Wereldliteratuur: Wat moet je echt gelezen hebben?

Er kan veel gediscussieerd worden over de vraag wat er nu tot de wereldliteratuur behoort en wat niet. Wat moet je nu echt gelezen hebben om een beetje mee te kunnen praten over wereldliteratuur? En valt de Harry Potter reeks van J.K. Rowling ook al onder wereldliteratuur?

Definitie

De encyclopedie geeft als definitie: letterkunde van de hele wereld. Maar een vastgestelde lijst van wereldliteratuur is er niet echt.

De Verdensbiblioteket

De Noren hebben in 2002 een poging gewaagd om een wereldliteratuurlijst op te stellen. 100 schrijvers uit 54 verschillende landen hebben een lijst ingeleverd met de beste en belangrijkste boeken.

[OLIST]Een wereld valt uiteen, Chinua Achebe
Sprookjes en verhalen, Hans Christian Andersen
Trots en vooroordeel, Jane Austen
Vader Goriot,Honoré de Balzac
Molloy, Malone sterft, Naamloos (trilogie) Samuel Beckett
Decamerone,Giovanni Boccaccio
Ficties (in: Verzamelde verhalen) Jorge Luis Borges
Woeste Hoogten,Emily Brontë
De vreemdeling,Albert Camus
Gedichten,Paul Celan
Reis naar het einde van de nacht,Louis-Ferdinand Céline
Don Quichot, Miguel de Cervantes Saavedra,
The Canterbury Tales, Geoffrey Chaucer
Nostromo, Joseph Conrad
De goddelijke komedie, Dante Alighieri
Grote verwachtingen, Charles Dickens
Jacques de fatalist en zijn meester, Denis Diderot
Berlin Alexanderplatz, Alfred Döblin
Misdaad en straf, Fjodor Dostojevski
De idioot, Fjodor Dostojevski
Boze geesten, Fjodor Dostojevski
De gebroeders Karamazov, Fjodor Dostojevski
Middlemarch, George Eliot
Onzichtbare man, Ralph Ellison
Medeia, Euripides
Absalom, Absalom! William Faulkner
Het Geraas en Gebral, William Faulkner
Madame Bovary, Gustave Flaubert
De leerschool der liefde, Gustave Flaubert
Zigeunerromances, Federico García Lorca
Honderd jaar eenzaamheid, Gabriel García Márquez
Liefde in tijden van cholera, Gabriel García Márquez
Gilgamesj-epos, Anoniem
Faust I & II, Johann Wolfgang von Goethe
Dode zielen, Nikolaj Gogol
De blikken trommel, Günter Grass
Diepe wildernis: de wegen, João Guimarães Rosa
Honger, Knut Hamsun
De oude man en de zee, Ernest Hemingway
Ilias, Homerus
Odyssee, Homerus
Een poppenhuis, Henrik Ibsen
Het bijbelboek Job, Anoniem
Ulysses, James Joyce
Verzamelde verhalen, Franz Kafka
Het proces, Franz Kafka
Het slot, Franz Kafka
Sakuntala, Kalidasa
Het geluid van de berg, Yasunari Kawabata
Zorba de Griek, Nikos Kazantzakis
Zonen en minnaars, D. H. Lawrence
Onafhankelijke mensen, Halldór Laxness
Verzamelde gedichten, Giacomo Leopardi
Het gouden boek, Doris Lessing
Pippi Langkous, Astrid Lindgren
Dagboek van een gek en andere verhalen, Lu Xun
Kinderen van Gebelaw,i Naguib Mahfouz
Mahabharata, Anoniem
Buddenbrooks, Thomas Mann
De Toverberg, Thomas Mann
Moby Dick, Herman Melville
Essais, Montaigne
De Geschiedenis, Elsa Morante
Beminde, Toni Morrison
Genji Monogatarii Murasaki Shikibu
De man zonder eigenschappen, Robert Musil
Lolita, Vladimir Nabokov
Njáls saga ,Anoniem
1984, George Orwell
Metamorfosen, Ovidius
Het boek der rusteloosheid, Fernando Pessoal
Alle verhalen, Edgar Allan Poe
Op zoek naar de verloren tijd, Marcel Proust
Gargantua en Pantagrue,l François Rabelais
Pedro Páramo, Juan Rulfo
Mathnawi, de Perzische Koran, Jalal ad-Din Rumi
Middernachtskinderen, Salman Rushdie
Boestan, Saadi
Het seizoen, de trek naar het Noorden, Tayeb Saleh
De stad der blinden, José Saramagol
Hamlet, William Shakespeare
King Lea,r William Shakespeare
Othello, William Shakespeare
Oidipous, Sofokles
Rood en Zwart, Stendhal
Tristram, Shandy Laurence Sterne
Bekentenissen van Zeno, Italo Svevo
Gullivers reizen, Jonathan Swift
Oorlog en vrede, Lev Tolstoj
Anna Karenina, Lev Tolstoj
De dood van Ivan Iljitsj, Lev Tolstoj
Verzamelde verhalen, Anton Tsjechov
Verhalen van duizend en een nacht, Anoniem
De Lotgevallen van Huckleberry Finn, Mark Twain
Ramayana Valmiki
Aeneis, Virgilius
Grashalmen, Walt Whitman
Mrs. Dalloway, Virginia Woolf
Naar de vuurtoren, Virginia Woolf
Hadrianus' gedenkschriften, Marguerite Yourcenar[/OLIST]

