Wereldverteldag - World Storytelling Day

Elk jaar rond het begin van het voorjaar wordt de Wereldverteldag georganiseerd. Het is een wereldwijde viering van het vertellen en de traditie van de orale overlevering. Op de Wereldverteldag vertellen mensen elkaar verhalen, op het moment dat de zon loodrecht boven de evenaar staat. Dat moment op of rond 20 maart luidt tevens het begin van de lente in voor het noordelijk halfrond en de herfst voor het zuidelijk halfrond. Als de ene helft van de wereld slaapt, vertelt de andere helft en andersom. De Wereldverteldag heeft elk jaar een thema.

Wereldwijd vertelevenement op de dag van het begin van de lente

• Wereldverteldag en World Storytelling Day
• Vertelevenemten
• Logo World Storytelling Day
• Geschiedenis van World Storytelling Day
• Thema
• Wereldverteldag in Nederland en Vlaanderen

Wereldverteldag en World Storytelling Day

Wereldverteldag wordt gevierd op de dag dat de zon loodrecht boven de evenaar staat en de lente wordt ingeluid, op de lente-equinox, die ook wel maartequinox, lentenachtevening of lentepunt wordt genoemd. Het is het moment dat de winter overgaat in de lente, dat is doorgaans op of rond 20 maart en is dat de dag die gevierd wordt. Voor het zuidelijk halfrond gaat op datzelfde moment de zomer over in de herfst. Over de hele wereld vertellen mensen op deze dag verhalen aan elkaar.

Zoveel mogelijk verhalen

De Wereldverteldag heeft als bedoeling om zoveel mogelijk mensen hun verhalen te laten horen in zoveel mogelijk talen, op verschillende tijden, in zoveel mogelijk verschillende stijlen voor zoveel mogelijk luisteraars. Als zaten ze om een wereldwijd kampvuur. Het is een promotiedag voor het vertellen en een inspiratiedag voor vertellers en toehoorders. Wereldverteldag is ook een kans om vriendschappen aan te gaan en begrip op te bouwen over nationale, taalkundige en culturele grenzen heen.

Vertelevenemten

Het is een dag met kleine en grote vertelevenementen en ook met vertelsessies die de hele dag en nacht doorgaan. Is het aan de ene kant van de wereld nacht en liggen de vertellers en hun toehoorders op één oor, dan zijn de vertellers aan de andere kant van de wereld druk aan het vertellen. Wereldverteldag is als het ware een grote vertelestafette rond de wereld. In alle werelddelen zijn vertellers speciaal op deze dag actief; over de hele aardbol gonst het van de verbondenheid door de vertellingen, die nog eens extra wordt benadrukt door een jaarlijks wereldwijd vertelthema. Op de platforms van World Storytelling Day (internationaal) en Wereldverteldag (voor Nederland en Vlaanderen) staan de programma’s. Iedereen kan meedoen aan het mondiale evenement, het is niet voorbehouden aan professioneel vertellers.

Vertellen als kunstvorm

Het is het eerste vertelevenement dat over de hele wereld wordt gevierd. Wereldverteldag biedt vertellers een podium om te laten zien wat ze in huis hebben en het brengt vertellers van over de hele wereld in contact met elkaar. Al de activiteiten die op en rond deze dag worden georganiseerd genereren aandacht voor verhalen en voor vertellen als kunstvorm.

Geschiedenis van World Storytelling Day

Door de eeuwen heen verspreidden verhalen over de wereld, maar na ongeveer 1900 kwam de klad erin. De industrialisering was daar debet aan. Sinds de jaren 70 van de 20ste eeuw is er een opleving in de orale overlevering te constateren. Het begin van een groots vertelevenement ontstond in Zweden in de jaren 1991-1992. Het Scandinavische land organiseerde een landelijke verteldag op 20 maart met de naam Alla berättares dag, verteldag voor alle vertellers. Het Zweedse netwerk van vertellers viel niet lang daarna uiteen, maar de verteldag bleef hangen. Enthousiaste Zweedse vertellers bleven vertellen op de dag dat de lente begint. In 1997 ontstond er een evenement aan de andere kant van de wereld. In Perth, West-Australië, organiseerden vertellers een vijf weken durende Celebration of Story, en riepen 20 maart uit als de Internationale Dag van de Vertellers. De tijd was kennelijk rijp voor een internationale verteldag; in diverse landen werd al een nationale verteldag gevierd, zoals in Mexico en andere Latijns-Amerikaanse landen.

Ratatosk

In 2001 werd het Scandinavische web-netwerk Ratatosk opgericht en in 2003 verspreidde het evenement zich verder over Noorwegen, Denemarken, Finland en Estland. De internationale verteldag sloeg aan, eerst in Canada en toen ook in andere landen. Het evenement is sinds 2003 bekend als World Storytelling Day.

Jour Mondial du Conte

Steeds meer landen sloten zich bij de internationale verteldag aan: in 2004 kwam Frankrijk met Jour Mondial du Conte. In 2005 was World Storytelling Day al zo gegroeid dat 25 landen meededen van vijf continenten. De jaren daarna haakten steeds meer vertelorganisaties bij de Wereldverteldag aan. Nederlandse vertellers sloten in 2008 aan met een groot evenement 'Vertellers in de Aanval'. Drieduizend kinderen werden in dat jaar op 20 maart in de klas verrast met een verteller.

In 2009 waren er voor het eerst World Storytelling Day evenementen op alle continenten: in Europa, Azië, Afrika, Noord-Amerika, Zuid-Amerika en Australië.

Thema

Elk jaar (sinds 2004) wordt de Wereldverteldag aan een thema gekoppeld. Vertellers uit alle streken werken mee aan het vinden van een gemeenschappelijk thema en laten zich inspireren door het gekozen thema.

• 2004 - Birds - Vogels
• 2005 - Bridges - Bruggen
• 2006 - The Moon – De maan
• 2007 - The Wanderer – De zwerver
• 2008 - Dreams - Dromen
• 2009 - Neighbours - Buren
• 2010 - Light and Shadow – Licht en Schaduw
• 2011 - Water
• 2012 - Trees - Bomen
• 2013 - Fortune and Fate – Fortuin en lot
• 2014 - Monsters and Dragons – Monsters en draken
• 2015 - Wishes - Wensen
• 2016 - Strong Women – Sterke vrouwen
• 2017 - Transformation - Transformatie
• 2018 - Wise Fools – Wijze dwazen
• 2019 - Myths, Legends, and Epics - Mythen, legendes en heldendichten

Wereldverteldag in Nederland en Vlaanderen

In alle regio’s van Nederland en Vlaanderen wordt meegedaan aan de Wereldverteldag. Vertellers en vertelkringen en -groepen organiseren grote en kleine evenementen die aansluiten bij het mondiale thema om de kunst van het vertellen te vieren. Het mondiale thema verbindt de vertellers met elkaar. In Nederland en Vlaanderen wordt de Wereldverteldag gecoördineerd door Stichting Vertellen.

Wereldvertelweek

Rondom de Wereldverteldag worden zoveel evenementen georganiseerd, dat het niet in één dag past. Volgend op de 20ste maart is er sinds 2018 een week van wereldwijde vertellingen. Het is The week of storytelling. In deze periode worden kleine huiskamervertellingen gehouden, schoolevenementen georganiseerd, wordt er verteld in musea en bibliotheken en staan professionele vertellers op het toneel en voor publiek. Ook worden er vertelfestivals gehouden met workshops, masterclasses en voorstellingen.

Lees verder

• Drut'syla – verhalenverteller in de Joodse traditie
• Kamishibai - Japanse verteltraditie met theatertje
• Verhalen vertellen – 23 tips voor een boeiende vertelwijze