Kerstmis in de wereld: Bijzondere kerstgebruiken

In Nederland worden zowel eerste kerstdag (25 december) en tweede kerstdag (26 december) gevierd. De meeste Nederlanders brengen de dagen door met hun naaste familie. In andere delen van de wereld wordt kerstmis op heel andere manieren gevierd.

Nederland

Eerste en tweede kerstdag zijn erkende feestdagen. Veel Nederlanders vieren de ene kerstdag met de ene kant van de familie en de andere kerstdag met de andere kant van de familie. Eten is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van het kerstfeest. Veel mensen eten een uitgebreid kerstdiner of gaan gezellig gourmetten. Ook kerstavond (24 december) wordt meestal met familie en vrienden doorgebracht en soms worden er op deze avond cadeaus gegeven.

Van oorsprong is kerstmis een christelijk feest en een groot deel van de gelovige Nederlanders bezoekt de kerk tijdens kerstmis. Ook voor gelovigen die in de rest van jaar de kerk weinig bezoeken is kerstmis het moment om de kerkdienst bij te wonen.

Wereld

In de rest van de wereld wordt kerstmis soms op heel andere manieren gevierd. Hier wordt een overzicht gegeven van de landen met de meest bijzondere kerstgebruiken.

Frankrijk

In Frankrijk sturen de kinderen elk jaar duizenden brieven en e-mails naar Père Noël; de Kerstman. Kinderen zetten hun schoen bij de haard of onder de kerstboom, zodat de Kerstman er een cadeautje in kan stoppen. Op kerstavond komen families bij elkaar voor een lang kerstdiner wat vaak tot middernacht duurt, de réveillon genaamd (dit betekent waken). Tijdens dit diner worden vaak luxere gerechten zoals kreeft en oesters gegeten waarbij goede wijn of champagne gedronken wordt. Op kerstavond vindt een nachtmis plaats.

IJsland

Niet alleen in Nederland mogen kinderen hun schoen zetten, ook IJsland kent dit gebruik. Niet Sinterklaas maar de dertien Joelmannen komen de schoen vullen met cadeautjes of met een aardappel wanneer het kind ongehoorzaam is geweest. Kinderen mogen hun schoen voor het raam zetten vanaf 11 december. De eigenlijke kerstviering begint in IJsland al op de avond van 23 december. Op deze avond komen families samen en eten ze een maaltijd die uit veel vlees en zelfs rotte rog bestaat.

Kroatië en Slovenië

Op kerstavond worden er drie kaarsen aangestoken die de drie-eenheid symboliseren (de Vader, de Zoon en de Heilige Geest). Verder worden op deze dag het huis en de kerstboom versierd en wordt begonnen met de bereiding van het kerstdiner. In veel dorpen wordt voor het kerstdiner stro verspreid over de vloeren van het huis. Het stro symboliseert de geboorte van Jezus in de stal. Veel families gaan zowel naar de nachtmis op kerstavond als naar de kerkmis op eerste kerstdag. Vaak worden cadeautjes vlak voor de nachtmis onder de kerstboom gelegd. Als de kinderen terugkomen van de nachtmis mogen ze de cadeautjes open maken, hen wordt verteld dat de cadeautjes zijn neergelegd door een engel of door baby Jezus.

Mexico

In Mexico beginnen de vieringen rondom kerstmis al op 16 december. Een traditioneel gebruik zijn de Posada's die op de negen dagen voor kerst plaatsvinden. Posada's zijn optochten waarbij beelden van Jozef en Maria mee worden gedragen. Op deze manier wordt de tocht die Jozef en Maria hebben gemaakt toen zijn op zoek waren naar een herberg herdacht. Op 24 december wordt ook baby Jezus meegedragen tijdens de Posada en aan het eind van de tocht in een kribbe gelegd. Op kerstavond om middernacht wordt er vuurwerk afgestoken en wordt de geboorte van Jezus aangekondigd met bellen en fluiten. Daarna komen families samen om van het kerstdiner te genieten.

Noorwegen en Zweden

Kerstmis in Noorwegen en Zweden begint traditioneel met de Santa Lucia viering op 13 december. Bij zonsopgang krijgt de jongste dochter van elk gezin een witte jurk met een rode sjerp aan en een kroon met hoge, brandende kaarsen op het hoofd. De jongens dragen lange witte overhemden en een punthoed. De kinderen wekken hun ouders en brengen ze koffie en Lucia broodjes. Daarbij worden speciale Lucia liedjes gezongen.

Op kerstavond eten Noren het traditionele kerstdiner. Dit bestaat meestal uit varkens- of lamsvlees. Zweden eten een diner met kleine hapjes zoals gehaktballetjes en zure haring. In het dessert, traditioneel rijstevlaai met slagroom, zit een amandel verstopt. Degene die de amandel in zijn toetje heeft, krijgt een cadeautje. Kinderen krijgen deze avond cadeautjes van de Kerstman.

Paraguay

Het grootste deel van de Paraguayaanse bevolking is christelijk, en kerstmis is een belangrijk feest. In Paraguay is kerstavond het hoogtepunt van het kerstfeest. Op die avond komen familie en vrienden samen om gezellig te praten en de traditionele drank clerico, wat lijkt op sangria, te drinken. Om middernacht wenst iedereen elkaar vrolijk kerstfeest en daarna begint het diner. Veel Paraguayanen wonen op kerstavond de kerstmis bij. Deze begint meestal om 21:00 uur of om middernacht.

Polen

Op de dag voor kerstmis maken vrouwen hun hele huis schoon. Kerstavond wordt doorgebracht met familie en er wordt uitgebreid gekookt. Op eerste kerstdag wordt na een periode van 24 uur vasten (Wigilia genoemd) een uitgebreid kerstdiner gegeten. Dit diner bestaat traditioneel uit twaalf gangen die elk voor het opdienen worden gezegend. Een oud gebruik dat afstamt van de tijd dat er nog geen elektriciteit was, is het uitblazen van de kaarsen die op tafel staan na het beëindigen van de laatste gang. De kant waar de rook naar toe gaat zou wat voorspellen voor het komende jaar. Gaat de rook in de richting van het raam, dan voorspelt dit een goede oogst. Wanneer de rook in de richting van de deur gaat, zou er een familielid sterven in het komende jaar en rook in de richting van de kachel zou wijzen op een aanstaand huwelijk. Na afloop van het diner op eerste kerstdag krijgen de kinderen cadeaus en gaan de meeste mensen naar de nachtmis.

Lees verder

• Kerstmis budgettips: Zo kom je deze dure periode door