Perpetua de honderd beste boeken van de wereld

De honderd beste boeken van de wereld worden sinds oktober 2007 uitgegeven door de uitgeverij Athenaeum- Polak en van Gennep. De reeks omvat dus 100 boeken die elke vrijdag van de maand verschijnen.

Hun lijst ziet er als het volgt uit:
[OLIST]H.C. Andersen - Sprookjes
Louis Paul Boon - De Kapellekensbaan
Charlotte Brontë - Jane Eyre
Elias Canetti - Het Martyrium
Emily Dickinson - Gedichten
Willem Elsschot - Kaas
Euripides - Medea & Bakchanten
Herman Gorter - Verzen
Hadewijch - Strofische gedichten
Herodotos - Historiën
Johan Huizinga - Herfsttij der middeleeuwen
Bai Juyi - Gedichten
Thomas More - Utopia
Friedrich Nietzsche - Aldus sprak Zarathoestra
Alexandr Poesjkin - Jevgeni Onegin
Sapfo - Gedichten
Murasaki Shikibu - Genji
Spinoza - Ethica
S. Vestdijk - De koperen tuin
Marguerite Yourcenar - Het hermetisch zwart
Aischylos - Oresteia
Ludovico Ariosto - Orlando furioso
Augustinus - Belijdenissen
Jane Austen - Trots en vooroordeel
Isaak Babel - Verhalen
Honoré de Balzac - Verloren illusies
Charles Baudelaire - De bloemen van het kwaad
Samuel Beckett - Wachten op Godot
Bijbel
Giovanni Boccaccio - Decamerone
Jorge Luis Borges - De aleph en andere verhalen
Emily Brontë - De woeste hoogten
Lord Byron - Don Juan
Albert Camus - De vreemdeling
Lewis Carroll - De avonturen van Alice in Wonderland en Achter de spiegel en wat Alice daar aantrof
Louis-Ferdinand Céline - Reis naar het einde van de nacht
Miguel de Cervantes Saavedra - De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha Deel 1
Geoffrey Chaucer - De Canterbury-verhalen
Joseph Conrad - Hart der duisternis
Louis Couperus - Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan…
Dante Alighieri - De goddelijke komedie
Charles Dickens - Grote Verwachtingen
F.M. Dostojevski - Misdaad en straf
George Eliot - Middlemarch
T.S. Eliot - Het Barre Land
Desiderius Erasmus - Lof der Zotheid
William Faulkner - Het geraas en gebral
Gustave Flaubert - Madame Bovary
Gilgamesj
Johann Wolfgang Goethe - Faust
N.V. Gogol - Dode zielen
Graham Greene - Het einde van het spel
Heinrich Heine - Het boek der liederen en Duitsland, een wintersprookje
Ernest Hemingway - Afscheid van de wapenen
Willem Frederik Hermans - Nooit meer slapen
Friedrich Hölderlin - Gedichten
Homeros - Ilias en Odyssee
Horatius - Verzamelde gedichten
Victor Hugo - De klokkenluider van de Notre-Dame
James Joyce - Ulysses
Franz Kafka - Het proces
John Keats en Percy Bysshe Shelley - Gedichten
D.H. Lawrence - Verliefde vrouwen
Primo Levi - Is dit een mens
Federico García Lorca - Gedichten
Niccolò Machiavelli - De heerser Deel 2
Thomas Mann - De Toverberg
Herman Melville - Moby Dick
John Milton - Het paradijs verloren
Michel de Montaigne - Essays
Multatuli - Max Havelaar
Robert Musil - De man zonder eigenschappen
Vladimir Nabokov - Lolita
Pablo Neruda - Canto general
George Orwell - 1984
Paul van Ostaijen - Bezette stad en Nagelaten gedichten
Ovidius - Metamorphosen
Fernando Pessoa - Gedichten
Francesco Petrarca - Liedboek
Plato - Sokrates’ leven en dood
Edgar Allan Poe Alle Verhalen
Ezra Pound - De Pisaanse canto’s
Marcel Proust - De kant van Swann
Rainer Maria Rilke - Nieuwe gedichten
Arthur Rimbaud - Verzameld werk
Jean-Jacques Rousseau - Bekentenissen
William Shakespeare - Hamlet
Sofokles - Oidipous en Antigone
Stendhal - Het rood en het zwart
Laurence Sterne - Het leven en de opvattingen van de heer Tristram Shandy
Italo Svevo - Bekentenissen van Zeno
Jonathan Swift - De reizen van Gulliver
Tacitus - Annalen
I.S. Toergenjev - Eerste liefde
L.N. Tolstoj - Anna Karenina
A.P. Tsjechov - Verhalen
Vergilius - Het verhaal van Aeneas
Voltaire - Candide
Virginia Woolf - Mevrouw Dalloway
William Wordsworth en S.T. Coleridge - Lyrische balladen[/OLIST]

