Cabaretier: Toon Hermans

Toon Hermans wordt meestal in één adem genoemd met Wim Sonneveld en Wim Kan. Zij waren 'De Grote Drie' van het Nederlandse cabaret direct na de Tweede Wereldoorlog. Toon Hermans was daarbij degene die het dichtst bij huis bleef en zijn humor was altijd eenvoudig, eigenlijk was hij geen echte cabaretier en hij noemde zichzelf dan ook een clown. Hij paste in de traditie van mensen als Buziau, Bandy en Davids.

Jeugd

Hermans werd geboren als Antoine Gerard Theodore Hermans op 17 december 1916 te Sittard. Hermans was de tweede van vijf broers en zijn vader werkte bij een bank. Na de Eerste Wereldoorlog ging de bank waar vader Hermans werkte failliet, in 1927 werd hij ontslagen en een jaar later overleed hij, het gezin tamelijk berooid achterlatend. Hermans ging naar de lokale mulo en werkte als etaleur en reclametekenaar. Toen hij in Heerlen het optreden van de clown Johan Buziau zag, realiseerde hij zich dat dit was wat hij ook wilde doen. Hermans schreef Sinterklaasgedichten voor een speelgoedwinkel en in 1932 verscheen er een revue van zijn hand die werd opgevoerd in het Limburgs patronaatsgebouw en die al snel uitverkocht was. Hij werd beroemd in Sittard en omgeving, vooral in carnavalskringen, waar hij uiteindelijk 17 revues het levenslicht zien. Ook won hij de eerste prijs tijdens een talentenjacht in Heerlen, Cabaret der Onbekenden.

Amsterdam

Maar Hermans wilde meer en besloot zijn geluk te beproeven in Amsterdam, die grote stad, voor hem als 'provinciaal'. In 1942 begon Hermans bij het ensemble van Carl Tobi in het Leidschepleintheater. Hij trad op in de shows Pret van A-Z, Avondmelodie en Tobi's Dol-Dwaze Dierentuin. In 1944-45 werkte hij samen met Floris Meslier en Frans Mikkenie, hij trad op in de revue Premiere. Van 1946 tot 1952 speelde hij bij Theater Plezier van Meslier. Zijn eerste echte bekendheid kreeg hij door zijn medewerking aan het destijds bekende AVRO-radioprogramma 'De Bonte Dinsdagavondtrein'. Van 1953 tot 1955 had hij een eigen cabaret, waarbij hij experimenteerde met nieuwe vormen van amusement. En die nieuwe vorm vond hij in 1955 toen zijn eerste onemanshow het levenslicht zag.

Onemanshow

In 1958 brak Hermans nationaal door met zijn 'onemanshow', die op televisie werd uitgezonden op 12 april. Hermans was de grondlegger in Nederland van de onemanshow, een voorstelling die in principe door één man wordt uitgevoerd. Vele artiesten volgden hem na, zoals zijn beroemde collega's Wim Kan en Wim Sonneveld. In 1959 maakte hij een niet-geslaagd uitstapje naar de film, Moutarde van Sonaansee. Maar Hermans keerde terug naar het theater en daar was hij in de jaren tussen 1958 en 1997 onafgebroken populair. Zijn eenvoudige humor, de woordgrapjes en de goed in elkaar stekende liedjes waren altijd een succes. Ook in Oostenrijk en Duitsland genoot Hermans enige bekendheid, maar een tour naar de Verenigde Staten ging niet door, omdat Hermans zich daar niet thuis voelde. In 1963 trad hij voor het eerst op in Carré, dat hij al snel beschreef als zijn tweede huis.

Hermans was niet alleen actief in het theater, hij schreef ook diverse boekjes met gedichten (versjes, noemde hij ze zelf). Bovendien tekende en schilderde hij ook niet onverdienstelijk, bij zijn eerste shows had hij steeds zelf voor de decors gezorgd.

Liefde

Hermans was getrouwd met Rita Weijtboer (Rietje) en ze was de liefde van zijn leven. Het echtpaar had drie zonen, Maurice, Gabriël en Michel. Toen Rietje kanker kreeg week Hermans nauwelijks van haar zijde en haar dood in 1990 veroorzaakte groot verdriet. Een jaar later bracht hij een show die hij aan haar had opgedragen 'Ik heb je lief', die hij moest afbreken omdat het verdriet hem te veel werd. In latere shows brak hij regelmatig in tranen uit, wanneer hij liedjes zong die aan haar waren opgedragen. In 1996 stond hij voor het laatst op het toneel. In 1998 werd er in Sittard een Toon Hermanshuis geopend, een inloophuis voor mensen met kanker en hun familieleden, later werden er elders in het land nog meer van dergelijke inloophuizen geopend. In 2000 werkte hij echter nog met een bevriend pianist aan een cd, maar datzelfde jaar overleed hij op 22 april, te Nieuwegein. Toon werd begraven bij zijn geliefde Rietje op de Algemene Begraafplaats in Sittard.