50 Jaar James Bond

Op 5 oktober 1962 maakte James Bond zijn entree in de filmhistorie met Dr. No. Het was direct een groot succes. Twee weken voor de Cubacrisis zaten de zalen wereldwijd vol. De film werd gemaakt met een bescheiden budget van 1 miljoen dollar maar leverde het voor die tijd astronomische bedrag van 60 miljoen dollar op. Inmiddels is James Bond een oersterk merk. Een op de drie aardbewoners heeft ooit een James Bondfilm gezien. Het is met 23 films (31 oktober 2012 gaat nummer 23 Skyfall in de roulatie) inmiddels de langslopende filmreeks aller tijden. De Britse secret agent 007 gaat nog lang niet met pensioen. James Bond was een personage uit de twaalf romans en twee verhalenbundels van Ian Fleming. Zijn eerste roman Casino Royale verscheen in 1953. Na Flemings dood in 1964 schreven nog zes andere auteurs geautoriseerde Bondboeken.

Boeken

• 1953, Casino Royale
• 1954, Live and let die
• 1955, Moonraker
• 1956, Diamonds are forever
• 1957, From Russia with love
• 1958, Doctor No
• 1959, Goldfinger
• 1960, For your eyes only

Dit was een verhalenbundel met A view to a kill, For your eyes only, Quantum of Solace, Risico, The Hildebrand Rarity.

• 1961, Thunderball
• 1962, The spy who loved me
• 1963, On her majesty’s secret service
• 1964, You only live twice
• 1965, The man with the golden gun
• 1966, Octopussy and the Living Daylights

Dit was een verhalenbundel met Octopussy, The living daylights, The property of a lady, 007 in New York.

De films

• 1962, Dr No
• 1963, From Russia with love
• 1964, Goldfinger
• 1965, Thunderball
• 1967 You only live twice
• 1969, Het Majesty’s secret service
• 1971, Diamonds are forever
• 1973, Live and let die
• 1974, The man with the golden gun
• 1977, The spy who loved me
• 1979, Moonraker
• 1981, For your eyes only
• 1983, Octopussy
• 1985, A view to a kill
• 1987, The living daylights
• 1989, License to kill
• 1995, Goldeneye
• 1997, Tomorrow never dies
• 1999, The world is not enough
• 2002, Die another day
• 2006, Casino Royale
• 2008, Quantum of Solace
• 2012, Skyfall

Rol van Bond

Dr No was de eerste Bondfilm die in 1962 in de roulatie ging. De Canadees Harry Saltzman en Amerikaan Albert R. Broccoli waren het brein achter de film. Zij zagen potentieel in een film met de Britse geheim agent in de hoofdrol. Verschillende acteurs onder wie Gary Grant bedankte voor de rol. De onbekende Schot Sean Connory hapte. Ian Fleming zag echter niets in hem. De ex-melkboer kon volgens Fleming niet doorgaan voor de elitaire Bond. Regisseur Terence Young zag in Connory echter de ruwe diamant die moest worden bijgeslepen. Sean Connory kreeg van hem lessen in de wijze waarop de Britse upperclass zich gedroeg. Met succes.

Verenigde Staten

In de Verenigde Staten werd Bond later populair. Onder meer dankzij John F. Kennedy die in een interview vertelde dat hij het boek From Russia with love zo’n geweldig boek vond. Al in 1954 was op de Amerikaanse televisie de Britse geheim agent Jimmy Bond verschenen maar toch waren de films niet direct een succes. Vanaf Goldfinger (1964) en Thunderball (1965) kwamen ook de Amerikanen massaal naar de films.

Acteurs

Zes acteurs speelden de rol van 007:

• Sean Connory (zes films in 1962-1967, 1971, 1983)
• George Lazenby (één film in 1969)
• Roger Moore (zeven films, 1973 - 1985)
• Timothy Dalton (twee films, 1987, 1989)
• Pierce Brosnan (vier films, 1995 - 2002)
• Daniel Graig (drie films, 2006 - nu, 2012)

Sean Connory

Al op zijn dertiende ging hij van school om melkboer te worden. Later werd hij vrachtwagenchauffeur. Tegelijkertijd deed hij wel mee aan bodybuildingwedstrijden. In 1953 werd hij derde op de Mr. Universe-verkiezingen. Hij speelde in Dr. No (1962), From Russia with love (1963), Goldfinger (1964), Thunderball (1965), You only live twice (1967) en Diamonds are forever (1971). De laatste film werd gedraaid (deels in Amsterdam) nadat George Lazenby in 1969 had bedankt. De producenten grepen terug op Connory. Bovendien verscheen de Schot in 1983 in Never say never again, de onofficiële Bond (en remake van Thunderball) die moest concurreren met Octopussy met Roger Moore. De laatste officiële Bond zou het in de bezoekcijfers winnen.

