Carnaval in Duitsland: zitzungen, alaaf en saufen!

Carnaval wordt stevig gevierd in Duitsland. Op 11 november wordt er begonnen met de voorbereidingen voor het komende carnavalsoptreden. Vooral in Keulen en omstreken wordt er hard gewerkt aan prachtige praalwagens en kostuums. Er worden "zitzungen" gehouden, waarin grappen en grollen worden verteld. De Duitsers houden het ook niet op één dag vieren. Neen hoor, zij vieren bijna één week lang. De Duitse zender ZDF zendt alles nauwgezet uit voor wie er niet bij kan zijn. Alaaf!

Carnaval, Karneval of Fasching?

In grote delen van Duitsland heet carnaval gewoon Karneval. Alleen in het zuiden van Duitsland spreekt men van Fasching. Dit is onder andere het geval in het Zwarte Woud, München, Beieren en in Neurenburg. Wat de naam ook is, feit is dat carnaval in Duitsland stevig gevierd wordt. Tijdens de carnavalsperiode zijn dan ook de meeste bedrijven in Duitsland dicht.

Elf

In het carnaval komt het getal elf vaak voor. Elf is dan ook het gekkengetal. Twaalf is het symbool voor perfectie. Elf is het getal dat er juist voor komt, dat dus niet helemaal perfect is. Men vindt het getal elf terug in de Raad van elf die de Prins bijstaat. De voorbereidingen voor carnaval beginnen op 11.11, elf november. De optocht op Rosenmontag in Keulen vertrekt om 11 uur 11 precies. In vele optochten zijn de praalwagens aanwezig in een veelvoud van elf. Volgens sommige bronnen zou de Keulse carnavalsgroet Alaaf een verbastering zijn van het woord elf.

Het Duitse carnaval: van 11 november tot Aswoensdag

11 november

Het Duitse carnaval wordt op gang getrokken op 11.11 of elf november. Dan komen de carnavalsverenigingen bij elkaar en bespreken ze de volgende carnaval.

Zitzung

Een week voor carnaval worden er zitzungen gehouden. Hier worden moppen en verhalen verteld, gelachen en gedronken door de carnavalsverenigingen. Per stad of per dorp kunnen er verschillende carnavalsverenigingen bestaan. Het hoofd van de carnavalsvereniging is de Prins, bijgestaan door de raad van elf.

Altweiberfastnacht of Weiberdonnerstag

Op Altweiberfastnacht of de nacht van de Oude Wijven komen verklede vrouwen op straat. Zij vernederen de mannen die op straat of in de cafés durven komen. Vaak worden stropdassen van mannen in kostuum afgeknipt of schoenveters ingekort. Het dasknippen is een traditie die ontstaan is kort na WO II. De vrouwen wilden op die manier hun verworven vrijheid duidelijk maken aan de mannen die van het front terugkwamen.

In andere delen spreekt men van Weiberdonnerstag. Ook hier lopen verklede vrouwen rond maar dan met de kinderen. Zij lopen van deur tot deur en de kinderen zingen liedjes. Sommige van deze liedjes zijn Duitse versies van Sint-Maartenliedjes. Bedoeling is dat de mensen de kinderen snoep geven. De vrouwen lusten wel een borreltje. Ook in de winkels wordt er aan de klanten een borreltje aangeboden.

Rosenmontag

Op Rosenmontag worden de meeste optochten gehouden. De naam Rosenmontag zou afgeleid zijn van het Nederduitse "rasen" wat "vrolijk zijn" betekent.

Veilchendiestag

Op Veilchendienstag of viooldinsdag is het 's avonds gedaan met feesten. Op vele plaatsen wordt voor het café de stropop, het symbool voor carnaval, in brand gestoken.

Aswoensdag

Op Aswoensdag wordt men terug serieus. In vele tavernes en restaurants worden visgerechten geserveerd. Vlees is vanaf dan uit den boze. Tenminste, zo wil de traditie het.

Het Keulse carnaval

Oorsprong van het Keulse carnaval

In de negentiende eeuw werd het carnavalsfeest in Rijnland gebruikt als ludiek protest tegen de imperialistische en protestantse Pruisen die het gebied annexeerden en tegen de vertrekkende Franse legers. Daarom worden de militairen nu nog vaak geparodieerd in de optochten. Ook de Dansmariekes, de meisjes met de mooie pakjes, zijn een overblijfsel uit die tijd. Bij de militairen waren er immers vaak meisjes die hen wasten en dienden en die voor hen dansten. Dansmariekes zijn geen majoretten. Majoretten maken figuren met een majorettenstok. Dansmariekes hebben geen stok maar dansen op muziek.

