Feestweetjes en nieuwjaarstradities hier en elders

Kerstmis is een leuke tijd. Een tijd vol tradities en vaak eeuwenoude gewoonten. Maar waar komen die tradities en gewoonten nu eigenlijk vandaan? Hoe is de kerststronk ontstaan en waarom moet men kussen onder de maretak? In welk land houdt men van die gekke kerstmanwedstrijden? Viert men kerst en oudejaar overal op dezelfde manier? Wat zijn lukkenwafeltjes? Het antwoord op al deze vragen hebben wij voor jou gebundeld.

De kerststronk

Het ontstaan van die lekkere kerststronk, van ijs of uit biscuit, hebben we te danken aan een slimme bakker. Vroeger werd tijdens de koude decembermaand een mooie, grote boomstronk uitgekozen om tijdens de feesten in de open haard te leggen. Van open haard naar bord was maar één stap voor onze slimme bakker, die de vorm van de houtstronk gebruikte om er een gebak van te maken. De langste kerststronk aller tijden werd gemaakt in Zwitserland, in Delémont, in 2008. Hun reuzekerststronk was maar liefst 155,36 meter lang. Hij werd uitgestald in één van de straten van de stad. De grootste kerstkrans had een diameter van 71,05 m en werd gemaakt door Ferry van Melis in Reek, Nederland, op 19 december 2004.

Kerstmannen

• In de Verenigde Staten en in Groot-Brittanië wordt jaarlijks een kerstmannenfeest gehouden. De kerstmannen en vrouwen komen bij elkaar om eens goed te feesten. Maar ze doen ook aan liefdadigheid. Ze geven geschenken, zamelen geld in voor armen en goede doelen. Op verschillende plaatsen worden er ook kerstmanwedstrijden gehouden, met verschillende proeven zoals sleerijden en pakjes dragen.
• In Frankrijk komt Papa Noël tijdens de kerstnacht pakjes leggen onder de kerstboom. Hij draagt een zware mand op zijn rug (la hotte) en werpt de pakjes door de schoorsteen naar beneden.
• In Italië is het de vriendelijke heks Befana die voor Kerstman speelt.
• In Rusland in het de Sneeuwkoningin die de kerstcadeautjes komt brengen.

Nieuwjaarstradities bij ons en in andere landen

Elk land heeft zo wel een aantal typische kersttradities. In sommige landen zijn er speciale desserten, in andere landen viert men de overgang van oud naar nieuw op wel erg bizarre plaatsen. Een overzichtje van de vreemdste gebruiken:

• In de Belgische Westhoek worden met Nieuwjaar "lukken"wafeltjes gegeven. Lukken komt van geluk wensen of gelukbrengen. Deze lekkere boterwafeltjes werden vroeger thuis gebakken en vertoonden allemaal een ovale vorm en een ruitjespatroon. De moedigen onder ons bakken ze nog zelf, anders kan je een pak Jules Destrooperwafeltjes geven, want deze zijn uit de traditie van de lukkenwafeltjes ontstaan.
• In Griekenland deelt Sint-Basilius geschenkjes uit aan de kinderen op oudejaarsavond. Op 1 januari wordt een gebak aangesneden waarin een munt verstopt zit. Wie de munt vindt, heeft een heel jaar geluk. Nog op 1 januari moet men in de ene hand een granaatappel vasthouden (symbool van overvloed en rijkdom) en in de andere hand een stuk gietijzer (staat voor gezondheid). De granaatappel moet men in de kerk laten zegenen. Wanneer men daarna terug naar huis gaat, mag men de deur niet met een sleutel openen, dat brengt ongeluk. De eerste die binnengaat, moet eerst zijn rechtervoet binnen zetten en de granaatappel achter hem stukslagen. Boven de deur hangt men een ui, dat brengt ook geluk.
• In Rusland viert men de overgang naar het nieuwe jaar in de sauna. Daarna volgt een feestmaaltijd en wodka. Op 31 december, nadat de klok middernacht heeft geslagen, opent men hier dan alle deuren en ramen. Zo verwelkomt men het nieuwe jaar in huis.
• In Boedapest, Hongarije, lopen schoorsteenvegers in hun zwarte kleren door de straten. Ze gaan van deur tot deur en krijgen een kleine attentie. Zij zijn geluksbrengers. Op Nieuwjaarsdag verblijden de Hongaren vrienden en familie met een gedicht, de beste wensen worden er op rijm gezet.
• De Canadezen van British Columbia springen op 1 januari het ijskoude water in. Het nieuwe jaar beginnen als ijsbeer brengt geluk.
• In Italië, en met name in Rome en Napels, viert men de overgang van oud naar nieuw door oude spullen door het raam te gooien. Zowat alles vliegt er op oudejaarsnacht door de lucht, van kleren tot meubels. Het symboliseert het weggooien van het oude jaar. Het is echter een gebruik dat een beetje in onbruik raakt, omdat het nogal gevaarlijk is voor voorbijgangers en de vuilnisdienst te veel werk bezorgt om al die troep op te ruimen. In Rome houdt men er nog een "ijzige" gewoonte op na: tijdens de nieuwjaarsnacht springen mensen gewoon in de Tiber voor een frisse duik! Deze traditie dateert al uit 1946.
• Nog in Italië: op oudejaarsnacht dragen Italiaanse vrouwen rood ondergoed. Dit brengt geluk in het nieuwe jaar. Heel dikwijls wordt het rode ondergoed aan de vrouw geschonken door haar geliefde.
• In Spanje eten de mensen druiven om middernacht: las uvas de la suerte (geluksdruiven). Voor iedere klokslag wordt één druif in de mond gestoken. Snel kauwen is de boodschap, wil men niet stikken in die twaalf druiven! Deze gewoonte werd in 1909 in het leven geroepen door druiventelers uit Alicante. Zo raakten ze hun overschot aan druiven kwijt. Deze traditie is ook overgewaaid naar Chili, waar ze ook elke seconde een druif in hun mond steken. Deze traditie brengt geluk en voorspoed in het nieuwe jaar.
• In Ecuador, Chili en Peru gaan mensen die in het nieuwe jaar op reis willen, stipt om middernacht een toertje doen in de wijk, met een koffer in de hand!
• In Edinburgh, de hoofdstad van Schotland, gaan de mensen met oudejaar op straat met een fakkel. De optocht loopt door de straten van de stad.
• In Chili wordt in de kuststad Valpo het grootste vuurwerk van Zuid-Amerika afgestoken. Om klokslag twaalf uur gaan alle lichten uit, wordt er gekust en met champagne gespoten. Daarna begint het vuurwerk, dat minstens een half uur duurt. Wil je een nieuw lief in het nieuwe jaar, draag op oudejaarsavond dan geel ondergoed! Het traditionele oudejaarsmenu zijn linzen.
• Vanaf 1907 kent Amerika de traditie van "lowering the ball" op Times Square in New York. Elk jaar zijn daar duizenden mensen aanwezig. Ook thuis wordt het gebeuren gevolgd via televisie. Om 23.59 begint de bal te zakken. Precies om middernacht bereikt de bal de cijfers van het nieuwe jaar. Als de cijfers oplichten, is dat het officiële signaal dat het nieuwe jaar begonnen is. Iedereen wenst elkaar een Gelukkig Nieuwjaar en de champagne vloeit rijkelijk.
• In Iran wordt de ChaharshanbeSuri-avond gehouden. De laatste dinsdagavond van het oude jaar worden er overal in de straten vuurtjes aangestoken. Jong en oud moeten over de vuurtjes springen. Het vuur werkt zuiverend en geeft kracht en energie voor het nieuwe jaar.
• In Noorwegen viert men oudejaar vooral in familieverband. Discotheken en cafés blijven op deze avond onherroepelijk dicht.
• In New York worden wenspapiertjes die worden achtergelaten in het Visitor Center aan Times Square een jaar lang bijgehouden. Met Nieuwjaar worden alle wenspapiertjes tot confetti herleid en wordt de confetti uitgestrooid over de dansende mensenmassa. Op 1 januari 2013 werd zo twee ton confettiwensen over de mensen uitgestrooid!

Kussen onder de maretak

Deze gewoonte stamt uit de tijd van de Galliërs. Voor hen was maretak een heilige plant. Wanneer twee vijanden elkaar ontmoetten onder een maretak, moesten ze hun gevecht staken tot de volgende dag. Daarom wordt er nu nog een bosje maretak opgehangen aan een deurstijl of in het midden van de kamer. Het is een teken van vrede en gastvrijheid.

Sneeuwpop

De grootste sneeuwpop, 34,63 m hoog werd gemaakt door de inwoners van Bethel in de Verenigde Staten. Samen met mensen uit de omringende plaatsen werkten zij veertien dagen aan deze sneeuwreus.

Kerstboom

• De hoogste kerstboom, een douglasspar van 67,36 m werd in december 1950 opgericht en versierd in het winkelcentrum Northgale in Seattle, in de Verenigde Staten. Dit jaren oude record werd echter in 2007 verbroken toen in Porto, Portugal, een kerstboom van 78 meter hoog en 280 ton werd opgetrokken. Hij werd versierd met niet minder dan 13000 kerstballen en 28 kilometer slingers.
• De eerste kerstboom werd in 1510 gezet in een stad van een Batische Staat, meer bepaald in Riga.

Vuurwerk

Waarom wordt er met oudejaar vuurwerk afgeschoten? Omdat de herrie de boze geesten in het nieuwe jaar verjaagd.

Nieuwjaar vroeger en nu

Vroeger werd Nieuwjaar niet op 1 januari maar wel op 1 april gevierd.