De Niña, de Pinta en de Santa Maria op weg naar Amerika

Een aantal schepen hebben namen die in eenieders geheugen zijn gegrift omdat ze de loop van de geschiedenis mee hebben beïnvloed. Denken we maar aan de Niña, de Pinta en de Santa Maria, voor eeuwig verbonden aan de naam van Christoffel Columbus. Zonder deze schepen zou Columbus immers nooit in 1492 in Amerika zijn geraakt. De Santa Maria zonk reeds tijdens de eerste expeditie van Columbus. De Pinta kwam in twee hevige stormen terecht, werd daarna een commercieel schip en verdween toen van de radar.

De ontdekking van Amerika

De eerste mens die Amerika ontdekte

De Pinta, de Niña en de Santa Maria waren de drie schepen waarmee Christoffel Columbus in 1492 volgens de geschiedenisboeken Amerika ontdekte. Geschiedkundig was Christoffel Columbus echter niet de eerste die voet aan wal zette op het nieuwe continent. Een viking van het schip van Leif Eriksson was hem in 1001 of 1002 voor geweest. Maar deze ontdekking werd nooit opgeëist en dus is Christoffel Columbus officieel de eerste, zelfs al was het een lid van zijn bemanning die op 14 oktober 1492 als eerste land in zicht kreeg.

Guanahani

Het ging om een eiland dat de natifs Guanahani noemden. Christoffel Columbus noemde het San Salvador. Dit eiland maakt nu deel uit van de Bahamas, maar niemand weet precies welk eiland het nu juist was. De naam Amerika komt dan weer van Amerigo Vespucci. Deze beschreef uitvoerig de landen die hij had aangedaan. Aangezien zijn geschriften in verschillende talen zijn vertaald geweest, werd hij beschouwd als de Amerika-kenner en kreeg het verre continent zijn naam.

Waarom men over Indianen spreekt in Amerika

Christoffel Columbus dacht trouwens niet dat hij een nieuw werelddeel had ontdekt, hij dacht dat hij in Indië was beland. Vandaar dat hij aan de inheemse bevolking de naam Indianen meegaf.

De vier reizen naar Amerika van Christoffel Columbus

Christoffel Columbus maakte vier maal de reis naar Amerika. De eerste expeditie maakte hij met de Niña, de Pinta en de Santa Maria. Deze vertrokken vanuit Palos de la Frontera, in de provincie Huelva in Spanje op 3 augustus 1492. Tijdens de tweede expeditie was de Santa Maria niet meer van de partij. Zij was immers vergaan tijdens de eerste expeditie. Na de derde expeditie kreeg Christoffel Columbus serieuze problemen in Spanje. Hij werd beticht van slavernij, geweld, gesjoemel en stelen. Hij mocht de vierde reis wel maken, maar was al zijn titels en voorrechten kwijt. Het logboek van Christoffel Columbus is verloren gegaan. Het meeste van wat we weten komt van de geschriften van Bartolomeo de las Casas, een bemanningslid.

De Santa Maria

Bouw en benamingen van de Santa Maria
De Santa Maria was het vlaggenschip en het bevoorradingsschip van de eerste expeditie. Het was gebouwd op een scheepswerf in Galicia, in Spanje. Het schip heeft vele namen gehad. Eén er van was de Maria Galante, maar aangezien dit ook "prostituee" betekende, werd die naam alleen soms schertsend door de bemanning gebruikt. Dikwijls werd het schip ook de Gallega genoemd, vanwege haar plaats van herkomst.

Eerste en meteen ook laatste expeditie
De Santa Maria was een kraak. Het was nogal haastig ineengeflanst, en heeft dus ook maar een reis meegemaakt. De Santa Maria verging immers bij de aankomst op Hispaniola (het eiland waarop de huidige Dominikaanse Republiek en Haïti liggen).

La Navidad
Met de wrakstukken van de vergane Santa Maria werd de nederzetting La Navidad gesticht. "Navidad" omdat ze hier op 25 december 1492 waren aangekomen en omdat Navidad "kerstmis" betekent in het Spaans. La Navidad was de eerste Europese nederzetting op het nieuwe werelddeel. Colombus liet 39 man achter in La Navidad, maar toen hij ze daarna terug wou komen oppikken, bleken ze allemaal te zijn afgemaakt door de Taïnos, de plaatselijke Indianen.

Voedingswaren aan boord van de Santa Maria
Aan boord van de Santa Maria werd heel wat meegezeuld voor de reis. In een hok zaten verschillende dieren. Eerst en vooral kippen en ander pluimvee voor de eieren, daarnaast een koe en geiten voor de melk. Deze werden ook meegenomen voor het vlees, net als de varkens. Dit menu werd aangevuld met vis en krab.

Twee logboeken
Christoffel Colombus had twee logboeken, eentje met de echte cijfers in en eentje met vervalste gegevens. Dit laatste gebruikte hij om zijn bemanning niet te ontmoedigen en hen te doen geloven dat ze helemaal niet zo ver weg waren van hun thuisland.

Replica van de Santa Maria

De Santa Maria is nagebouwd en de replica bevindt zich in de haven van Funchal, op Madeira. Het anker van het schip, 4 meter hoog, is te bezichtigen in het Nationaal Haïtiaans Pantheon Museum in Port-au-Prince. De oorspronkelijke Santa Maria was 24 meter lang en 8 meter breed. De hoogste van de drie masten was 23 meter hoog. De Santa Maria was het traagste van de drie schepen.

Mei 2014: is het wrak van de Santa Maria eindelijk gevonden?

Barry Clifford en de Santa Maria
De Amerikaanse archeoloog Barry Clifford zou wel eens een heel belangrijke vondst kunnen hebben gedaan in mei 2014. Voor de kust van Haïti denkt hij het vermeende wrak van de Santa Maria te hebben gevonden. In feite had hij het wrak van de achttien meter lange boot al in 2003 gevonden. Maar toen besefte hij niet wat voor een belangrijke vondst hij had gedaan. Het is pas nadat hij zijn notities en foto's begon te ontleden dat hij besefte dat de grootte van het gevonden wrak overeenkwam met de grootte van de Santa Maria. Op één van zijn foto's was een kanon te zien uit de vijftiende eeuw. Bovendien kwamen de stenen die zich tussen de lading bevonden overeen met stenen die te vinden zijn op de plaats in Spanje waar de Santa Maria werd gebouwd. Last but not least: de vindplaats van het wrak komt overeen met de plaats die Columbus beschreef als de plaats waar zijn vlaggenschip verging. Om alles grondig te controleren, zal het scheepswrak aan land moeten onderzocht worden. Helaas! Het kanon dat Clifford in 2003 fotografeerde is ondertussen gestolen door wrakkenjagers. Dat kan dus al niet meer onderzocht worden. Blijft dus nog het hout van het wrak over om uitsluitsel te geven.

Waarheid of politieke manipulatie?
In 2014 werd het schip nader onderzocht en kwam men tot de conclusie dat het niet om de Santa Maria ging omdat er koper werd gevonden op het schip dat dateerde uit de 17de en misschien wel uit de 18de eeuw. Clifford was echter niet echt overtuigd en dacht dat het politieke manipulatie was.

De Pinta

De Pinta werd gebouwd op de scheepswerf van Palos in Spanje. Het was het snelste van de drie schepen en moest geregeld op de twee anderen wachten. De Pinta was een karveel, 15 meter lang en 5 meter breed. De hoogste mast was 15 meter hoog. Voor de 500ste verjaardag van de ontdekking van Amerika werd in Isla Cristina een replica gebouwd. Samen met replica's van de Niña en de Santa Maria deden ze de tocht van Christoffel Columbus na in 1989.

De Niña

Bouw en benamingen

De Niña werd gebouwd op de scheepswerf in de haven van La Ribera in Moguer, Spanje tussen 1487 en 1490. Het schip was van hetzelfde type en had dezelfde afmetingen als de Pinta. Het was een karveel van 15 meter lang en 5 meter breed. De grootste mast was 15 meter hoog. Eerst heette het schip de "Santa Clara" naar een klooster in de buurt. Later kreeg het dan toch een naam afgeleid van de eigenaars, de gebroeders Niño. Na het vergaan van de Santa Maria voor La Hispaniola, werd de Niña het nieuwe vlaggenschip.

1493 en 1495: hevige stormen

Op 14 februari 1493 kenden de schepen ter hoogte van de Azoren een hevige storm. De bemanning en de kapiteins smeekten Santa Clara om hen te redden en beloofden het klooster van Santa Clara goud te schenken indien ze er levend uitkwamen. Hun smeekbede werd gehoord en op 15 maart 1493 kwamen ze aan in Moguer en vervulden hun belofte. De Niña maakte ook deel uit van de tweede expeditie van Christoffel Columbus. Voor deze tweede expeditie gingen niet minder dan zeventien schepen mee. Deze keer ontdekten ze Jamaica en Cuba. In 1495 was er een hevige storm. Alle schepen die in de haven van Haïti lagen, vergingen, behalve de Niña. De Niña diende daarom als model voor het eerste schip dat gebouwd werd in Amerika, de Santa Cruz, beter bekend als La India.

Commerciële reizen

Nadat het schip terugkeerde van zijn tweede expeditie, werd het enkel nog gebruikt voor commerciële reizen. Tijdens één van die reizen werd het schip en de bemanning gevangen genomen door Franse piraten. Gelukkig waren enkele bemanningsleden van de piratenboten afkomstig van El Puerto de Santa Maria en hielpen zij de Spanjaarden te ontkomen.

Verdwenen van de radar

Daarna maakte het schip nog één reis waar men zeker van is, en daarna vindt men er niets meer over terug in de geschriften.