Volle maan: elke maand een andere naam met eigen betekenis

De maan is de natuurlijke satelliet van de aarde en draait in 29,5 dagen rond de aarde. Eens in de maand is het dan volle maan. De maan bevindt zich dan, vanaf de zon gezien, aan de achterzijde van de aarde en wordt door de zon verlicht. Omdat een maand 31 dagen kan hebben is het soms twee keer in de maand volle maan. Elke volle maan heeft in de 17de eeuw door de Algonquin-indianen een naam gekregen met één of meerdere betekenissen, gerelateerd aan de seizoenen en/of gebeurtenissen van de betreffende maand op het Noordelijk halfrond. Namen voor de volle maan die in de 21ste eeuw nog gebruikt worden.

• Wat is de volle maan
• Herkomst vollemaannamen door de indianen
• Wolfmaan in de maand januari
• Sneeuwmaan in de maand februari
• Wormmaan in de maand maart
• Roze maan in de maand april
• Bloemenmaan in de maand mei
• Aardbeienmaan in de maand juni
• Buckmaan in de maand juli
• Steurmaan in de maand augustus
• Oogstmaan in de maand september
• Jagersmaan in de maand oktober
• Bevermaan in de maand november
• Koude maan in de maand december

Wat is de volle maan

De volle maan is het gevolg van de stand van de maan ten opzichte van de zon en de aarde. De maan draait om de aarde en als de maan op de helft van haar baan is, dan zien we de volle maan. De maan staat dan precies in een rechte lijn met de zon en de aarde en wordt door de zon verlicht. Vanaf de aarde gezien is de volle maan een mooi ronde maan die helder verlicht is.

De maan draait om de aarde
In 29,5 dagen draait de maan om de aarde en jaarlijks is er 12 tot 13 keer een volle maan te zien vanaf de aarde, bij onbewolkt weer. De data waarop een volle maan te zien is verschuift van jaar tot jaar. De volle maan is één van de schijngestalten (of maanfases) van de maan. De andere schijngestalten zijn o.a.:

• de nieuwe maan (geen maan);
• de jonge maansikkel;
• het eerste kwartier;
• het laatste kwartier;
• de asgrauwe maan.

Herkomst vollemaannamen door de indianen

De Algonquin-indianen zijn de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika en gaven de volle maan in de 17de eeuw elke maand een andere naam om de seizoenen of gebeurtenissen te herkennen. De Algonquin-indianen bestonden toen uit zo‘n 40 verschillende stammen en spraken de Algonkische taal. Tussen de verschillende stammen waren enige variaties mogelijk aan de naamgeving van de volle maan, maar veelal werden dezelfde namen gebruikt. De Europese kolonisten namen veel namen over maar creëerden ook namen volgens hun eigen tradities (hier de synoniemen). Namen die de Algonquin-indianen aan de volle maan hebben gegeven zijn:

• wolfmaan;
• sneeuwmaan;
• wormmaan;
• bloemenmaan;
• rozenmaan;
• dondermaan;
• steurmaan;
• oogstmaan;
• jagersmaan;
• bevermaan;
• koude maan

Wolfmaan in de maand januari

Deze volle maan verschijnt in januari en synoniemen voor de wolfmaan zijn ijsmaan, maan na kerst en koude maan.

Betekenissen van de volle maan in januari
In januari werd door de Algonkisch-sprekende indianen de volle maan wolfmaan genoemd. De wolven waren hongerig in deze koude winterperiode waar weinig in de natuur te vinden was om te eten en kwamen tot dicht bij de indianententen om voedsel te zoeken. Het huilen van de wolf, die altijd huilt bij volle maan, is in januari beter hoorbaar omdat ze veel dichter bij een indianenkamp komen huilen. Bij de wolfmaan is het dan noodzaak om de dieren die buiten lopen, binnen te halen. De januarimaan wordt ook wel de koude maan genoemd, omdat januari meestal de koudste periode van een jaar is. De volle maan van januari wordt ook wel ijsmaan genoemd omdat de jagers alert moeten zijn op de mogelijkheid dat er ijspegels naar beneden kunnen vallen. De eerste volle maan in januari is bijna altijd de eerste volle maan na de kerstdagen. Valt er een volle maan tussen de kerstdagen en oudjaar dan is dat de tweede volle maan van december, die heet de maan de dertiende maan of boommaan van december.

