Esther Gerritsen

Esther Gerritsen (1972) is een Nederlandse schrijfster van romans, korte verhalen, theaterteksten, columns en artikelen. Haar prozadebuut was in 2000 met de verhalenbundel ‘Bevoorrecht bewustzijn’. In 2014 won ze de Frans Kellendonk-prijs voor haar oeuvre. Het boekenweekgeschenk van 2016 is van haar hand.

Biografie

Esther Gerritsen werd op 2 februari 1972 geboren in Nijmegen. Ze groeide op in Gendt, een klein dorp aan de Waal, net iets boven Nijmegen. Daar trok ze ’s ochtends vroeg de weilanden in om vogels te spotten, met name grutto’s, iets waar ze nog steeds gelukkig van kan worden. Als tiener schreef ze al. Na haar middelbare school volgde ze de opleiding voor dramaschrijven en literaire vormgeving aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Ze studeerde in 1995 af. Esther Gerritsen heeft een dochter en woont in Amsterdam.

Werk

Gerritsen schrijft helder en precies. Ze zet situaties treffend neer, zodat je ze voor je ziet en meeleeft met wat ze beschrijft, ook al is dat enigszins absurd. Ze schrijft vaak over mensen waar ‘iets’ mee is. Haar personages zijn overgevoelig, hebben smetvrees, maken slecht contact, zijn (vermeend) autistisch, geneigd tot depressie of hebben iets anders obsessiefs. Ze is daarom wel ‘chroniqueur van de gekte’ genoemd. Haar dialogen zijn bij vlagen hilarisch en vaak schrijnend. Ze lijken zo uit het echte leven te komen. Een voorbeeld uit Dorst (2012):

Toneel (selectie)

• 1997 - Is dit een kapstok? (toneelscènes, Stichting Buitenkunst)
• 1999 - Huisvrouw (monoloog)
• 2002 - Drie theaterteksten (Uitgeverij IT&FB ism Het Syndicaat)
• 2003 - Toneel (Verzameld Toneel 1999-2003, uitgeverij De Geus)
• 2007 - Kopvoeter (Het Syndicaat)

Romans

2002 - Tussen een persoon (roman, De Geus)

Een vrouw snoert haar vriend letterlijk de mond en houdt een monoloog tegen hem. Ze praat over zichzelf, over haar familie, over hun verhouding. Ze valt hem niet aan, doet hem geen pijn. De zwijgzame, hulpeloze aanwezigheid van haar vriend dwingt haar tot reflectie. Ze lijkt radicaal te willen breken met haar leven met zijn ingesleten gebruiken en sleur. Ze aanvaardt simpelweg de slijtage waaraan ieder leven en iedere liefde onderhevig is niet, en dat heeft vernietigende gevolgen.

Gerritsen beschrijft hier treffend de duistere kanten van een gepassioneerde liefde, en de vertroebelde geest van een jonge vrouw die weigert om de wereld te aanvaarden zoals die is.

2005 - Normale dagen (roman, De Geus)

Lucie keert na drie jaar terug naar het huis van haar grootouders op het platteland in Gelderland waar ze opgegroeid is. Haar opa ligt op sterven. Lucie is toneelschrijfster en werkt aan een toneelstuk over de Oklahoma City Bomber. Steeds weer lijken er verbanden te zijn tussen de situatie bij haar grootouders en die van de Bomber.

Gerritsen schrijft in deze roman op een filosofisch niveau over afstand en betrokkenheid, loyaliteit en verraad. Lucie is ooit min of meer weggevlucht van het gebrek aan echt nieuwe gesprekken en echte interactie. Ze ontdekt gaandeweg dat de mensen die geen tekst hebben en die ‘gesprekken’ altijd volgens een vast stramien voeren, óók de mensen zijn bij wie zij hoort. Langzamerhand dringt het tot haar - en de lezer - door dat loze mededelingen, rituele handelingen en zwijgen ook betekenis hebben.

