Geschiedenis: Paleis het Nieuwe Loo

Heden ten dage is voormalig Koninklijk Paleis het Nieuwe Loo een museum waar we een stap terug in de tijd gaan. Vrouwen met baljurken, lakeien, prinsen, koetsen, de hele geschiedenis lijkt zichtbaar en voelbaar, maar wat zijn haar geheimen? We zullen nooit alles weten, maar veel weten we wel. Vele families hebben hier lief en leed gedeeld, maar wie waren dat?

De geschiedenis van Paleis het Nieuwe Loo en jachtslot het Oude Loo

Sinds 1984 is Paleis Nieuwe het Loo een museum, maar dit is niet altijd het geval geweest. In 1977 is gestart met restaureren nadat in 1970 werd besloten dat het Paleis niet meer bewoond zal worden. Na Prinses Margriet en Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven, heeft niemand meer zijn intrek genomen in Paleis het Nieuwe Loo.

Het idee achter de restauratie was om de buitenkant van het Paleis weer terug te brengen naar de oorspronkelijke 17e eeuwse staat, dit betekende een grote en moeilijke opdracht. Over de 17e eeuwse materialen was een witte pleisterlaag gelegen en er was een extra verdieping op het Corps-de-Logis gebouwd, die moest verwijderd worden. Ook de tuin werd naar de oorspronkelijke staat opnieuw aangelegd.

Het Paleis behoort tot de Top 100 der Nederlandse UNESCO-monumenten en was van 1686 tot 1975 het vaste zomerverblijf van de Nederlandse stadhouders en koningen. 300 jaar hebben de Oranjes hier gewoond.

Willem III

Het is 1684, tussen de bossen in hartje Nederland ligt een middeleeuws jachtslot, omringd door bijbehorende gebouwen, bossen, landerijen en waterlopen, het Oude Loo. Willem III genoot internationale bekendheid, hij was getrouwd met zijn nicht Mary Stuart, dochter van James II, koning van Engeland. In 1688 stak Willem naar Engeland over met een gewapende vloot van 500 schepen. Hij wilde zijn schoonvader James II afzetten.

Stadhouder Willem III is met zijn vrouw Mary Stuart op zoek naar een jachtslot waar hij de mogelijkheid heeft om te jagen en om vorstelijke gasten te ontvangen. Hij wilde een jachtslot om de concurrentie met andere Europese vorsten aan te kunnen, daarom koopt hij het Oude Loo. Het Oude Loo wordt voor het eerst genoemd als bezitting van Udo Talholt. Willem III koop het jachtslot van Johan van Ulft. Hij wil naast het Oude Loo een nieuw jachtslot bouwen, waar de liefhebberij voor kunst en tuinkunst goed in uitkwam. Typerend zijn de vele buxushagen, in allerlei motieven geschoren, die de tuin in vakken verdelen, de symmetrie is goed te zien. De inspiratie voor dergelijke tuinen kwam uit Frankrijk, de barokstijl, in tuin van Versailles is deze stijl mooi verwerkt en vele vorsten kopieerden deze stijl.

Voormalig stadstimmerman en architect Jacobus Roman heeft het Paleis gebouwd in Hollands classicistische stijl. Het paleis bestaat uit een vierkant hoofdgebouw met aan weerszijden zijvleugels. Om het hoofdgebouw en de vleugels met elkaar te verbinden, zijn gebruikgemaakt van halfronde colonnades. De colonnades zijn heden ten dage terug te vinden in de tuin.

Omdat in 1689 Willem III en Mary Koning en Koningin van Engeland, Schotland en Ierland werden, moest er een groter Paleis komen, dus werden de tuinen uitgebreid en werden er vier paviljoens gebouwd waardoor de Oost- en Westvleugel werden verbonden. In de tuinen werden zeldzame gewassen, die voor Willem en Mary werden meegebracht door de West-Indische en Oost-Indische Compagnieën, geplant.

Na het overlijden van Willem III, werd het Loo als jachtslot en zomerverblijf gebruikt door de opvolgende stadhouders en koningen/koninginnen. In 1795 vluchtte de laatste Oranje stadhouder, Willem V, naar Engeland.

Lodewijk Napoleon

In 1806 valt Paleis het Nieuwe Loo in handen van Lodewijk Napoleon, de broer van Napoleon Bonaparte. Hij is de nieuwe koning van Holland, benoemd door zijn broer. Door hem werd het uiterlijk van het Nieuwe Loo veranderd, het hele Paleis werd grijs-wit geschilderd. Hier is de naam het Witte Loo door ontstaan. De barokstijl werd veranderd in romantische stijl, waardoor de tuinen een totaal ander uiterlijk kregen. De gracht die oorspronkelijk om het oude Loo lag, heeft Lodewijk Napoleon laten dempen tijdens zijn Koningschap.

Zoon van Willem V

De zoon van Willem V heeft jarenlang in ballingschap geleefd en keert terug naar Nederland in 1813 en wordt in 1815 gehuldigd als Willem I. Het nieuwe Loo is nu het zomerverblijf van het nieuwe staatshoofd, Willem I.

Wilhelmina

Het Corps-de-Logis werd in 1911 in opdracht van Koningin Wilhelmina verhoogd met een extra verdieping, ze liet ook meerdere gebouwen plaatsen. De symmetrie is hierdoor grotendeels verloren gegaan, men hield hier geen rekening mee met het aanbouwen van nieuwe stukken. Na de oorlog, in die tijd werd het Paleis bezet door de Duitsers, keerde Wilhelmina terug en is ze op het Nieuwe Loo blijven wonen tot haar overlijden (28 november 1962). Na haar aftreden in 1948 heeft ze zich grotendeels teruggetrokken in haar Paleis. Wilhelmina heeft de gracht, die tijdens de Franse tijd werd gedempt, weer laten openen.

Prinses Margriet en Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven

Na Prinses Margriet en Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven, heeft niemand meer zijn intrek genomen in Paleis het Nieuwe Loo. Zij woonden met hun vier zonen van 1967 tot 1975 in de Oostvleugel.