Madrid; Koninklijk paleis met 2800 kamers

Nadat de Moren verdreven waren, namen de Christenen het fort in bezit. Zij hernoemde het Alcázar, toen Filips II Madrid in 1561 tot hoofdstad maakte, werd het houten fort een koninklijke residentie. Ruim 100 jaar later verwoest een grote brand het paleis volledig. Het werd op dezelfde plaats herbouwd van kalksteen en graniet. Dit paleis, dat eigenlijk nog maar ruim 250 jaar in zijn huidige vorm bestaat, is samen met Versailles één van de grootste paleizen van Europa. Nadat koning Alfonso XIII in 1931 afstand deed van de troon, verloor het paleis zijn functie. Het 2800 kamers tellende complex is nog steeds de officiële residentie van het koninklijk huis, al woont het koningspaar hier niet meer. Wel vinden hier officiële ceremonieën plaats, zoals de ondertekening van het verdrag waarmee Spanje lid werd van de EU. Een deel van het paleis is opengesteld voor het publiek. Alhoewel niet alle kamers te zien zijn, zijn degene die wel bezocht kunnen worden indrukwekkend genoeg.

• Algemeen
• Geschiedenis paleis
• Palacio Real
• Van het paleis
• Bezichtiging van het paleis
• Leuk om te weten

Algemeen

Dit paleis, “Palacio Real”, ligt in het westelijk deel van Madrid en is de officiële residentie van het koninklijk paleis. Het huidige koningspaar resideert hier niet, maar verblijft in het éénvoudiger Palacio de la Zarzuela, in een buitenwijk van Madrid. Het Palacio Real ligt op een strategische plaats, met een vrij uitzicht tot aan de bergen van Guadarrama. Dit was voor de Moren de reden om in 854 hier een citadel te bouwen.

Het paleis is ontstaan als een onderdeel van een aantal forten om de stad Toledo te beschermen. Dit paleis wordt met het paleis van Versailles, gezien tot de grootste paleizen van Europa.

Geschiedenis paleis

In de 1085 werden de Moren verdreven uit Spanje en namen de Christenen het fort, dat vanaf dat moment “Alcázar” werd genoemd, over. Dit was toen nog een houten paleis. Omdat de burgers bescherming zochten, bouwden zij hun woningen rondom het fort. Op deze manier is Madrid ontstaan. Toen in 1561 Filips II Madrid tot hoofdstad van Spanje maakte, werd het palacio de koninklijke residentie. Aan het begin van de 17e eeuw was het de echtgenote van Filips III die een convent dicht bij het paleis stichtte; “het Encarnacción”.

Een brand echter op kerstavond 1734 verwoestte het paleis en de koninklijke familie was dakloos. Koning Filips V gaf opdracht tot de bouw van een nieuw paleis (het huidige paleis), op exact dezelfde plaats. Het gebouw is opgetrokken uit kalksteen uit Colmenar en graniet uit Sierra de Guadarrama. Koningin Isabella Farnesa (de Italiaanse echtgenote van Filips V) heeft een grote stem gehad bij de inrichting van het paleis. Italiaanse architecten die aan dit paleis werkten waren onder andere:

• Filippo Juvara, een Italiaans architect die alleen de tekening heeft gemaakt, hij overleed voordat de bouw kon beginnen
• Giovanni Battista Sacchetti
• Ventura Rodriguez
• Fransesco Sabatini

Het paleis was klaar in 1755. Karel III resideerde hier vanaf 1764, terwijl hij al in 1759 gekroond was. Het waren de latere Bourbons die de versieringen in het paleis hebben aangebracht, net als koning Karel IV die veel invloed op de inrichting had. Het paleis bestaat uit:

• 2.800 kamers (waarvan er 16 zijn opengesteld voor het publiek)
• Ruim 110 hoofdingangen
• 870 ramen
• 270 balkons
• 44 trappen
• Een oppervlakte van 135.000 m²

Nadat koning Alfonso XIII (de grootvader van de huidige koning Juan Carlos) in 1931 afstand deed van de troon, verloor het paleis zijn functie. Vanaf dat moment wordt het paleis alleen nog gebruikt voor staatsceremonies.