Sneeuwmaan in de maand februari

Deze volle maan vindt plaats in februari en heeft als synoniem hongermaan of stormmaan.

Betekenissen volle maan in februari
In februari viel doorgaans de grootste hoeveelheid sneeuw zodat er barre weersomstandigheden ontstonden. Storm, wind en sneeuw veranderden een jachtgebied in hoge sneeuwduinen zodat de jacht niet of amper door kon gaan en er daardoor een hongerperiode aanbrak (de hongermaan).

Wormmaan in de maand maart

De volle maan in maart heet de wormmaan. Andere synoniemen voor de wormmaan zijn: lentemaan, kraaimaan, korstmaan, eimaan en sapmaan.

Betekenissen van de volle maan in maart
Maart is de lentemaand en rond 21 maart begint de astronomische lente (de lentemaan). De indianen noemden de maan in maart de wormenmaan omdat na de winter de grond ontdooide en de regenwormen zich weer lieten zien, ook het geluid van kraaien wordt in maart weer gehoord (de kraaimaan). Ook werd de volle maan in maart de korstmaan genoemd omdat grote oppervlakten met sneeuw ontdooiden, maar ook ‘s nachts weer bevroren en er korsten van bevroren sneeuw/ijs ontstonden. Vanaf maart begon de sapstroom bij bomen langzaam op gang te komen en daarom werd de volle maan in maart ook wel sapmaan genoemd. De eerste vogels begonnen met broeden en de volle maan in maart werd dan ook wel eimaan genoemd.

Roze maan in de maand april

De volle maan in april heet de roze maan. Andere synoniemen voor de volle maan in april zijn: melkmaan, haasmaan, maan van het ontwaken en maan van het opstijgende sap.

Betekenissen van de volle maan in april
In de natuur staan de thema's ontwaken en vruchtbaarheid centraal; bloemen en bloesembomen worden bevrucht door de wind of stuifmeelzoekers en de volle maan kreeg daarom de naam maan van het ontwaken. De sapstroom van de bomen is in april goed op gang gekomen en de bomen krijgen weer bladeren waar de maan van het opstijgend sap op duidt. Rond het begin van de lente begint het nieuwe voortplantingsseizoen voor veel dieren. Hazen die weer vruchtbaar zijn, zorgen ervoor dat de volle maan in april ook wel haasmaan genoemd wordt. De volle maan in april wordt ook wel melkmaan genoemd, omdat de moederdieren in deze periode vaak hun pasgeborenen melk geven (duif, egel, konijn, koe, schaap, geit). Ook verwijst de roze maan naar de vele roze bloesems aan de bloesembomen.

Bloemenmaan in de maand mei

Deze volle maan vindt plaats in mei. Synoniemen voor de bloemenmaan zijn grasmaan en honingmaan.

Betekenissen van de volle maan in mei
De natuur in mei groeit en bloeit volop. De bloemen zoals o.a. het lelietje der dalen, de sering, de pioenroos, het vergeet-me-nietje en de klaproos kleuren de dagen en geuren volop. Het groeiende gras in de weilanden kan in mei voor de eerste keer worden geoogst (grasmaan) en de imker kan in mei (tot in augustus) de eerste keer honing oogsten, waar de honingmaan op duidt.

Aardbeienmaan in de maand juni

De aardbeienmaan vindt plaats in juni. Synoniemen voor deze maan zijn, maan van de kortste nacht, plantmaan en rozenmaan.

Betekenissen van de volle maan in juni
In juni kunnen de aardbeien geoogst worden (aardbeienmaan) op het noordelijk halfrond en begint rond 21 juni de astronomische zomer (midzomernacht). De nachten zijn kort (de maan van de kortste nacht) en de dagen zijn lang. De zon staat loodrecht op de evenaar (equator) en het is ’s avonds tot ruim 21.30 uur licht en ’s nachts begint het rond 3.30 uur licht te worden (zonder zomertijd). De planten kunnen in juni nog verplant worden (de plantmaan) en in juni gaan de rozen bloeien (de rozenmaan).

