Europese jongeren in Syrië: waarom vertrekken ze naar Syrië?

Mensen denken vaak dat jongeren die naar Syrië vertrekken jongeren zijn uit gebroken gezinnen, dat het probleemjongeren zijn of jongeren die thuis of op school moeilijkheden hebben. En dat het alleen moslims zijn die vertrekken. Niets is minder waar. Het zijn vaak gewone Europese jongeren die zich om de ene of de andere reden voor de islam interesseren. Vaak komen ze dan ook in contact met moslims. Ze denken dat Syrië het beloofde land is, het paradijs. Sommige jongeren gaan in Syrië wonen omdat ze denken dat alles daar beter is dan in Europa, anderen radicaliseren. Deze laatsten gaan nog een stapje verder en zijn in staat om aanslagen te plegen in naam van Allah.

Wat gaan jongeren zoeken in Syrië?

Moslims naar Syrië

Bij de moslims die naar Syrië vertrekken zijn er drie factoren die een rol spelen. Ten eerste een sociaaleconomisch aspect. Werkloosheid en discriminatie op het werk spelen een grote rol. Ten tweede is er de rassendiscriminatie. Moslims worden vaak niet aanvaard in de Europese samenleving en uitgesloten. Moslimmeisjes mogen hier zichzelf niet zijn. Hoofddoeken worden verboden, ze worden uitgelachen om hun traditionele kledij. Ten derde willen deze jongeren iets gaan doen aan het geweld dat er in Syrië wordt gepleegd, ze willen hun steentje bijdragen aan een betere wereld.

Alleen moslims?

Maar zijn het alleen geboren en getogen moslims die naar Syrië trekken? Nee, ook Europese jongeren die zich bekeerd hebben tot de islam vertrekken naar Syrië. Zij zijn vaak op zoek naar een identiteit, naar erkenning. Op sommige websites en in sommige organisaties worden de jongeren opgepept en gehersenspoeld. Ze worden iemand: van zero to hero. Dat spreekt hen aan. Meestal wordt ook aan de jongeren gevraagd om alle contact met hun ouders te verbreken en soms zelfs om deze te verwerpen. Zo krijgen de organisaties nog meer greep op de jongeren. Soms gaan ze om te strijden, maar vaak gaan ze ook om er te kunnen leven onder de islamitische wetgeving, in een kalifaat. Er wordt hen ook wijsgemaakt dat ze in Syrië nuttig werk kunnen gaan doen, in de medische sector bijvoorbeeld. Eens ter plaatse blijken dit echter allemaal leugens te zijn. De mannen krijgen een militaire opleiding, de vrouwen moeten thuisblijven, vaak opgesloten, en voor (veel) nageslacht zorgen.

Wie zijn de jongeren die naar Syrië vertrekken?

Probleemjongeren?

Je vraagt je soms af wat Europese jongeren verloren hebben in een land als Syrië. Een land in oorlog, een land met een heel andere cultuur, een land waar vrouwen geen rechten hebben. Velen denken dat het probleemjongeren zijn die vertrekken, jongeren die geen enkele band met hun ouders hebben. Jongeren die problemen hebben op school, die geen werk vinden. Dit is echter niet altijd het geval. Ook jongeren die het hier goed hebben, die hoogopgeleid zijn en die een goede band hebben met hun ouders kunnen op een dag beslissen om naar Syrië te vertrekken. België is anno 2017 het Europese land van waaruit de meeste jongeren vertrekken. De teller staat ondertussen al op 400 jongeren die naar Syrië trokken. En dit zijn alleen nog maar de gekende gevallen. Vaak vertrekken de jongeren niet rechtstreeks naar Syrië, maar boeken ze reizen naar onder andere Turkije. Van daaruit gebeurt de transfer dan via auto's, met autobussen of zelfs te voet.

Islam

Vaak begint het voor Europese jongeren met een moslimvriendje of -vriendinnetje. Of een zekere interesse in de islam. Op het internet is heel wat informatie te vinden. Anno 2017 vind je zonder problemen filmpjes op YouTube, op internetfora en op websites die de boodschap verspreiden van de ware islam. Vaak gaat het hier om heel fundamentalistische ideeën. Het 'Goede' wordt er tegenover het 'Kwade' gezet. Er moet tegen het 'Kwade' gevochten worden. Syrië wordt afgeschilderd als een waar paradijs, een land waar iedereen in vrede leeft en waar het goed wonen is. Eenmaal ginder aangekomen, zal de realiteit er heel anders uit zien. Vaak is er bijna geen eten voorhanden. Vrouwen worden opgesloten, thuis of in een madafa (een vrouwenopvangtehuis). Overal word je gecontroleerd door 'zusters', vrouwen die elke misstap gaan rapporteren. Er zijn heel wat vrouwen die opnieuw uitgehuwelijkt worden van zodra hun man sterft. In de dorpen en steden zijn er (publieke) executies van verraders. Het is bijna onmogelijk om het land terug te verlaten, tenzij in het geniep. En dan kan je nog best niet gevat worden, want in de meeste gevallen overleef je het dan niet. Mannen en erg jonge kinderen (vanaf zes jaar) moeten militaire opleidingen volgen.