Palacio Real

Voor het paleis ligt de Plaza Oriënte, een plein met een ruiterstandbeeld van Filips IV. Oorspronkelijk had het paleis dezelfde naam als het plein, waar in totaal 44 beelden van koningen en koninginnen te vinden zijn. Het was ooit de bedoeling deze beelden op het paleis te zetten, maar ze waren te zwaar, waardoor zij op het plein geplaatst zijn.

Wisseling van de wacht

Bijna iedere 1e woensdagmiddag van de maand begint de wisseling van de wacht in een vestibule bij het standbeeld van koning Karel III die gekleed gaat als een Romeinse generaal. Het beeld staat onderaan een trap van marmer uit Toledo. Op de plafonds van de vestibule zijn fresco’s aangebracht door Corrado Giaquinto (1703-1765), die doorlopen tot de zaal van de hellebaardiers.

Deze wisseling van de wacht kan door publiek worden gadegeslagen.

Van het paleis

Salón del Trono (troonzaal)

Deze zaal is één van de grootste trekpleisters van het paleis. Hier hangen vier portretten van Maria Luisa van Parma, gemaakt door Goya. Koning Karel III heeft deze zaal gebruikt. Sinds de regeringsperiode van koning Carlos III is deze zaal niet meer veranderd. De muren zijn bekleed met geborduurd fluweel. Het plafond van de zaal is beschilderd door Giovanni Battista Tiepolo (op het toppunt van zijn roem naar Madrid geroepen) en was klaar in 1766. De afbeelding vertegenwoordigd alle Spaanse koloniën ter wereld. Ook zijn er enkele Olympisch goden afgebeeld. De enorme spiegels, heel speciaal voor de tijd van toen, zijn gemaakt in de la Real Fábrica de La Granja. De spinnen van bergkristal werden in 1780 uit Venetië gehaald. De gouden leeuwen die het baldakijn van de troon flankeren, zijn in 1650 door Velázquez uit Rome meegebracht.

Sala Gasparani (de Gasparani zaal)

De Napelse ontwerper Matte Gasparini heeft deze zaal ontworpen. Het is een geheel van bij elkaar passend in barokke stijl chinoiserieën, in goud en zilver geborduurde zijde, en een geschulpt stucwerk met meubilair. In het voorvertrek hangen portretten van Carlos IV. Deze zijn gemaakt door Goya, die vanaf 1799 koninklijke hofschilder was. Koning Karel III gebruikte deze kamer als kleedkamer en voor het ontvangen van zijn gasten. In deze zaal hangt een 2.000 kg wegende kroonluchter.

In deze zaal is zoveel gewerkt, hij was klaar toen koning Karel III al 14 jaar dood was.

Slaapkamer

Deze slaapkamer was ooit de kamer waar koning Karel III in 1788 stierf. De kamer heeft blauwe wanden welke zijn opgesierd met onder ander het symbool van de Spaanse monarchie, de Fleurs de lis.

Salón de los Alabarderos (zaal van de hellebaardiers of paleiswachten)

Dit was het verblijf waar de lijfwachten verbleven. Hier is een prachtige beschildering te vinden van de Venitiaan Giovanni Battista Tiepolo (1696-1770); “Apotheose van Aenas”. De zaal heeft hoge plafonds, veel muurschilderingen, fresco’s en tapijten. De bronzen beelden die er staan symboliseren de planeten.

Saleta de Porcelana (porseleinzaal)

Deze kamer is de kleinste kamer van het paleis en was pas gereed in 1771, ooit de rookkamer. De muren zijn met porselein bekleed. De keramische versieringen bedekken zowel muren als plafond met onder andere panelen van Bacchus, de god van de wijn.

De gele zaal

Deze zaal ligt aangrenzend aan de porseleinzaal, hier verbleven de dames, terwijl de heren in de porseleinzaal rookten, voerden de dames hier hun gesprekken en aten lekkernijen. Er staan marquiteriestoelen.

De zuilenzaal

In deze ruimte staan de Romeinse bustes die gered zijn uit de brand van 24 december 1934. Na zijn dood in 1975 lag Francisco Franco hier enige dagen opgebaard.

Comedor del Gala (staatbanketzaal)

Deze zaal dateert uit 1880 en heeft een oppervlakte van 400 m². In deze zaal kunnen 150 mensen aanschuiven aan een diner. De grotere stoelen aan tafel zijn de zetels van de koning en koningin. De zaal is gemaakt van drie voormalige paleiskamers uit 1885 en is ook zeer geschikt om te dansen. De zaal heeft 25 kroonluchters waarboven fresco’s zijn aangebracht. Een van de fresco’s is een afbeelding van Christopher Columbus die de wereld aanbiedt aan koning Fernando en koningin Isabel.