Buckmaan in de maand juli

De volle maan in juli heet de buckmaan (hertenmaan). Synoniemen voor de buckmaan zijn de graanmaan en dondermaan

Betekenissen van de volle maan in juli
De Algonquin-indianen noemden de volle maan in juli de buckmaan. In juli stopt namelijk bij de volwassen mannetjesherten de groei van het gewei en begint de basthuid op het gewei te verdrogen. Na de veegperiode, om de losse basthuid op het gewei eraf te vegen, is het hert begin september klaar voor de bronsttijd. De volle maan in juli heet ook wel de dondermaan omdat onweersbuien met donder en bliksem vaak voorkomen in de maand juli (ook in augustus waar de volle maan dan de maan van het weerlicht heet). In juli worden ook graansoorten geoogst, vandaar de graanmaan.

Steurmaan in de maand augustus

De volle maan in augustus heet de steurmaan. Een synoniem voor de steurmaan is de maan van het weerlicht.

Betekenis van de volle maan in augustus
De oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika vingen in augustus vaak steur (een vissoort), vandaar dat deze maan ook wel steurmaan heet. De volle maan in augustus heet ook wel de maan van het weerlicht omdat onweersbuien met donder en bliksem vaak voorkomen in de maand augustus.

Oogstmaan in de maand september

De oogstmaan vindt plaats in september en heeft als synoniemen maismaan of equinoxmaan.

Betekenissen van de volle maan in september
De equinox (gelijke nacht) is het moment waar de zon loodrecht op de evenaar staat. De evenaar verdeelt de aarde in het noordelijk-en zuidelijk halfrond en rond 23 september (en 20 maart) zijn dag en nacht op beide halfronden even lang. De equinoxmaan is dan ook rond de datum van 23 september, wanneer de astronomische herfst begint. De volle maan verschijnt in die periode rond zonsondergang waar de gewassen op het noordelijk halfrond geoogst moeten worden en doordat de dag even lang is als de nacht, konden de indianen langer buiten doorgaan met oogsten (de maisoogst o.a.).

Jagersmaan in de maand oktober

Deze volle maan vindt plaats in oktober.

Betekenissen van de volle maan in oktober
De tijd tussen zonsondergang en de maansopkomst is in oktober, ten opzichte van andere volle manen, veel korter. Rond de 17de eeuw werden, door het licht van de opkomende maan en ondergaande zon, wild zoals reeën, konijnen en hazen goed zichtbaar om te jagen. Omdat de velden waren geoogst, konden jagende indianen over de stoppels lopen en was het voor hen een ideale tijd om te jagen.

Bevermaan in de maand november

Deze volle maan verschijnt in november en heeft als synoniemen de offermaan en de bloedmaan.

Betekenissen van de volle maan in november
De bevers zijn in november nog bezig met het bouwen van dammen in het water, voordat ze in december zullen verdwijnen om een winterslaap te houden. November was de laatste maand van het jaar om op bevers te jagen. In november werden door de Algonquin-stammen goden gunstig gestemd en offers gebracht. Vaak een geslacht dier waar de naam bloedmaan en offermaan op duiden.

Koude maan in de maand december

Deze koude maan vindt plaats in december en heeft als synoniemen, de maan van de langste nacht, de maan na midwinter, de maan voor kerstmis (yule) en boommaan of dertiende maan.

Betekenissen van de volle maan in december
De volle maan wordt in december ook wel koude maan genoemd omdat de maand december normaal gesproken de koudste maand van het jaar is. De astronomische winter begint rond 21 december (de maan van de langste nacht). De zon staat dan precies op de evenaar en op het noordelijk halfrond is het dan de winterzonnewende (midwinternacht). Nadat rond 21 december de winterzonnewende is geweest, worden de nachten langzaam korter en de dagen langer. Verschijnt de maan na de winterzonnewende dan heet de maan: de maan na midwinter. De volle maan voor kerstmis werd ook wel de maan voor kerstmis genoemd. Is er eind december een tweede maan te zien dan heet de maan de dertiende maan of boommaan. De boommaan die symbool staat voor de afstervende natuur, die elk nieuw jaar weer opnieuw tot leven komt. De dertiende maan komt eens per twee of drie jaar voor.