Wat betekent 'radicaliseren'?

Sommige jongeren gaan nog een stapje verder en gaan radicaliseren. Ze zetten zich af tegen de gevestigde orde en worden steeds extremer in hun opvattingen. Meestal gaat het om jongeren tijdens of net uit de puberteit, die werken aan hun identiteit. Sommige jongeren gaan actief op zoek naar informatie, anderen worden gebrainwasht door ronselaars. Het daadwerkelijke vertrek naar Syrië kan een gevolg zijn van het zoeken naar een adrenaline-kick of van het geloven in een betere wereld op die plaats. Nog anderen hebben een aangeboren drang tot geweld. Sommigen onder hen gaan dan over tot het actief deelnemen en het plegen van terroristische daden.

Steeds meer vrouwen worden jihadisten

Volgens Europol is in 2017 een opmerkelijk feit dat het steeds vaker vrouwelijke jihadisten zijn die terroristische daden plegen. Zij ondervinden minder problemen dan hun mannelijke 'collega's' en glippen vaker door de mazen van het net. In het kalifaat dienden deze vrouwen veelal om nieuwe jihadisten voort te brengen en op te voeden, maar eens ze terug in Europa zijn, worden ze actief ingezet in de strijd.

Twee Franse boeken met hetzelfde thema

Jonge meisjes die naar Syrië vertrekken

Vertrekken naar Syrië is een hot item en er worden dan ook heel wat boeken over geschreven, door vertrekkers zelf of door deskundigen. In 2015 en 2016 verschenen er zo onder andere twee Franse boeken met nagenoeg hetzelfde thema: jongeren die naar Syrië vertrekken, op zoek naar een beter leven. Het ene boek Embrigadée werd geschreven door de radeloze mama en gaat over een Frans meisje dat na een islamitisch huwelijk op zestien jarige leeftijd naar Syrië vertrekt met haar vriend. Het andere boek Au coeur de Daesh avec mon fils werd door het Belgisch-Italiaans meisje Laura geschreven, samen met journaliste Catherine Lorsignol. Het relaas van Laura die dacht dat in Syrië alles beter was en die ook vertrekt met haar vriend Oussama.

Verschillende ervaringen

Beide meisje maken niet echt hetzelfde mee. De Franse Léa vindt het goed in Syrië en wil daar blijven. Zij krijgt daar een kind en verwerpt langzamerhand alles en iedereen in het westen. Haar mama in Frankrijk, Valérie de Boisrolin, sticht een aantal organisaties voor ouders van jongeren die naar Syrië zijn vertrokken. Enerzijds om jongeren die naar Syrië willen vertrekken op andere gedachten proberen te brengen en anderzijds om terugkerende jongeren op te vangen en te begeleiden. In het boek vind je achteraan ook enkele nuttige adressen waar je terecht kan wanneer je kind vertrokken is. Het zijn echter wel adressen in Frankrijk. Verder ook een nawoord, geschreven door Olivier Roy, politicoloog en islamspecialist. Hij tracht uit te leggen wat de aantrekkingskracht is van Syrië op jongeren en werpt een blik op de toekomst. Bij de Belgisch-Italiaanse Laura gaan na een tijdje de ogen open en zij zal er alles aan doen om samen met haar man en zoontje terug te komen naar België. Bij hun aankomst in België wacht hen enkele jaren gevangenisstraf, voor hem effectief, voor haar voorwaardelijk.

Technische gegevens van Embrigadée

• Titel: embrigadée
• Schrijfster: Valérie de Boisrolin
• Uitgeverij: Editions de Noyelles - France Loisirs
• Datum: 2015
• Aantal pagina's: 238
• ISBN: 978-2-298-1369-4

Technische gegevens van Au coeur de Daesh avec mon fils

• Titel: Au coeur de Daesh avec mon fils
• Schrijfster: Laura Passoni
• Uitgeverij: La boîte à Pandore
• Datum: 2016
• Aantal pagina's: 200
• ISBN: 978-2-87557-266-0

Serious game: ISIS The End?

Studenten uit het Franse Lyon ontwikkelden een serious game rond het radicaliseringsproces. Het spel heeft tot doel het sensibiliseren en begrijpen waarom zo veel Fransen gecharmeerd zijn door terroristische organisaties. De speler kruipt in de huid van een speciaal agent die werd opgeleid om de radicalisering tegen te gaan.