De Klinkenberg, een kasteelberg (motte) bij Gees
Ten westen van het Drentse dorp Gees ligt een kunstmatige heuvel die de Klinkenberg heet. In de volksmond wordt hij ook wel de Klinkenheugte of de Klinkenbarg genoemd. Deze kunstmatige heuvel stamt waarschijnlijk uit de middeleeuwen. Men denkt dat er in die periode een motteversterking (mottekasteel) op heeft gestaan. Er bestaan in Drenthe allerlei volksverhalen over het verleden van de Klinkenberg.Verhalen over de Klinkenberg
Zo gaat er het verhaal dat deze heuvel ooit door een groep roofridders en hun handlangers is opgeworpen. Bovenop die heuvel bouwden zij aan een kasteel, dat het toevluchtsoord moest worden, waar zij tussen hun rooftochten door zouden wonen. Nog voordat zij zich echter goed en wel op die heuvel konden huisvesten, zouden die roofridders reeds zijn weggejaagd door een groep boze boeren uit de streek.Monniken?
Volgens een ander verhaal waren het geen roofridders, maar was het een groep monniken die deze kunstmatige heuvel bouwde, met als doel om daar een klooster te vestigen. Ook in dit verhaal werden de bouwers van de heuvel door boze boeren weggejaagd.Klencke?
Het bekendste verhaal over het ontstaan van deze heuvel gaat over de adellijke familie Klencke (of Klincke). Zij zouden ooit deze heuvel hebben aangelegd om een motte (vesting) op te bouwen en naar hun zou de 'Klinckenberg' of 'Klenckenbarg' oorspronkelijk vernoemd zijn. Bij een reeks grote conflicten (waaronder de beroemde Slag Bij Ane in 1227) tussen de burggraaf van Coevorden en de bisschop van Utrecht, zou de familie Klencke de kant van de bisschop hebben gekozen. Een groot deel van de bevolking in de omgeving van Gees zou echter de kant van de burggraaf hebben gekozen. Mogelijk zou men als gevolg daarvan de familie Klencke hebben weggejaagd.Geen bewijzen
Voor alle drie de hierboven genoemde verhalen geldt echter, dat er geen overtuigende historische bewijzen bestaan voor de juistheid ervan. Het zijn allemaal slechts mondeling overgeleverde volksverhalen.Sage: de kist
Er wordt ook in volksverhalen verteld dat er zich op de Klinkenberg een geheimzinnige kist zou bevinden. Volgens sommige versies van dit verhaal zou daarin een schat zitten van de voormalige bewoners van het kasteel. De deksel van de kist zou elke dag om klokslag twaalf uur met zware slagen open- en dichtslaan. In de loop der tijden zouden velen hebben beweerd dat ze het geklepper van die kist om het middaguur hebben gehoord, maar ondanks vele onderzoeken is er op de Klinkenberg nog nooit een oude kist aangetroffen.Onderzoek
Maar wat is er nu feitelijk ooit op die kunstmatige heuvel genaamd de Klinkenberg gebeurd? Wie heeft hem gebouwd en waarom? In de 19e eeuw werd er voor het eerst wetenschappelijk onderzoek gedaan op deze motteheuvel, maar zonder dat dit grote, onthullende resultaten opleverde.Zandwinning
Niet iedereen is er altijd van overtuigd geweest dat deze heuvel een belangrijk historisch monument is. In de eerste helft van de twintigste eeuw vonden er afgravingen plaats, niet voor historisch onderzoek, maar simpelweg voor zandwinning. Dit zorgde voor grote woede onder liefhebbers van de historie van Drenthe. De noodklok werd geluid en er werden maatregelen van de overheid geëist. Pas vele decennia later kregen de historici uiteindelijk hun zin en werd de Klinkenberg een beschermd monument. Als gevolg van de afgravingen voor zandwinning, is de Klinkenberg sindsdien echter duidelijk minder groot en minder indrukwekkend dan hij voorheen was. En daarnaast is het vanzelfsprekend ook voor altijd onduidelijk hoeveel belangrijk historisch materiaal er door die zandafgravingen verloren is gegaan.Resultaten
In de jaren negentig en aan het begin van de 21e eeuw zijn er diverse onderzoeken uitgevoerd bij de Klinkenberg. Het oorspronkelijke mottekasteel moet uit twee delen hebben bestaan. De heuvel van de hoofdburcht had een diameter van 45-47 meter. Daarvoor lag de heuvel van de voorburcht, die waarschijnlijk 55 bij 23 meter was. De gracht om de motte had een breedte die waarschijnlijk varieerde van 7,5 tot 15 meter.Hoewel er geen twijfel over is dat de Klinkenberg kunstmatig aangelegd is en het ook helemaal de vorm heeft van een mottekasteel, blijft het een raadsel, in hoeverre er op deze plek daadwerkelijk ooit een bouwwerk heeft gestaan dat men een kasteel zou kunnen noemen. Er zijn namelijk in de grond opvallend weinig materialen aangetroffen die men als bouwmateriaal voor een burcht zou kunnen beschouwen.
