Het oude Baalbek in Libanon

Wie de mooiste Romeinse tempels wil zien, moet naar Libanon. Aan het eind van de Bekavallei, bij het plaatsje Baalbek, kom je ze tegen. Helemaal aan het einde van de vallei, ligt het plaatsje Baalbek. Al van ver zij de majestueuze pilaren van de Jupitertempel te zien, met daarnaast de redelijk intacte tempel van Bacchus.

Tempel van Jupiter

Nadat Julius Ceasar hier een Romeinse kolonie stichtte, begon men al gauw met de bouw van de Jupitertempel. In het jaar 60 na Christus, tijdens de regering van keizer Nero, moet de tempel klaar geweest zijn. Staande op een podium van zo´n 300 meter was het een gigantisch bouwwerk. Maar liefst 54 pilaren vormden een reusachtige tempel, waarin een combinatie van de oude Phoenisische god Baal en de Romeinse Jupiter werd aanbeden. Niet alleen het aantal pilaren was bijzonder, ook de afmetingen mogen er zijn. Al deze zuilen hadden een hoogte van op een haar na 23 meter en een omvang van 2,2 meter. Zij schijnen hiermee een ongeëvenaard record in handen te hebben. Van de 54 pilaren zijn er slechts 6 over. De rest is spoorloos verdwenen; omgevallen door de regelmatig voorkomende aardbevingen en vermoedelijk gebruikt als steengroeve voor latere gebouwen in de buurt. Maar ook dit schamele restant maakt een onbeschrijfelijke indruk.

Mythen en legenden

Vele verhalen en legenden zijn in de loop der eeuwen ontsproten aan deze tempel. Reuzen zouden het hebben gebouwd, of buitenaardse wezens. Ook beweert men dat het volk van Atlantis hier aan het werk geweest is. Niet alleen de omvang van de pilaren zou hierop wijzen, maar vooral de fundering onder de tempel vormt voor velen een aanwijzing, dat mensenhanden alleen dit niet hebben kunnen bouwen. De tempel staat op een terras van grote, rechthoekige stenen, waarvan sommige meer dan 20 meter lang zijn. Samen met een omvang van 5 X 5 meter, komt het geschatte gewicht op een slordige 2000 ton per steen. De stenen waren afkomstig uit een groeve, die een paar kilometer verderop bewijst, dat er ook grenzen aan de mogelijkheden waren. Een gigantische steen steekt daar half, als een uit zijn krachten gegroeid kristal, uit de aarde omhoog. Een lengte van 21,5 meter was zelfs voor de bouwvakkers van de oudheid te veel en de steen is blijven liggen waar hij is uitgehakt. Eerst bekend als de Hajar el Qubla, de steen van het zuiden, werd de naam al gauw verbasterd tot Hajar el Hubla, de steen van de zwangere vrouw. Vele vrouwen hebben hier eeuwenlang, na aanraking van de steen, hun vruchtbaarheid in positieve zin proberen te beïnvloeden. Nu ligt het reuzenblok er enigszins verlaten bij, naast een gezellig theehuis waar je grote kans hebt de enige klant te zijn.

Tempel van Bachus

Naast de 6 pilaren voor Jupiter staat de tempel voor Bacchus. Vreemd genoeg staan hiervan nagenoeg alle pilaren nog overeind. Bekend als de mooist gedecoreerde tempel die de Romeinen ooit gebouwd hebben, doet het gebouw, ondanks zijn kleinere afmeting, in het geheel niet onder voor zijn grote buurman. Afgebouwd in het jaar 150 werd het meteen al “de kleine tempel” genoemd, ofschoon hij groter is dan het Parthenon in Athene. Er is geen steen zonder versiering. Het hele Romeinse godendom is op de mueren terug te vinden, vergezeld van leeuwen en stieren. Absoluut hoogtepunt is de monumentale ingang. Door de eeuwen heen door zovele kunstenaars op papier en linnen vastgelegd, dat dit het symbool voor Baalbek is geworden. Een brede trap van dertig treden leidt naar een deuropening die zo´n macht uitstraalt, dat je er bijna niet doorheen durft te lopen. Waag je de stap toch, dan kom je op een adembenemende binnenplaats van waaruit je de eigenlijke tempel kan betreden.

Christendom en islam

De omvang en uitstraling van beide tempels hadden niet zozeer een religieus, als wel een politiek doel. Ze werden gebouwd in onrustige tijden, mede veroorzaakt door de opkomst van het christendom. Als tegenwicht tegen de opkomende nieuwe religie, die als een bedreiging voor de Romeinse cultuur werd beschouwd, moesten de enorme tempels bewijzen dat de Romeinen nog heer en meester van de wereld waren. De heren opdrachtgevers zouden zich wel bedacht hebben, als zij hadden geweten dat enkele eeuwen later de tempels als christelijke kerken dienst deden. Na de komst van de Islam in de 7de eeuw bleven de gebouwen eeuwenlang ongebruikt. Tegenwoordig wordt er het jaarlijkse Baalbekfestival georganiseerd, waar musici uit de hele wereld komen optreden.