doodstraf werd veroordeeld. Wies Moens vluchtte naar Nederland en bracht daar de rest van zijn leven door.