Wanneer is een boek nu 'wereldliteratuur'?

Als je deze twee lijsten eens naast elkaar legt, dan zie je grote verschillen. In de lijst van Perpetua zijn natuurlijk ook de Nederlandse klassiekers opgenomen, zoals de boeken van Louis Couperus en het befaamde Herfsttijd der Middeleeuwen. Wat wij als Nederlanders dus als belangrijke boeken zien, wordt door de Zweden en Noren niet als zodanig erkend. Deze lijsten zijn samengesteld door de literaire elite zullen we maar zeggen. Best kans dat, als je een lijst op zou stellen van wat de gemiddelde Nederlander als belangrijke boeken opnoemt, er een heel andere lijst uitkomt. Boeken die in aanmerking willen komen voor deze officiële lijsten moeten dus in de smaak vallen bij de intellectuele elite. Ondanks het meer wereldwijde karakter van de lijst van Noren, is de lijst toch heel Eurocentrisch. Als een boek niet in de smaak valt in Europa, dan zal het nooit op dergelijke lijsten belanden. Best kans, trouwens dat ze in de Arabische landen nog nooit gehoord hebben van Jane Austen. De term wereldliteratuur wordt dus nogal gemakkelijk gebruikt. Welke kenmerken hebben de boeken, die we op deze lijst zien? De boeken die we in beide lijsten tegenkomen, zijn eigenlijk de boeken die al erg lange tijd bovenmatig populair zijn. Veel boeken uit de oudheid, de Middeleeuwen en de vroeg moderne tijd komen we op beide lijsten tegen. Daar is dus wel zoiets als een consensus over. Het wordt pas lastig om te gaan bepalen wat wereldliteratuur is, als we gaan kijken naar de recente boeken. Ik denk eigenlijk dat het van de laatste 100 jaar nog niet vast staat welke boeken er tot de wereldliteratuur zullen gaan behoren. Het moeten verhalen zijn die relevant en aansprekend blijven en het is nu moeilijk te bepalen welke dat zullen zijn.

Hoe zien deze lijsten erover 20 jaar uit?

Wat ik zeker mis op deze lijsten van wereldliteratuur is het genre 'fantasy'. Dit is een genre dat waarschijnlijk een te beperkt publiek aanspreekt. Toch kan ik me voorstellen dat, als er nu een lijst gemaakt zou worden door mensen tussen de 20 en de 30 jaar, dingen als the Lord of the Rings van Tolkien en de Harry Potter-reeks van J.K. Rowling erop zullen staan. Dit genre heeft immers juist de laatste jaren enorm veel aandacht gekregen en er ook een heleboel lezers bijgekregen. Misschien dat over een aantal jaar, boeken die jaren op dit soort lijsten gestaan hebben, ineens verdwenen zijn. Want hoeveel kinderen moet er voor Engels nog Hamlet lezen op school? Welke kinderen interesseren zich voor de verhalen uit de Oudheid als ze geen Grieks of Latijn volgen? Het ligt dus zeker ook aan de interesse en de opleiding van de toekomstige literaire en intellectuele elite welke boeken erop de wereldliteratuurlijst van 2030 zullen staan
© 2010 - 2025 Gertrude86, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.