In deze zaal vindt nog steeds het jaarlijkse kersdiner plaats van de Spaanse en Griekse koninklijke familie. Koningin Sophia is de zuster van ex-koning Constatijn van Griekenland.

Bezichtiging van het paleis

De Stradivariuszaal

Koning Filips V heeft de beroemde vioolbouwer Antonio Stradivari (1644-1737) opdracht gegeven tot het maken van een cello, een altviool en 2 violen. Deze kostbare instrumenten zijn in deze zaal ondergebracht, één van de hoogtepunten in het paleis.

Real Armeria

De collectie wapens die hier te zien zijn worden gezien als één van de belangrijkste van zijn soort. Tot de collectie behoren wapens en harnassen vanaf de 13e eeuw die ooit aan koningen, en leden die tot het koninklijk huis behoorden, hebben toebehoord. Ook zijn er Middeleeuwse martelwerktuigen te zien.

Ruim honderd aanwezige stukken komen uit het bezit van koning Karel V. Ook zijn levensgrote beelden van El Cid en zijn paard in volle wapenuitrusting t zien. De brokaten banieren en pijlkokers zijn buitgemaakt in de slag van Lepanto tegen de Turken op 7 oktober 1571.

Na een lange periode van restauratie is deze zaal in juni 2000 heropend met een collectie van Middeleeuwse wapens en harnassen van koning Carlos V en Filips II. Tevens hangen er schilderijen van Goya, Velázquez en Caravaggio.

Capilla Real (koninklijke kapel)

Deze kapel is uitgevoerd door Ventura Rodriquez in de neo-klassieke stijl. Er staan rondom het schip zwarte zuilen. De fresco’s zijn geschilderd door Corrado Giaquinto.

Farmacia Real (koninklijke apotheek)

Deze apotheek dateert uit 1594. In deze ruimte is een distilleerderij te vinden, alsmede een alchemistisch laboratorium. Te zien zijn onder andere persen voor het extraheren van bloemen- en kruidensappen. Aardewerken kruiken uit Talavera en vijzels met stampers maken het af. Hier werden de medicijnen gemaakt, uitsluitend voor de koning en zijn familie. De receptenboeken vermelden de behandelingen van de diverse koninklijke leden Tussen de oude potjes en flesjes ligt nog steeds een stuk chinchona-schors uit 1807 uit Peru.

De zilverzaal

Toen Napoleon aan het bewind was, heeft Spanje jarenlang onder Frans beheer gestaan. In deze periode heeft Joseph Bonaparte heel veel zilver laten omsmelten. Toch zijn er nog diverse zilveren stukken bewaard gebleven. Bij deze collectie behoort onder andere de zilveren punchkom van koningin Eugenie uit Engeland (de echtgenote van koning Alfonso XIII). Helaas kon koningin Eugenie de Engelse gewoonte van het punch drinken niet echt introduceren in Spanje. De Spanjaarden dronken liever van hun sangria.

Leuk om te weten

Een rondleiding in het paleis duurt ongeveer 2 uur. Het is uiteraard niet genoeg om alle kamers te bewonderen, maar degene die wel zijn opengesteld voor het publiek zijn erg indrukwekkend.

De koninklijke bibliotheek is in het bezit van het 1e exemplaar van Don Quichotte, de man die tegen windmolens vocht.

Tot de koninklijke verzamelingen behoren rijkversierde uurwerken, gemaakt in opdracht van koning Karel IV (in de periode van 1788-1808). Een goede rondleiding is geslaagd wanneer u de zaal binnenkomt precies op het moment dat alle uurwerken het half uur slaan.

In dit paleis is ook een rond tafeltje te vinden waaraan koning Juan Carlos in 1986 het verdrag ondertekende waarmee Spanje lid werd van de Europese Unie.

In het paleis vinden belangrijke staatsceremonies plaats. De protocollen vereisen dat het paleis de officiële plaats is voor het ontvangen van onder andere staatshoofden en nieuwe ambassadeurs. De gebieden rondom het paleis worden onder andere gebruikt voor het jaarlijkse San Isidro Festivals.