Havank – de Schepper van de Schaduw - leven en boeken

Havank (pseudoniem van Hans van der Kallen) is één van de grootste Nederlandse detectiveschrijvers aller tijden. Van zijn romans over inspecteur Charles C.M. Carlier (bijnaam: 'de Schaduw') werden miljoenen exemplaren verkocht. Na zijn dood (in 1964) werd de reeks detectives over 'de Schaduw' voortgezet door Pieter Terpstra. Daarna schreef ook Tomas Ross nog enige boeken met het personage 'de Schaduw' in de hoofdrol. Daan Jippes maakte (onder het pseudoniem Danier) strips over het Havank-personage 'de Schaduw'. Hendrikus Frederikus (roepnaam: Hans) van der Kallen werd op 19 februari 1904 geboren in Leeuwarden. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat hij tot priester zou worden opgeleid, maar die opleiding maakte hij niet af. Begin jaren dertig trok hij naar Amsterdam, met de droom om een professioneel schrijver te worden. De eerste detectiveroman die hij schreef was 'Het mysterie van St. Eustache'. Hij bood dit manuscript in 1934 aan bij de uitgeverij A.W. Bruna, maar die had daar in eerste instantie geen interesse in. Opvallend genoeg veranderde dat in 1935, als gevolg van het overlijden van één van de bestsellerschrijvers van Bruna, de detective-auteur Jakob van Schevichaven (die publiceerde onder het pseudoniem Ivans). Bruna zocht naar een nieuwe detectiveschrijver voor zijn fonds, als opvolger van Ivans, en besloot uiteindelijk om Hans van der Kallen toch een kans te geven.

Het ontstaan van de naam Havank

In een zoektocht naar een pseudoniem besloot Van der Kallen uiteindelijk (op advies van Anton van Duinkerken), om voor Havank te kiezen. Hij koos uit zijn naam de letters die hierachter in hoofdletters zijn weergegeven: HAns VAn der Kallen. Dit idee was geïnspireerd door door Havanks voorganger als grote detectiveschrijver bij Bruna, Jakob van Schevichan, die zijn pseudoniem had bedacht als een soort afkorting van zijn naam (J van S werd Ivans).

Charles C.M. Carlier alias De Schaduw

In de meeste boeken van Havank is de hoofdpersoon de inspecteur Charles Coriolanus Macchabeus Carlier. Vergeleken met de doorsnee inspecteur is hij nogal een virtuoze, intellectuele spreker. (Hij citeert onder meer graag uit de wereldliteratuur en uit de Bijbel.) Carlier is een groot liefhebber van goed eten, sigaren en alcoholische dranken. Zijn bijnaam is 'De Schaduw'. Carlier heeft een kat genaamd Doctor Archimedes Antraciet. Overigens was de politieman Carlier niet vanaf de eerste boeken al meteen de hoofdpersoon in de boeken van Havank. Oorspronkelijk was hij een bij-personage en was Bruno Silvère de hoofdpersoon.

Het succes van Havank

Havank groeide uit tot de succesvolste Nederlandse detectiveschrijver van zijn tijd. Tijdens zijn leven verkocht hij circa 6 miljoen boeken. Zijn romans werden als pockets opgenomen in de reeks 'de Zwarte Beertjes' van uitgeverij Bruna. Befaamd en zeer herkenbaar zijn de omslagen van die boekjes, die door Dick Bruna ontworpen zijn en waarop de hoofdpersoon van de meeste Havank-boeken 'De Schaduw' werd getekend als een soort stripfiguurtje (vaak met een sigaar en een paraplu). De schrijver Havank had een rusteloze natuur, hij woonde in verschillende plaatsen in Nederland, maar ook in Frankrijk, Engeland en Spanje.

Invloeden

Het vroege werk van Havank is in een belangrijke mate beïnvloed door de Engelse schrijver Edgar Wallace. Later was ook Leslie Charteris, de auteur van onder meer The Saint, een belangrijke invloed voor Havank. (Havank was behalve als ‘scheppend schrijver’ ook als vertaler actief en vertaalde veel werk van Charteris in het Nederlands.)

Havank en Terpstra

Hendrikus Frederikus (Hans) van der Kallen, alias Havank, overleed op 22 juni 1964 in zijn geboortestad Leeuwarden. In december van dat jaar verscheen toch nog zijn nieuwe boek Menuet te Middernacht, dat hij tijdens zijn leven niet zelf had kunnen voltooien, maar dat hij had laten voltooien door de journalist Pieter Terpstra.
Later zou Terpstra nog twee onvoltooide manuscripten uit de nalatenschap van Havank voltooien. Vervolgens werd besloten dat Terpstra de boekenserie over 'De Schaduw' zou voortzetten. Terpstra schreef tot 1985 nog 21 detectives over 'De Schaduw', die verschenen onder de naam 'Havank + Tepstra'. Terpstra publiceerde ook een boek over Havank, getiteld: 'Hoogst merkwaardig; alles over Havank'.

Havank en Ross

In 2008 werd het personage 'De Schaduw' weer nieuw leven ingeblazen door de bekende detectiveschrijver Tomas Ross. Hij publiceerde toen de roman Caribisch Complot, met als hoofdpersoon de aloude, bekende 'De Schaduw'. Dit boek verscheen ter ere van de 140e verjaardag van Uitgeverij Bruna. Hierna zou Tomas Ross nog drie romans over 'De Schaduw' publiceren, onder de naam 'Havank + Ross'.

Havank: strip

De befaamde Nederlandse striptekenaar Daan Jippes, die onder meer voor de Disney Company werkte, heeft onder het pseudoniem Danier enige romans van Havank 'verstript'. In 2006 verscheen het album 'Hoofden op hol' en in 2009 verscheen 'De Schaduw op de Tast'.

Bibliografie: de boeken van Havank

Hieronder vindt u een overzicht van de boeken van de 'originele Havank' (dus de boeken die door Hans van der Kallen zelf zijn geschreven). In de meeste romans speelt Carlier de hoofdrol, in sommige oude romans speelt Silvère de hoofdrol. In de roman 'de Cycloop' uit 1941 komtgeen van die twee personages voor.

Romans:

• Het mysterie van St. Eustache (1935)
• Het raadsel van de drie gestalten (1936)
• Het spookslot aan de Loire (1936)
• Het probleem van de twee hulzen (1937)
• De man uit de verte (1937)
• De N.V. Mateor (1938)
• Er klopt iets niet (1938)
• Vier vreemde vrienden (1939)
• Hoofden op hol (1939)
• Polka mazurka (1939)
• De Schaduw grijpt in (1940)
• De Cycloop (1941)
• De Schaduw contra de drie dartele doodgravers (1943)
• De Schaduw is terug (1946)
• Lijk halfstok (1948)
• In memoriam de Schaduw (1948)
• De versierde bedstee (1949)
• "Schaduw … waarom?" (1949)
• De weduwe in de wilgen (1950)
• Deurwaardersdelirium (1950)
• Het geheim van de zevende sleutel (1951)
• De verkavelde bruidegom (1952)
• De zwarte Pontifex (1953)
• Circus Mikkenie (1953)
• Spaanse pepers (1954)
• Dodemans dollars (1955)
• De Schaduw & Co (1957)
• Vier Schaduwen en één Spook (1959)
• Caviaar en cocaïne (1959)

Korte verhalen:

• Griezelverhalen (1957)
• Griezelverhalen uit Japan (1961)