Programma van het Keulse carnaval

In Keulen wordt er elk jaar stevig gefeest. Van donderdag tot Aswoensdag is er ambiance. Op donderdag begint het met de officiële opening van het straatcarnaval om 11 uur 11 precies. Hiervoor moet je op de Alter Markt zijn, in het oude centrum van Keulen. Op zaterdag is het tijd voor de Funkenbiwak, waarbij kleurrijke korpstroepen het beste van zichzelf geven op de Neumarkt. Zondag houden de scholen optochten. Op maandag is er de traditionele optocht die reeds in 1823 voor de eerste keer uittrok om het vertrek van de Franse bezetter te vieren. In de Keulse stoet steeds het Dreigestirn: de Prins, de boer (Kölner Bauer) en de maagd (Kölner Jungfrau). Deze laatste is trouwens niet zelden een man. De Kölner Jungfrau zou de in Keulen geboren Romeinse keizerin Agrippina voorstellen. Het talrijk opgekomen publiek roept om Kammelle (snoepjes) en Strüssjer (kleine boeketjes). Op dinsdag moet je in de buitenwijken van Keulen zijn om nog een paar optochten mee te pikken. Op Aswoensdag worden er in de vele cafés en restaurants visdelicatessen geserveerd.

Alaaf

In Keulen wordt dikwijls Alaaf geroepen. Tijdens het uitbrengen van deze groet brengt men de vingertoppen van de rechterhand naar de linkerslaap. Het zou een parodie zijn op de militaire groet. De groet zou reeds bestaan sinds 1635. Oorspronkelijk was het een groet die werd uitgebracht bij een dronk. All af of alles weg zou betekenen dat men het glas leegdronk. Sinds 1823 wordt Alaaf in Keulen gebruikt als begroeting tussen carnavalsvierders. In vele andere Duitse steden zegt men niet Alaaf maar Helau.

Carnavalsmuseum

Wie maar niet genoeg krijgt van carnaval, ook buiten de carnavalsperiode, kan een kijkje gaan nemen in het Keulse carnavalsmuseum. Dit bevindt zich in de Maarweg 136 in Keulen.

Carnaval in Düsseldorf

Op zondag ontmoeten locals elkaar in de Königsallee, gekleed in Romeinse klederdracht. Op Rosenmontag is er een optocht van 2,5 kilometer lang, met meer dan 70 praalwagens. De optocht begint om 13 uur. Op woensdag wordt de "Hoppeditz", het feesticoon, ritueel verbrand.

Carnaval in München

In München worden vooral carnavalbals gehouden. Van zondag tot dinsdag nemen de vrouwen de voetgangerszone in het centrum van de stad over. Op dinsdag houden verschillende artiesten een heus openluchtfeest.

Carnaval in Zuid-Duitsland

In Zuid-Duitsland spreekt men niet van carnaval maar van Fasching. Het gaat hier trouwens minder wild aan toe dan in de buurt van Keulen, Aken of Düsseldorf. Men vindt hier, in navolging van Zwitserland, duivelachtige figuren uitgerust met enorme koebellen, Scheller genaamd.

Carnaval in Noord-Duitsland

Voor wie niet houdt van de opgefokte carnavalssfeer en bijbehorende zuippartijen, is Noord-Duitsland de oplossing. Daar wordt geen carnaval gevierd. Wel is er op hetzelfde ogenblik een heidens feest aan de gang, maar dat is niet zo uitbundig als het traditionele carnaval.

Carnaval in kleine Duitse dorpen en steden

Ook in de kleinere Duitse steden en dorpen wordt carnaval uitbundig gevierd. Er zijn kindercarnavals en carnavalparty's. Er zijn optochten waar ook rijkelijk met snoepgoed wordt gestrooid en waarin lokale figuren en verenigingen te kijk worden gezet. Het voordeel van deze kleinere stoeten is dat je plaats genoeg hebt om te gaan staan. Er wordt niet getrokken en geduwd en je kan dus op je gemak naar de stoet kijken. Nadeel is dat de mensen in de stoet en de mensen op straat elkaar kennen en je als buitenstaander een beetje raar wordt bekeken. Sommige mensen van de wagens zullen eerder snoep gooien naar de kinderen die ze kennen dan naar de kinderen die ze niet kennen. Maar ook dat is geen probleem, want er wordt echt veel gegooid. Ook de drank vloeit rijkelijk in deze kleine stoeten. Deelnemers komen langs met plastiek bekertjes en met flessen jenever, Hugo, bier, etc. Als je alles aanneemt, ben je op het einde van de stoet tipsy!

Ben je in Duitsland tijdens de carnavalsperiode, raadpleeg dan de lokale brochures en kranten of loop even de toeristische dienst binnen. Zij kunnen je exact zeggen waar je wanneer moet zijn.