Stonehenge in Salisbury

Stonehenge spreekt tot een ieders verbeelding. Het is waarschijnlijk het enige grote bouwwerk ter wereld, waarvan niet bekend is hoe en wanneer het is neergezet, wie het heeft gemaakt en waarom. Waren het de Kelten met een moderne kalender, of heeft Arthurs tovenaar Merlijn hier toch de hand in gehad?

Algemeen

Stonehenge (De Hangende Stenen) ligt in het zuiden van Engeland op de vlakte van Salisbury, een aantal stenen bij elkaar, en daaromheen een greppel en een krans van 56 kuilen.

Geschiedenis

Stonehenge is een beroemd prehistorische steencirkel. Het is meer dan 4.000 jaar oud en is het bewijst dat er een ontwikkeld vroeg Britse beschaving in Wessex geweest moet zijn. De stenen moesten van meer dan 32 kilometer ver gesleept worden om ze op de goede plaats te krijgen, de kleinere meer dan 300 kilometer.

Voordat echter de stenen op deze plek werden neergezet heeft er al een houten variatie gestaan. Ruim 5.050 jaar geleden hebben bouwers uit de bronstijd, met graafwerktuigen van hertengeweien en runderbotten, een cirkel van houden palen neergezet, omgeven door een stelsel van taluds en greppels

Bouw

Stonehenge is aangelegd volgens een regelmatige, geometrische plattegrond. De plaatsing heeft het maken met de loop van de zon en de maan. De belangrijkste richting is de as van het monument. Die is namelijk gericht op de zonsopkomst op de langste dag van het jaar (natuurlijk van toen het geplaatst werd).
De eerste steen is ongeveer 2.000 v.Chr. geplaatst en het heeft ongeveer 1.500 jaar geduurd om het afgebouwd te krijgen.

De dwarsbalken waren tegen elkaar geplaatst met een veer-en-groef verbinding en werden in de juiste positie gehouden door een pen-en-gat verbinding. Deze waren met stenen beitels uit de stenen gehakt. Het gekke echter is dat tot nu toe niemand weet hoe de stenen verplaatst zijn, wanneer en hoe ze op hun plek terecht gekomen zijn. Hoe de liggende stenen geplaatst zijn, gedacht wordt dat er met hefbomen is gewerkt. Als dit waar is zouden er meer dan 800 mensen nodig zijn geweest een steen op zijn plek te krijgen.

De oprichting van Stonehenge zouden volgens kenners in verschillende fases zijn ingedeeld, namelijk:
Fase 1 ca 3100 – 2300 v. Chr.

• Men begon met de bouw van een ringwas van 100 meter doorsnee, met aan de buitenkant een gegraven gracht
• Vanuit de opening werd een weg van aarde aangelegd naar een dichtbijzijnd riviertje. Op de toegangsweg staat de ‘Heel Stone’ en voor de ingang de ‘Slaughter Stone’
• Op de hoekpunten van een rechthoek in lijn met de middenas werden 4 stenen geplaatst, de Station Stones

Fase 2 2100 – 2000 v. Chr.

• De grootste ringen van stenen werden geplaatst in een cirkel van 35 meter, om het centrum werden 30 staande stenen geplaatst
• Daarop werden 30 stuks plattestenen geplaatst
• Binnen deze cirkel van zandstenen plaatste men 5 poortjes in de vorm van een hoefijzer, elk poortje bestond uit 2 staande en 1 liggende steen

Fase 3 2000 – 1500 v. Chr.

• In een hoefijzer vorm, binnen het reeds bestaande hoefijzer, werden er 19 bluestones uit Wales geplaatst

Fase 4 1550 – 1100 v. Chr.

• Tussen de cirkel zandstenen en het hoefijzer van zandsteen werd een laatste cirkel van 60 bluestones geplaatst
• Als laatste werden er twee cirkels met kuilen, de Y en Z holes, gegraven

Over Stonehenge

• Stonehenge is in beheer van het English Heritage en National Trust
• Het geheel bestaat uit 4 stenen cirkels waarvan in het midden een aantal stenen in de vorm van een hoefijzer
• De buitencirkel bestond uit 30 stenen waarvan er nog 17 overeind staan, in de binnenring 49
• Ze staan onderling op een gelijke afstand van 1,4 meter
• De stenen zijn ruim 4 meter hoog, 2,5 meter breed en 1 meter dik
• De grootste steen is 8,7 meter hoog en weegt 45.000 kg
• Ze lopen naar boven toe taps toe en diende als steunpilaar voor de 3 meter grote dwarsliggers die een aaneengesloten cirkel vormde
• De Blauwstenen komen uit het Prescelli gebergte in Zuid Wales
• Vermoedt wordt dat er teams van 600 man nodig waren om de stenen naar hun uiteindelijke plaats te slepen
• Sinds 1986 staat dit monument op de wereld erfgoedlijst van de UNESCO

Waarvoor diende Stonehenge

Er zijn verschillende veronderstellingen waarvoor de stenen hier neergezet zijn. Tot op heden is het nog steeds niet volledig duidelijk waarvoor de stenen kring diende. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Door de precieze plaatsing met de loop van de zon en de maan is de conclusie getrokken dat het een astronomisch observatorium van de Megalietcultuur was
• De Tovenaar merlijn zou de megalieten (de naam van de stenen) naar Stonehenge hebben gebracht als grafmonument voor Aurelius Ambrosius
• Ook de Dans der Reuzen wordt genoemd als er over plaatsing van de stenen wordt gesproken

