Amerika: Amerikaanse auto-industrie, de T-Ford

De van het platteland afkomstige Henry Ford bouwde een auto die ook aan inwoners van kleine dorpen kon worden verkocht. De auto was sterk en simpel. Door introductie van de lopende band nam de productie aanzienlijk toe, van 20.000 in 1910 naar 249.000 in 1914. De prijs daalde spectaculair. In 1916 kostte een T-Ford 360 dollar. Henry Ford had de auto voor veel mensen bereikbaar gemaakt. De T-Ford bleef in productie tot 1927. In het totaal werden er meer dan 15 miljoen T-Fords geproduceerd.

Begin van de autoproductie in de Verenigde Staten

De gebroeders Dureya bouwden in 1903 de eerste Amerikaanse auto. In 1896 begon de commerciële productie van hun auto. Er werden in dat jaar zestien exemplaren gebouwd. Na 1895 gingen veel Amerikaanse fabrikanten die eerste koetsen of fietsen hadden gebouwd vol enthousiasme auto's bouwen. Rond de eeuwwisseling waren er in het totaal circa 2500 auto's gebouwd. De fabrikanten concentreerden zich op de duurdere types. De eerste kopers van auto's zaten doorgaans goed bij kas en op de duurdere auto's kon meer worden verdiend.

De introductie van de T-Ford

De op een boerderij geboren Henry Ford had een hekel aan het boerenwerk. Daarom besloot hij om mecanicien te worden. In 1903 begon hij met een minimale hoeveelheid aan kapitaal met de productie van auto's. In die tijd was voor het starten van een autofabriek niet veel kapitaal nodig. De vraag naar auto's was groter dan het aantal geproduceerde auto's, reden dat veel autodealers bereid waren om een fikse aanbetaling te doen.

De van het platteland afkomstige Henry Ford, een van de vele kleine autofabrikanten, beseft dat hij succes zou boeken als hij boeren en bewoners van kleine dorpen een auto zou kunnen verkopen. Die auto moest zo simpel zijn dat iedere dorpssmid de meest voorkomende defecten zou kunnen verhelpen. Bovendien moest de auto stevig genoeg zijn om te kunnen rijden op de slechte landwegen. Van groot belang was uiteraard een zo laag mogelijke prijs.

De door Henry Ford en een team van technici ontwikkelde T-Ford voldeed aan alle eisen. Hij was sterk en simpel. De T-Ford werd in 1908 geïntroduceerd. De prijs was toen 850 dollar, een in vergelijking met de concurrentie heel redelijke prijs.

Het gebruik van de lopende band

Ford en zijn technici experimenteerden met methoden om zonder hoge investeringen de productie aanzienlijk te verhogen. In 1913 werd de lopende band in gebruik genomen. Het chassis van de T-Ford werd vastgezet op een soort rail. Arbeiders moesten in korte tijd een bepaald onderdeel aanbrengen. Het met een snelheid van 1,8 meter per minuut door de fabriek bewegende chassis werd steeds meer een T-Ford.

Henry Ford was overigens niet de uitvinder van de lopende band. De lopende band was vanaf de jaren tachtig van de negentiende eeuw al in gebruik in grote slachterijen om karkassen te vervoeren. Ook bottelarijen maakten gebruik van de lopende band. Henry Ford was wel de eerste die de lopende band toepaste bij een complex en zwaar product dat veel bewerkingen moest ondergaan. De 550 kg zware T-Ford bevatte circa 10.000 genummerde onderdelen.

Het gebruik van de lopende band leidde tot een opmerkelijke verhoging van de productie. In 1910 werden er 20.000 T-Fords geproduceerd. In 1914 bedroeg het aantal geproduceerde T-Fords al 249.000. De sterk verhoogde productie had een positieve invloed op de prijs. Een volledig uitgeruste touring Model T-Ford kostte in 1909 950 dollar. Zeven jaar later was die prijs al gezakt tot 360 dollar.

Hoewel Ford zijn werknemers behoorlijk betaalde (hij verdubbelde in 1914 het uurloon naar 5 dollar per uur), was werken aan de lopende band geen pretje. De werknemers mochten hun plaats niet verlaten. Hun werk was gereduceerd tot simpele routinehandelingen. Door de straffe discipline werden de arbeiders van elkaar geïsoleerd. Leunen, op de hurken zitten, zingen, roken en praten waren niet toegestaan.

Herinrichting van de werkvloer

De sterke productieverhoging van de T-Ford werd overigens niet alleen, zoals wel ten onrechte wordt gedacht, veroorzaakt door het in gebruik nemen van de lopende band. Er vond ook een ingrijpende reorganisatie van de werkzaamheden plaats. Daardoor daalde het aantal arbeidsuren dat nodig was om een T-Ford te bouwen van 400 uur in 1910 tot circa 130 uur in 1916.

De inrichting van de fabriek werd door Ford gewijzigd. De machines werden dichter bij elkaar geplaatst en opgesteld in de volgorde waarin ze werden gebruikt. Het werk ging van de ene machine direct naar de machine die nodig was om de volgende bewerking te kunnen doen. Door de herinrichting van de werkvloer werd de afstand die moest worden afgelegd tussen de eerste en de laatste bewerking aanzienlijk verkort. De afstand die een motorblok moest afleggen daalde van 1200 tot 100 meter. Bijkomend voordeel was dat het aantal motorblokken dat in voorraad moest worden gehouden kon worden gereduceerd. Bovendien waren er in de fabriek veel minder verplaatsingen van materiaal. Er waren daarom ook veel minder kruiers nodig om de materialen te verplaatsen.

Het einde van de T-Ford

Het is niet zo, zoals ten onrechte wel wordt gedacht, dat de T-Ford jarenlang ongewijzigd werd geproduceerd. De T-Ford werd aangepast aan de tijd. In 1909 was de T-Ford open, had massieve banden, gaslampen en een slinger om te starten. In 1927 toen de productie werd gestopt, was de T-Ford gesloten, had luchtbanden, elektrische lampen en was zelf-startend. In het totaal werden er ruim 15 miljoen T-Fords gebouwd.

In 1927 werden er meer Chevrolets verkocht, het goedkoopste model van General Motors, dan T-Fords. De klanten wilden toch liever een nieuw model. Ford had wel veranderingen doorgevoerd, maar hij had te lang gewacht met invoering van een nieuw model. Bovendien was de lage prijs van een T-Ford geen groot voordeel meer, omdat er inmiddels een levendige handel was ontstaan in tweedehandsauto's.

De opvolger van de T-Ford, de Ford A, werd niet slecht verkocht, maar de dominante positie op de automarkt ging verloren. In de jaren dertig zakte Ford zelfs naar de derde plaats, achter General Motors en Chrysler. In 1945 werd de oude Henry Ford door zijn familie uit het bedrijf gezet, omdat het bedrijf meer dan 10 miljoen dollar per maand verlies leed.