Waar komt het woord 'Kermis' vandaan?

Kermis, een feest waar vele mensen jaarlijks naar uitkijken. Het moment van het jaar waar ze even helemaal kunnen losgaan. Veel drank, dagen achter elkaar feesten en even gek doen in de verschillende attracties. Mensen kijken er naar uit, krijgen het 'wij gevoel in het dorp en geld maakt even niks meer uit. In de steden zijn de grote attracties en de vele kroegen. In de kleine dorpen telt vooral 'ons kent ons' en iedereen feest in het dorpskroegje. Vele mensen vieren dus jarenlang 'kermis', maar waar komt dat woord 'kermis' eigenlijk vandaan en wat is de geschiedenis van de kermis?

Ker(k)mis wordt kermis

Ongeveer 1000 jaar geleden in de middeleeuwen werden er door heel Europa vele nieuwe kerken, kapellen en kloosters gebouwd. Deze gebouwen werden geïntroduceerd en ingewijd met een groot feest; een Kerkmis, ook wel een mis in de kerk. Hierna werd elk jaar nog zo'n kerk-mis gegeven om de 'verjaardag' van de kerken te vieren. Bij het woord kerkmis werd al snel de 'k' weggelaten waardoor het kermis werd. De gelovigen mochten tijdens de kermis niet werken en hadden dus even lekker tijd vrij. Iedereen kwam dan naar die mis en eigenlijk het complete dorp was daar dus ook aanwezig.

Doordat er vele mensen naar de kerk gingen, trok dit ook ander volk. Zo kwamen er op zijn tijd ook koopmannen, muzikanten en goochelaars. Het feestvieren werd hiermee steeds uitbundiger, want het werd buiten de kerk voortgezet. De muzikanten brachten daar een goede sfeer en ook de goochelaars waren in voor het showen van hun trucs. Rond 1000 na christus groeide het feest uit tot een groots feest met muziek, dans, spelletjes, eten en drinken, maar ook met handel. Elke nieuwe kerk kreeg ook zijn eigen feest en dit werd dan weer jaarlijks herhaald. Sommige steden hadden wel zes kerken, deze steden hadden dan ook zes feesten per jaar. De kermissen van nu zijn dus eigenlijk voortgekomen uit het feit dat er een kerk-mis werd gehouden voor de gelovige, om de verjaardag van de kerk in dat dorp te vieren.

Bijzondere momenten uit de geschiedenis van de kermis

1023 - Eerste kermis in Utrecht

In Nederland was de eerste kerk-mis in de Sint Maartenskerk. Aangezien de kermis wordt vernoemt naar de kerk, heette deze kermis de Sint Maartenkermis. De kermissen vielen oorspronkelijk samen met bepaalde christelijke feestdagen. Zo wisten de handelaren wanneer en waar zij moesten zijn om hun handel te verlopen. De kermissen in de middeleeuwen bestonden namelijk uit feestjes, spelletjes maar vooral uit handel.

1350 - Kermistandarts

Vanaf 1350 werd het gebruikelijk dat er een tandarts aanwezig was op de kermis. In de middeleeuwen had je namelijk niet in elk dorp een tandarts. Tijdens de kermis kon je dan dus wel gemakkelijk naar de tandarts. Natuurlijk deed het naar de tandarts erg veel pijn en geschreeuw op een kermis was hier niet logisch bij. Om het geschreeuw te onderdrukken, was er een trompettist die over het geluid van het geschreeuw heen trompet speelde.

1650 - De eerste 'attractie'

In 1650 na christus was er een soort van attractie die op de kermis kwam. Zo was er een kijkkast met grote ronde gaatjes, waar kinderen doorheen konden kijken. Achter die gaatjes zaten vergrootglazen. Deze vergrootglazen zorgden ervoor dat de dingen daarachter vervormden en dat er een bepaald beeld werd gecreëerd. Kinderen leerden hier wat van, maar zagen het ook als een heel bijzonder iets.

1800 - Het vlooientheater

Tegenwoordig moet je er niet aan denken, maar vroeger was het echt een kermisattractie: het vlooien theater. Het was een goedkope manier, omdat vlooien gratis waren en de rest van de attributen makkelijk te maken waren. De menselijke vlooien werden met touwtjes de goede richting in geduwd. Zij moesten karretjes trekken, balletjes schieten in een doel en bijvoorbeeld een parasolletje vasthouden. De vlooien waren goed getraind en konden mooie kunstjes laten zien. Het publiek keek vaak met een vergrootglas en genoot van het optreden. Tegenwoordig bestaat de menselijke vlooi niet meer en moeten de meeste mensen hier ook niet meer aan denken, vroeger was het echter nog een ware kunst.

1865 - De gemechaniseerde kermisattractie

In de 19e eeuw kwam de eerste echte kermisattractie die gemechaniseerd was. Hiervoor trokken de paarden de draaimolens op. Dit zorgde dan ook voor een echte evolutie van de kermis.

1890 - Bijzonder mensje

Tegenwoordig bekijken we de meest bijzondere dingen en mensen via de tv. Vroeger ging dit anders, aparte mensen konden zich tentoonstellen op een kermis en verdienden daar hun geld mee. Zo was er in 1890 een vrouw die 61 centimeter lang en 4 kilo zwaar was. Zij was enorm klein en verdiende op de kermissen daar haar geld mee.

Rond 1900 elektriciteit

Rond 1900 werd voor het eerst gebruik gemaakt van elektriciteit op de kermis. Dit werd eerst nog kleinschalig gebruikt, maar in 1925 werd de elektriciteit al veel meer gebruikt en kwamen er verschillende elektrische attracties.

1927 - Tot heden

Toen de elektriciteit eraan te pas kwam, ging het snel. In 1927 waren al de eerste botsauto's, toen nog autoscooter. Deze autoscooter was vooral bedoeld om rustig rond te rijden en wat oogcontact te maken met de anderen. Tegenwoordig gaat het natuurlijk om het botsen. In 1950 kwamen de eerste vliegtuigjes, die alleen nog maar rond konden draaien en eenmalig omhoog en omlaag gingen. In 1960 werden deze vliegtuigjes uitgebreid en konden mensen zelfstandig het vliegtuigje omlaag en omhoog laten gaan.

De hedendaagse kermis

De hedendaagse kermis draait om gezelschap, de kick van de attracties, de jaarmarkten en het volop genieten van de vrije dagen. Vooral in dorpen wordt er enorm uitgekeken naar de jaarlijkse kermis. Dan gaan even alle remmen los en wordt er veel geld uitgegeven. In de dorpen geld het 'wij'-gevoel, waarbij het hele dorp zich één voelt en gezellig samen feest. De kinderen geven hun verdiende centjes uit aan de grijpmachines, de botsauto's en de lekkernijen. De volwassenen gaan er vooral heen voor de drank en de gezelligheid.