George Lazenby

Een apart geval is George Lazenby, dit Australische model speelde Bond in Her Majesty’s secret service. De producenten bleken tevreden met zijn acteerwerk en boden hem een contract aan voor nog twee 007-films maar Lazenby bedankte. Tijdens de première van de film verscheen hij tot ergenis van de producenten met lang haar en een baard, niet echt Bond-like. Volgens hem paste de geheim agent niet meer bij de tijdsgeest. Hij vond Bond te vrouw-onvriendelijk, wapenbelust en agressief om een succes te worden. Hij voorspelde dat de filmreeks spoedig tot een einde zou komen omdat het publiek zich zou afwendden van 007. Dat bleek een vergissing. Hij speelde nog in een aantal Hong Kong-actiefilms en verscheen in de erotische Emanuellefilms met Silvia Kristel.
Leuk detail is dat de Nederlander Hans de Vries één van de vijf finalisten was voor de rol van Bond in Her Majesty’s secret service.

Roger Moore

De Engelsman Roger Moore werd in 1972 James Bond. Tot 1985 vertolkte hij 007 in zeven films: Live and let die (1973); The man with the golden gun (1974); The spy who loved me (1977); Moonraker (1979); Four your eyes only (1981); Octopussy (1983) en A view to a kill (1985). Hij was al eerder voor de rol gepeild door de producenten. Hij stond al op de shortlist voor Her Majesty's secret service maar moest zich houden aan andere contractuele verplichtingen. De serie The Persuaders (In Nederland uitgezonden als De Versierders) waarin hij begin jaren 70 een hoofdrol speelde eindigde in 1971 voortijdig. En dat bleek voor Moore een blessing in disguise. Hij was beschikbaar en de producenten contracteerden hem voor Live and let die.
Moore maakte van Bond een Britse gentleman met playboy-trekjes. Luchthartig overwon hij tegenstanders en altijd met een dosis humor. Critici vonden Moore met name in zijn laatste films bijna een parodie op zijn personage. Het publiek kon er echter geen genoeg van krijgen. Vanaf The Spy who loved me tot en met Octopussy brachten de films elk meer dan 180 miljoen dollar op, verreweg het meeste van alle Bondfilms in de jaren 60, 70 en 80. De laatste film A view to a kill deed het met circa 150 miljoen stukke minder. Het werd de laatste voor Moore, maar de 58-jarige wilde er sowieso al mee stoppen.

Timothy Dalton

Deze Engelse Shakespeare-acteur wilde na het vrolijke Moore-tijdperk weer een serieuze Bond neerzetten. Hij suggereerde in de pers dat de Bond van Moore een clowneske verschijning was geworden. Dalton zou zich tijdens interviews zodanig afzetten tegen zijn voorganger dat het niet meer goed zou komen tussen de twee. Eigenlijk hadden de producenten Pierce Brosnan op het oog maar die had nog contractuele verplichtingen elders. Dalton speelde 007 in The living daylights (1987) en License to kill (1989). De laatste film werd een matig succes en betekende meteen de laatste Bond voor Dalton.

Pierce Brosnan

Producent Albert Broccoli had de Ier Brosnan al langer op zijn shortlist staan. Al in 1980 lunchten de twee tijdens de opnames van For your eyes only, waarin de toenmalige echtgenote van Brosnan een rol speelde (een one night stand met Bond). Broccoli oordeelde destijds dat Brosnan nog te jong was. Later, in 1986 had Brosnan andere verplichtingen. In 1995 was het dan zover. Na een pauze van zes jaar kwam Bond weer terug in Goldeneye. Brosnan zette een koele en harde Bond neer. Critici waren positief, net als het publiek. Brosnan speelde daarna in Tomorrow never dies (1997), The world is not enough (1999) en Die another day (2002). De laatste film werd geen doorslaand succes. Critici oordeelden dat Bond te ver van zichzelf was afgedreven met groteske verhaallijnen over smeltende ijskastelen en een te kolderieke Q, gespeeld door de komiek John Cleese.

Daniel Graig

Deze Engelse acteur uit het serieuze genre tekende in 2005 voor de titelrol in vijf Bondfilms. Hij moets van Bond weer een serieuze verschijning maken. Inmiddels heeft hij er drie op zijn naam: Casino Royale (2006), Quantum of Solace (2008) en Skyfall (2012). De acteur zet een grimmige, ruwe en gevaarlijke Bond neer. Graig wordt alom geprezen om zijn prestaties al waren er in eerste instantie tegenstanders die oordeelden dat James Bond lang en donkerharig moet zijn en niet zoals Graig, klein en blond. Deze kritieken zijn inmiddels verstomd.

Ten slotte speelde ook de Britse acteur David Niven ooit James Bond in de allereerste James Bond Casino Royale. Deze film zou een remake krijgen in 2006. Deze filmparodie op de James Bondboeken verscheen in 1967 en behoort niet tot de officiële Bondfilms.