Verhalen over Stonehenge

• Er gaan verhalen dat Stonehenge door de druïden werd gebruikt om menselijke offers te brengen. Er is namelijk een graf gevonden van een vrouw die ongeveer 32 oud moet zijn geweest, 3 km ten noordoosten van Stonehenge. Haar lichaam was ‘netjes’ in tweeën gespleten door een bijl
• Het lichaam van een 14-jarige tiener lag in een grafheuvel in een nette rechte lijn met delen van Stonehenge
• Een ander beroemd lichaam is de ‘Stonehenge moord’. In 1978 was het lichaam van een 27 jaar oude man gevonden. Hij had 3 koppen van pijlen in zijn lichaam, een in zijn borstbeen, en de andere in zijn ribben. Hij is van dichtbij neergeschoten
• Naar aanleiding van de blootgelegde houten huizen vlakbij de kring, maken archeologen op dat Stonehenge waarschijnlijk gebruikt is voor begrafenisrituelen en ceremonies. Bij Stonehenge is de as van meer dan 250 lichamen gevonden. Dat zou erop kunnen wijzen dat het monument heeft gefungeerd als laatste rustplaats van belangrijke doden, het zou een symbolische toegang zijn naar een hiernamaals
• Bewoners uit de streek geloofden dat er geneeskundige krachten in de Stonehenge waren. Als men deze overdroeg op water, dan konden tal van aandoeningen genezen worden, aldus het geloof

Wetenwaardigheden

Stongehenge bestaat uit 60 stenen in een perfecte cirkel in de buitenste ring (die ring heet de Sarsen Ring). Vermenig deze 60 stenen en de 360° van de cirkel; de uitkomst is 21.600. De breedtegraad is precies 51°, 10 minuten en 42,3529411 graden. Als deze laatste drie getallen met elkaar vermenigvuldigd worden komt men weer uit op 21.600.
Met deze berekening bewees Carl Munck dat de oudheidkundige bouwwerken ontworpen zijn om hun positie vast te leggen volgens een uniform principe dat wereldwijd gemeenschappelijk bekend moet zijn geweest. De Ouden hebben hun boodschappen in steen achtergelaten zodat deze door toekomstige generaties ontdekt konden worden.

Stonehenge en de Kelten

Er is enige verwarring over het tijdstip waarop de Kelten hun feestdagen vierden, deze dagen waren direct gekoppeld aan de stand van de zon. Kelten waren mensen die veel belang hechtte aan, de zon, de maan en de sterren. Op grond hiervan bepaalden zij hun feestdagen en na enige berekeningen is het mogelijk dat de onderstaande feestdagen rond genoemde datum werden gevierd. Niet ieder jaar op dezelfde datum, want de zon beweegt niet regelmatig en staat niet ieder jaar op precies de zelfde plaats. Uitgangspunt hiervoor genomen is de Westerse dierenriem, waarvan 0° de Ram is, per definitie het punt waar de zon zich bevindt tijdens de lente equinox.

• Samhain, nu Halloween: Het begin van het Keltische nieuwe jaar. De zon staat op 15 graden Schorpioen, dus viering rond 6 november
• Yule, de Winterzonnewende: Nu staat de zon op 0 graden Steenbok, het feest wordt rond 21 december gevierd
• Imbolc: De zon staat op 15 graden Waterman, feestvieren rond 4 februari
• Ostara: Lente equinox: De zon staat op 0 graden Ram, er wordt rond 20 maart een feestje gevierd
• Beltane, meifeesten: De zon is te vinden op 15 graden Stier, dus rond 5 mei is het weer feesten
• Litha, Zomerzonnewende: Nu staat de zon op 0 graden Kreeft, het feest is rond 21 juni
• Luglhnasadh: De zon staat op 15 graden Leeuw, het feest wordt gevierd rond 7 augustus
• Mabon: Herfst equinox: De zon staat op 0 graden Weegschaal, rond 23 september wordt er een feest gevierd

Herontdekking

Op 31 januari 2007 werd door de media bekend gemaakt dat Britse archeologen een grote nederzetting hebben blootgelegd, dat vlak bij Stonehenge ligt en bijna even oud is.

In de buurt van Durrington Walls, enkele kilometer van Stonehenge verwijderd, hebben archeologen de resten van een honderd huizen tellend dorp gevonden. Waarschijnlijk hebben hier de bouwers van de stenen kring gewoond en daarna werden de huisjes (van 5m²) gebruikt door bezoekers aan dit monument.

Naast de resten van huizen zijn er ook resten aangetroffen van bedden en houten kasten. De woninkjes zijn opgetrokken uit hout en klei, hadden een vloer van klei en een centrale haard. Tevens werden er in 2014 17 onbekende kapellen gevonden en kleinere monumenten. Ook ontdekte men dat de grote stenen oorspronkelijk een “C” of cirkel hebben gevormd. Uit eerder bodemonderzoek ontdekte men 2 sleuven, waarvan de ene op 21 juni in de lijn van de zonsopgang ligt, de andere in de lijn van de zonsondergang. Op de kruising van beide sleuven is Stonehenge gebouwd.