Het verband tussen Quebec en Louisiana: Acadiërs en Cajuns
Het verband tussen Quebec en Louisiana? Geen enkel, zou je op het eerste zicht denken. Quebec ligt in Canada en Louisiana in Amerika. Niets met elkaar te maken dus. Mis! Er is wel degelijk een link tussen beiden. In 1713 verloor Frankrijk een groot stuk van Canada aan de Britten door het Verdrag van Utrecht. De inwoners van deze gebieden namen de Britse overheersing niet. Verschillende malen werden er heel wat Franstaligen, Acadiërs genaamd, uitgewezen. Le Grand Dérangement of The Great Upheaval werd de deportatie genoemd. Sommigen werden op boten gezet richting Frankrijk, anderen trokken naar Amerika. Zo kwamen er heel wat terecht in Louisiana, waar ze nog steeds gekend zijn als de Cajuns.Le Grand Dérangement / The Great Upheaval
Van Engeland naar FrankrijkIn 1629 werd Quebec een eerste maal bezet door de Engelsen. In 1632 kreeg Frankrijk terug controle over Nieuw-Frankrijk (la Nouvelle France). Zo wordt het deel in Canada dat in Franse handen was, genoemd. In 1663 maakte Lodewijk de Veertiende, de Zonnekoning, van Nieuw-Frankrijk een kroonkolonie en een provincie van Frankrijk.
En terug naar Engeland
In de 17de en 18de eeuw woedden de oorlogen tussen Frankrijk en Engeland in Noord-Amerika verder. Dit leidde opnieuw tot grondverlies voor Frankrijk ten voordele van Engeland. In 1713 werd de Vrede Van Utrecht getekend. Hierdoor kwamen Newfoundland en delen van Acadië (nu Nova Scotia) in Britse handen.
Opstand van de Acadiërs
De locale bevolking, de Acadiërs, waren daar niet echt gelukkig mee. Ze spanden samen met de Micmacs, de plaatselijke indianen, tegen de Britse overheerser. De Britten namen dit niet en vele Acadiërs werden gedeporteerd. Deze gebeurtenis kreeg de naam "Le grand dérangement" in het Frans, "The Great Upheaval" of "Great Expulsion" in het Engels. Sommige Acadiërs werden op boten naar hun thuisland Frankrijk gezet. Hiervan kwamen er heel wat niet aan, omdat er regelmatig boten zonken tussen Amerika en Europa. Ook honger en ontbering was een oorzaak van de grote sterfte onder de Acadiërs. Anderen vluchtten naar Noord-Amerika. Een groot deel van deze Acadiërs vestigden zich in de Amerikaanse staat Louisiana, waar nu nog steeds nazaten van de Acadiërs wonen. Zij worden nu Cajuns genoemd.
Vlag van de Acadiërs in Louisiana
Sinds 1965 hebben de Acadiërs in Louisiana een officiële vlag. De vlag is langwerpig en verdeeld in drie delen. Bovenaan rechts bevindt zich een blauw gedeelte met drie zilveren lelies in. Dit gedeelte staat voor Frankrijk. Daaronder bevindt zich een rood gedeelte met een gele toren op. Dit gedeelte staat voor Spanje. Spanje was heerser over Louisiana ten tijde van de Acadische migratie. In het linkse, witte gedeelte staat een gouden ster. Deze ster staat voor de Maagd Maria, de beschermheilige van de Acadiërs. Tevens vertegenwoordigt deze ster ook de deelname van de Acadiërs aan de Amerikaanse Revolutie, meer bepaald onder Galvez.De trek van de Acadiërs in muziek
De grote migratie van al die Acadiërs was een inspiratiebron voor velen. Zo schreef de Franse zanger Michel Fugain in 1975 het liedje "Les Acadiens". Vooral in de eerste strofe en in het refrein wordt verwezen naar een stukje geschiedenis:Y a dans le sud de la Louisiane
(In het zuiden van Louisiana)
Et dans un coin du Canada
(en in een hoekje van Canada)
Des tas de gars, des tas de femmes
(zijn er heel wat kerels, zijn er heel wat vrouwen)
Qui chantent dans la même langue que toi
(die zingen in dezelfde taal als jij = het Frans)
Mais quand ils font de la musique
(maar wanneer ze muziek maken)
C'est celle de Rufus Thibodeaux
(is het die van Rufus Thibodeaux = een cajun vioolspeler, geboren in 1934 in Ridge, een gehucht van Lafayette in Louisiana - gestorven in 2005 in Nashville, Tennessee)
Ils rêvent encore de l'Amérique
(zij dromen nog van het Amerika)
Qu'avait rêvée leur grand-papa
(waarover hun grootvader droomde)
Qui pensait peu, qui pensait pas
(die weinig nadacht, die niet nadacht)
refrein:
Tous les Acadiens, toutes les Acadiennes
(Alle Acadiërs, mannen en vrouwen)
Vont chanter, vont danser sur le violon
(gaan zingen, gaan dansen op het rythme van de viool)
Sont Américains, elles sont Américaines
(zij zijn Amerikanen, mannen en vrouwen)
La faute à qui donc? La faute à Napoléon
(wie zijn schuld? De schuld van Napoleon)
De schuld van Napoleon?
De Cajun zijn dus dat deel van de bevolking van de Amerikaanse staat Louisiana, die vanuit Acadië in Canada naar het Zuiden trok. Zij vestigden zich hoofdzakelijk in de Cajun Triangle. Dit is grofweg het gebied tussen New Orleans, Lake Charles en Alexandria. Dit gebied in de moerassen (bayous) was Franstalig. De Amerikanen, die dit gebied kochten van Napoleon, noemden de immigranten "Acadiens", Acadiërs. Het woord Acadiens verschijnt voor de eerste maal in 1699.Van Acadiens naar Cajun
Langzamerhand veranderde Acadiens in Cajun. Eerst viel de A weg. Bleef over "Cadiens". Maar omdat de Franstalige Canadezen zo'n vreemd accent hadden, werd het "Cadzjien" uitgesproken. Dit konden de Amerikanen dan weer niet echt zeggen en zo werd het beetje bij beetje Cajun. Cajun staat zowel voor de bevolking, voor het gebied, voor de keuken (denk bijvoorbeeld aan Jambalaya) als voor de muziek.Cajun muziek
De Cajun muziek ontstond rond 1900. Het was een mengeling van oude Franse volksmuziek en muziek van andere immigranten, onder andere Duitsers. Ook de Creolen in Louisiana deden hun duitje in het (muziek)zakje en hiermee kwamen er ook Afrikaanse klanken in de Cajun muziek. Hoofdinstrument in de Cajun muziek is de trekzak met tien knopen die het typische geluid voortbrengt. Dit soort accordeon wordt begeleid door een viool en een triangel. Cajunmuziek is nog steeds levendig en populair en wordt ondersteund door de Cajun French Music Association (CFMA). Er bestaat zelfs een CFMA-prijs en in 2003 werd die uitgereikt aan een Nederlandse groep, The Cajun Company, voor beste buitenlandse cajunband.Vaak wordt Zydeco of Zaricot ook in verband gebracht met Cajun muziek. Zydeco bevat echter nog meer Afrikaanse invloeden. De term Zydeco of Zaricot komt van de titel van een liedje "Les Haricots sont pas salés". Een blues liedje dat gaat over het harde bestaan, waarbij er zelfs geen zout op de boontjes kwam.
