Haute couture: kunst op de catwalk
Ze vormen het hoogtepunt op de catwalk: de zogenoemde haute couture creaties van 's werelds meest gerenommeerde modeontwerpers. Deze extravagante jurken, vervaardigd van kostbare materialen en met meesterlijk vakmanschap, zijn vaak eerder kunstwerken te noemen dan kledij. Ze laten nu en dan denken aan de exorbitante uitdossingen à la Marie Antoinette van weleer... Komen deze exclusieve ontwerpen eigenlijk wel verder dan de catwalk?Het begrip haute couture
Haute couture laat zich vertalen als hoogstaande kleermakerij. Het kenmerkt zich dan ook door minutieus met de hand vervaardigde kledingstukken, gemaakt door de meest begaafde naaisters. De materialen die voor een couture stuk worden gebruikt, zijn doorgaans van uitzonderlijke kwaliteit; stoffen van 100 euro per meter zijn zeker geen uitzondering. De exclusiviteit ligt ook in de originaliteit van het ontwerp: ieder stuk is uniek in zijn soort. Bovendien wordt deze kledij perfect op maat gemaakt, zodat het optimaal aansluit op het lichaam van de persoon die het zal dragen. Een couture stuk ontstaat dan ook uit vele uren van naaiwerk en aandacht voor ieder klein detail.Dit is echter nog een wat ruime definitie van de haute couture, en als dusdanig zien we het begrip regelmatig voorbijkomen in bijvoorbeeld televisieshows zoals Project Runway, waarin de kandidaten de opdracht krijgen een "haute couture" stuk te ontwerpen. Feitelijk is de term voorbehouden aan een zeer select aantal modehuizen, van het kaliber Chanel en Dior. De Fédération Française de la Couture, opgericht in 1868, bepaalt aan de hand van enkele criteria aan welke modehuizen dit prestigieuze label toegekend mag worden. Haute couture is niet voor niets het neusje van de zalm in de modewereld.
De oorsprong van haute couture
Charles Frederick Worth (1826-1895) wordt gezien als "de eerste couturier". Deze Parijse kleermaker maakte kwistig gebruik van stoffen en garneersel en besteedde veel aandacht aan de pasvorm. Naast kledij die enig-in-zijn-soort was, maakte Worth tevens collecties. Deze ontwerpen werden getoond door modellen, in modeshows ter plaatse van het modehuis van Worth. De klanten - die behoorden tot hoffelijke kringen - maakten een selectie van de modestukken van hun keuze, die dan op maat gemaakt werden in het atelier van Worth. Hoewel Worth niet de eerste was die op deze wijze zaken deed, onderscheidde hij zich van de andere modehuizen door effectief te adverteren met zijn ontwerpen. Zijn naam en werk werden daardoor ook vertoond in de "gewone" modebladen, zodat hij het grote publiek bereikte en als "grondlegger van de haute couture" de geschiedenis in ging.De moderne couturier gaat nog op dezelfde manier te werk als Worth: de praktisch onbetaalbare couture stukken zijn door ieder te bewonderen in tijdschriften zoals Vogue.
De haute couture van nu
De volumineuze creaties waarin we modellen op de catwalk zien rond paraderen, scheppen voor velen het beeld dat haute couture niet voor verkoop bedoeld is. Echter, niet alle couture stukken zijn "vreemd" of ongepast om te dragen voor de meeste gelegenheden. Bedenk dat haute couture zich vooral kenmerkt door de zorg en het vakmanschap waarmee het gemaakt wordt. Er is dan ook een markt voor haute couture, zij het een die voorbehouden is aan de meest vermogende mensen ter wereld. Door deze zeer gelimiteerde klantenkring is er in de haute couture niet veel te verdienen; de opbrengsten wegen nauwelijks op tegen de hoge kosten die het productieproces met zich meebrengt. Soms wordt er zelfs verlies op gedraaid.Het maken van haute couture lijkt misschien economisch onrendabel, de productie van luxe zonder een bijbehorende behoefte daarvoor. Toch wordt er indirect winst op gemaakt. Het vertoon van de glorieuze jurken geeft de modehuizen standing en allure. Het geeft een extra dimensie aan de kledingstukken, accessoires en parfums die wél binnen ons budget liggen: we voelen ons chique als we een geur, een bril, of een tas van Chanel dragen. Deze betaalbare producten zijn daardoor haast even aanlokkelijk als de betoverende couture stukken zelf.