2008 - De kleine miezerige god (roman, De Geus)

Dominique is een eenzame jonge vrouw met een demente moeder. Haar onderbuurvrouw is irritant en dominant. Toch onderhoudt ze een vriendschap met haar. Ze probeert zichzelf er continu van te overtuigen dat dat haar goed doet. Ook haar relatie met Kris is gecompliceerd. Dominique verzint een kleine god om haar leven draaglijker te maken.

Gerritsen laat Dominique concluderen dat we allemaal vreemden voor elkaar zijn. ‘De kleine miezerige god’ is een roman over een worsteling met eenzaamheid en over angst.

2010 - Superduif (roman, De Geus)

Bonnie is een jonge puber. Ze heeft behoefte aan aandacht van haar ouders en klasgenoten, en ze trekt zich het leed van de wereld aan. Om dat aan te kunnen, moet ze in een superheld veranderen, een lelijke duif in dit geval.

Ook in deze roman zet Gerritsen met behulp van briljante dialogen haar personages en verhaal sterk neer. Gaandeweg wordt duidelijk dat er met Bonnie geestelijk meer aan de hand is dan de gemiddelde puber.

2012 - Dorst (roman, De Geus)

Elisabeth heeft niet lang meer te leven en vertelt dat tussen neus en lippen aan haar dochter Coco die ze weinig ziet. Een tijd gevuld met moeizame pogingen tot contact, tegen een decor van ongelukkige levens, volgt.

Gerritsen vertelt het schrijnende verhaal levendig en met rake dialogen. De roman laat keihard het onvermogen om lief te hebben en werkelijk contact te maken zien.

2014 - Roxy (roman, De Geus)

De man van Roxy komt samen met zijn minnares om tijdens een auto-ongeluk. Roxy is op jonge leeftijd van haar ouders weggevlucht in de armen van haar man. Nu hij dood is, moet ze in haar eentje volwassen zijn. Ze weet zich geen houding te geven en dat wordt alleen maar erger als ze op vakantie gaat met hun dochtertje, de oppas en de assistente van haar overleden man.

Roxy is een indringende roman over rouw, volwassen worden, eenzaamheid en ouderschap. Ondanks dat Roxy soms kinderachtig is en verschrikkelijke dingen doet, laat Gerritsen je begrip voelen voor haar.

Overig Proza

• 2000 - Bevoorrecht bewustzijn (verhalen, De Geus)
• 2011 - Jij hebt iets leuks over je (bundeling columns uit o.a. Volkskrant en Opzij 2001-2011, De Geus)
• 2013 - Ik ben vaak heel kort dom (bundeling columns uit de VPRO gids, De Geus)

Scenario

• 2014 - NENA (co-auteur, film van Saskia Diesing)

Hoorspel

• 2015 - Verhaal voor het slapen gaan

Nominaties en prijzen

Gerritsen heeft een aantal prijzen en nominaties op haar naam staan, waaronder:

• Nederlands-Duitse Jeugdtheaterprijs: Toneelstuk Gras (1999)
• Charlotte Köhler Stipendium: Toneelstukken Gras, ½ Overkill, Huisvrouw en bewerkingen Bad Angel en Verschrikkelijke Boom (2001)
• Wim Bary-perspectiefprijs voor toneel (2002)
• Libris Literatuurprijs long- en shortlist/nominatie: Normale dagen (2006), Superduif (2011), Dorst (2013), Roxy (2015)
• Gouden Uil longlist: De kleine miezerige god (2008)
• Ako Literatuurprijs toplist: Dorst (2013)
• Opzij Literatuurprijs nominatie: Dorst (2013)
• Dioraphte Jongeren Literatuurprijs nominatie: Dorst (2013)
• Dif/BNG Aanmoedingsprijs (2005)
• Frans Kellendonkprijs: voor haar oeuvre in 2014, (prijs die elke drie jaar wordt toegekend aan een Nederlandstalige auteur met een literair oeuvre dat getuigt van een onafhankelijke en originele kijk op maatschappelijke of existentiële problematiek).