Van 1 tot 11 juli viert Vlaanderen feest

Sinds 2002 viert Vlaanderen de eerste elf dagen van juli feest om de Guldensporenslag van 1302 te herdenken. De aanstekelijke melodie van ‘Vlaanderen boven’ draagt bij tot de vrolijke sfeer van het gebeuren en mondt steevast uit in een afsluitend volksfeest op 11 juli, de Vlaamse feestdag.

Waarom?

De aanleiding tot de feestdag is de overwinning van het Vlaamse burgerleger bestaande uit voetvolk dat gerekruteerd werd uit ambachtslieden en boeren op het Franse leger dat bestond uit ridders te paard op 11 juli 1302 aan de Groeningekouter te Kortrijk. Na de strijd werden op het slagveld honderden gouden sporen teruggevonden. De Guldensporenslag werd voor Vlaanderen een mythische overwinning die hun geschiedenis verder zou bepalen. Aanleiding tot de slag was de strijd van Vlaanderen om niet bij het kroondomein van de Franse koning te worden aangehecht. Bij uitbreiding werd het door de Vlamingen als symbool beschouwd van verzet tegen een vreemde overheerser in het verlangen van een volk naar zelfstandigheid.

Hendrik Conscience

Geïnspireerd door het schilderij ‘De Groeningeslag’ van Nicaise De Keyser schreef Hendrik Conscience ‘De Leeuw van Vlaanderen’. Het strijdtoneel vormde het decor van een liefdesverhaal. De roman werd een gigantisch succes en was de reden waarom Conscience werd beschouwd als de man die zijn volk leerde lezen. Hij leidde een aanzienlijke bijdrage tot de Vlaamse bewustwording in de 19de eeuw. In 1985 werd ‘De Leeuw van Vlaanderen’ verfilmd door Hugo Claus met als adjunct-regisseurs Stijn Coninckx en Dominiek De Ruddere.

Feest van de Vlaamse Gemeenschap

Het Feest van Vlaanderen vindt sinds 1973 traditioneel plaats op 11 juli. Dit is een vrije dag voor de Vlaamse ambtenaren (het personeel van de Provinciebesturen en de lokale overheden) en sommige privésectoren zoals de bankensector. Sinds oktober 2007 werd er federaal een principeakkoord afgesloten die de wettelijke feestdag van de gemeenschappen regelde. Voor Vlaanderen was dat uiteraard 11 juli, voor de Franse gemeenschap 27 september, de dag dat de Belgen in 1830 het Nederlandse leger in Brussel versloegen.

Het wapenschild van Vlaanderen

Op de vlag van Vlaanderen vind je een rechtstaande zwarte leeuw met rode tong en klauwen terug op een gele achtergrond. In tegenstelling tot een gelijkaardig wapen van de provincie Oost-Vlaanderen vind je er noch een leuze noch buitenversiering op terug.

De leeuw zou afkomstig zijn van het wapen van graaf Filips van Elzas (12de eeuw). Hij zou het volgens sommige bronnen veroverd hebben op een Arabische heerser tijdens een kruistocht, terwijl anderen het toeschrijven aan de overname van het wapen van Willem van Ieper die het op zijn beurt uit Engeland had meegebracht. In die tijd werden vaak dieren gebruikt als teken van dapperheid en moed. De leeuw stond ook afgebeeld op het wapen van de Brabantse hertogen en zou later ook gebruikt worden op het Belgische wapenschild.

De Vlaamse Leeuw

De Vlaamse Leeuw is het officiële Vlaamse volkslied sinds het decreet van de Raad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap van 6 juli 1973. In 1985 werd het ook federaal vastgelegd. Het lied wordt vooral gespeeld op de officiële plechtigheden die georganiseerd worden in het kader van het Feest van de Vlaamse Gemeenschap. Het lied werd in 1847 gecomponeerd door Karel Miry op een tekst van Hippoliet van Peene naar aanleiding van een discussie over volks- en nationale liederen die ze voerden binnen het amateurtoneelgezelschap ‘Broedermin en Taelyver’. Gezien tegen de achtergrond van de Franse Revolutie in 1848 die leidde tot de Tweede Republiek, kun je het lied beschouwen als een vrees voor annexatie door de Fransen. Het was dus duidelijk geen anti-Belgisch lied. In 1973 werden de eerste twee strofen vastgelegd als officieel volkslied. Ze luiden als volgt:

Vlaanderen boven

Vlaams minister van Cultuur Bert Anciaux lanceerde in 2002 ‘Vlaanderen feest!’, een elfdaagse activiteitencampagne waarbij over heel Vlaanderen tal van activiteiten worden georganiseerd van straatfeesten over dorpsfestiviteiten tot concerten en allerlei soorten van animatie. De Gulden Ontsporing, een door de Vlaamse overheid aangesteld coördinatiecomité van het Vlaamse feest, kreeg de opdracht een bekend Vlaams lied als officieel feestlied aan te duiden. Niet ‘Vlaanderen mijn land’ van Will Tura, noch ‘Mijn vlakke land’ van Jacques Brel, noch ‘De lichtjes van de Schelde’ in de versie van Hans de Booy werden verkozen maar wel ‘Vlaanderen Boven’ van Raymond van het Groenewoud vanwege zijn vrolijke en meeslepende ritme. Nochtans klinkt er in de ironische tekst enige kritiek door op Vlaanderen en zijn bevolking. De lichtjes gewijzigde tekst (op een nieuw arrangement) gaat zo: