Amerika in Drenthe en Drenthe in Amerika

In de Verenigde Staten van Amerika ligt een plaats die Drenthe heet. Dit plaatsje bevindt zich in de staat Michigan. In de Nederlandse provincie Drenthe ligt een buurtschap dat de plaatsnaam Amerika draagt. Dit gehucht bevindt zich in het noordoosten van Drenthe, bij de grens met de provincie Groningen. Wat is de oorsprong van deze twee opvallende plaatsnamen?

Amerika in Drenthe

Het gehucht Amerika is een onderdeel van de Drentse gemeente Noordenveld. Amerika bestaat uit enkele boerderijen. Ook bevinden zich hier recreatiemogelijkheden, waaronder de zwemplas bij het Ronostrand en een camping. Er is geen apart plaatsnaambord dat aangeeft dat men het buurtschap Amerika betreedt. De belangrijkste weg die door dit buurtschap loopt heet echter ook 'Amerika'. Men kan dus een foto maken van zichzelf met dit straatnaambord. Zo’n foto kan als bewijsmateriaal gelden, als men de volgende dag tegen iemand beweert: ‘Ik ben gisteren even in Amerika geweest.’

Oorsprong van het Drentse Amerika

Am Erika? Bij de heide?

Over de oorsprong van deze plaatsnaam bestaan verschillende theorieën. Zo wordt er beweerd dat deze naam oorspronkelijk helemaal niet naar het continent Amerika zou hebben verwezen. Er zijn zelfs mensen die betogen dat de plaatsnaam nog ouder zou zijn dan de naam van het continent. Volgens die theorie is de plaatsnaam afgeleid van 'Erika' (wat een oude benaming is voor de zogenaamde 'dopheide'). Amerika zou oorspronkelijk 'Am Erika' ('een plek bij de dopheide') hebben geheten, waarbij het woord 'am' dus Duits (of Saksisch) was voor 'bij'. Deze theorie wordt overigens ook door sommige mensen gebruikt om de plaats America in Limburg te verklaren. Waarschijnlijk klopt deze theorie echter niet.

Pioniers in Amerika

Hoogstwaarschijnlijk heeft dit Drentse buurtschap de naam Amerika pas in 1909 gekregen en was het wel degelijk een verwijzing naar het continent Amerika. In die tijd werd dit heidegebied net ontgonnen. Zo'n wild gebied waar enkele mensen 'als pioniers' in hutten gingen wonen, deed toen velen denken aan het beeld van kolonisten die in het Amerikaanse Wilde Westen op de prairie leefden.

Etymologie: oorsprong van de naam Amerika

De naam van het continent Amerika is afgeleid van de naam Amerigo Vespucci. Deze ontdekkingsreiziger leefde van 1454-1512. In dienst van Portugal en Spanje maakte hij grote verkennings- en ontdekkingstochten op het continent dat later naar hem werd vernoemd. Hij behoorde tot de mensen die er al vroeg van overtuigd waren dat dit werkelijk een nieuw, voor Europa nog onbekend continent was, terwijl de ontdekker Columbus nog bleef volhouden dat dit een deel van Azië (India) zou zijn.

Drenthe in Amerika

De Amerikaanse plaats Drenthe is een dorpje dat in de staat Michigan ligt, in het noorden van de Verenigde Staten. Het is een onderdeel van Ottawa County. Deze plaats is door Drentse emigranten vernoemd naar de provincie waarin zij vroeger in Nederland hadden gewoond.

Oorsprong van Drenthe in Amerika

De afscheiding

De 19e eeuw was een roerige eeuw binnen de Nederlandse protestante kerk. Er was in die tijd een officiële staatskerk, de Nederlands Hervormde Kerk, waar oorspronkelijk de overheid (en vooral koning Willem I) duidelijk de controle over wilde houden. Als gevolg van de tijdgeest werd deze kerk op den duur qua theologie steeds vrijzinniger. Streng gelovige protestanten en gelovigen die grote waarde hechtten aan tradities, voelden zich steeds minder thuis in deze kerk. Dit leidde tot 'de afscheiding': strenge gelovigen gingen hun eigen kerk oprichten.

Vervolging

De Nederlandse overheid was daar allerminst blij mee. De afgescheidenen werden vervolgd; men kreeg boetes omdat hun kerkdiensten illegaal zouden zijn en het gebeurde zelfs dat afgescheiden dominees de cel in moesten. Ook werd de bevolking door de 'reguliere hervormde kerk' en door de overheid opgehitst tegen de aanhangers van 'de afscheiding'. Regelmatig werden de afgescheidenen bijvoorbeeld met stenen bekogeld.

Albertus Christiaan van Raalte

Verschillende groepen van deze afgescheidenen (gereformeerden of Cocksianen) besloten daarom te emigreren naar een land waar ze hoopten meer godsdienstvrijheid te hebben: de Verenigde Staten van Amerika. Eén van de afgescheiden dominees die zo'n emigratieproject voor zijn volgelingen organiseerde was Albertus Christiaan van Raalte. Hij kocht grond in de Amerikaanse staat Michigan. In 1846 trok hij daar met zijn volgelingen naartoe. Die volgelingen stichtten daar diverse plaatsen, die namen droegen zoals Holland, Zeeland en dus ook Drenthe.

Omvang Drenthe in Amerika

De Amerikaanse plaats Drenthe is nooit uitgegroeid tot een grote plaats. In den beginne (eind jaren veertig van de 19e eeuw) woonden er circa 20 gezinnen. Enige decennia later woonden er circa 70 gezinnen. Meer dan enige honderden inwoners heeft het Amerikaanse Drenthe nooit geteld.

Etymologie van het woord Drenthe

Wat is eigenlijk de oorsprong van het woord Drenthe? Hierover bestaan diverse theorieën. De bekendste verklaring is, dat het woord Drenthe van oorsprong betekent dat het een gebied is dat uit drie delen bestaat. Volgens diezelfde theorie zou de streeknaam Twente betekenen dat dit een regio is die uit twee delen bestaat. Die etymologische verklaring voor deze twee streeknamen is zeker niet onomstreden, maar toch wordt deze theorie door veel historici beschouwd als de ‘meest geloofwaardige verklaring’ voor de oorsprong van deze namen.