WO I: Poppy Day of Remembrance (Sun)Day

11 november. Herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog. Poppy Day of Remembrance (Sun)Day, herdenking van de gesneuvelden en gewonden door het dragen van een klaproos of poppy. Niet alleen in Engeland, maar ook in Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en zelfs in Frankrijk en België. Ook kaarten, cupcakes en zelfs paraplu's worden gemaakt met als thema deze bloedrode bloem opdat niemand zou vergeten wat er in Flanders Fields is gebeurd!

Poppy of klaproos

Op 11 november om 11 uur stipt wordt internationaal het einde van de Eerste Wereldoorlog herdacht en om deze gedachte kracht bij te zetten dragen veel mensen een klaproos, in hun knoopsgat of opgespeld op een jas of op een kleed. Vroeger dacht men dat de klaproos (Papaver Rhoeas) daar bloeide waar iemand vermoord was en dat de bloem het bloed van de gesneuvelde bewaarde in haar bloembladen. Sinds WO I worden klaprozen of poppies geassocieerd met gesneuvelden en gewonden rond de streek van Ieper, mede door toedoen van twee gedichten van mensen die daar aan het front zaten en door het doorzettingsvermogen van een zekere Moina Belle Michael en van de Française Anna E. Guérin.

J. Cann

Soldaat J. Cann schreef een gedicht waarin volgende regels voorkwamen:
They play among the poppies and perhaps give little thought to the carnage of those years gone by where men for freedom fought (zij = de kinderen spelen tussen de klaprozen en waarschijnlijk dachten ze amper aan het bloedbad van lang geleden waarbij mannen vochten voor vrijheid)

John McCrae

Het beroemdste gedicht uit de periode van WO I werd geschreven door de Canadese legerdokter John McCrae, nadat hij zijn vriend had begraven. Hij stuurde zijn gedicht in 1915 naar het Engelse maandblad "Punch". Begin en einde van het gedicht refereren naar klaprozen:


Het gedicht wordt vaak "In Flanders Fields" of "We shall not sleep" genoemd. McCrae vermeldde de klaprozen omdat ze een diepe indruk op de mensen aan het front nalieten. Alles was er grijs en grauw, het rook er naar dood en verderf. Er was modder en vuil. En dan plots, rond april, mei, dook er een veld vol klaprozen op.

Moina Belle Michael

Op dat gedicht van John McCrae viel het oog van de Amerikaanse Moina Bell Michael en ze besloot de gedachte van de gesneuvelde en gewonde soldaten in ere te houden.
Moina Bell Michael werkte voor de YMCA Overseas War Secretaries' headquarter in New York en toen ze dit gedicht in 1918 in een bladje zag, was ze er erg door ontroerd. Ze kriebelde op een blaadje een eigen gedicht met als titel "We shall keep the Faith":


Die dag was er in het gebouw een meeting. Mannen die uit de meeting kwamen, zagen de tekst liggen en namen hem mee in de zaal. Ze gaven haar ook wat geld omdat ze onder de indruk waren van de bloemendecoraties overal. Moina besloot van het geld klaprozen te gaan kopen. Toen de mannen terug uit de zaal kwamen, wilden ze allemaal een klaproos om op te steken. Dit was de eerste keer dat er klaprozen werden opgestoken om de gesneuvelden en gewonden te herdenken. Het idee breidde uit en er werden steeds meer klaprozen verkocht. De opbrengst ging naar de vrouwen en kinderen van gesneuvelde en gewonde soldaten. Ook de pers reageerde enthousiast op het initiatief en ze kreeg zelfs de steun van het Ministerie van Defensie. Zij waren bereid om van de klaproos een nationaal symbool te maken. Er werd ook een vlag ontworpen "The Torch and Poppy", blauw op een witte achtergrond, met de fakkel van de vrijheid en een klaproos in het midden en de kleuren van de vlaggen van de geallieerden (rood, wit, blauw, zwart, groen en geel). De vlag kende geen succes en verdween in de vergeethoek. Maar Moina gaf niet op. Ze bleef de gewonden bezoeken die gerepatrieerd waren naar de ziekenhuizen rond New York. Later ging ze terug lesgeven aan de universiteit van Georgia en ook daar kwam ze in contact met oorlogsinvaliden. Dit sterkte haar in het idee dat ze moest verder gaan met het poppy-idee. Begin 1920 waren er dan uiteindelijk toch een aantal verenigingen die het idee overnamen, o.a. de American Legion, een vereniging voor oorlogsveteranen. Ook in Frankrijk kende het idee succes, mede onder invloed van Anna E. Guérin.

Moina Belle Michael bundelde al haar herinneringen in een boek over het ontstaan van "Poppy Day", namelijk "The Miracle Flower - the story of the Flanders Fields Memorial Poppy".

Anna E. Guérin

Anna E. Guérin, een Française, was aanwezig op de meeting. Zij was er in naam van de Franse YMCA-tak en raakte gecharmeerd door het idee van de poppies. Alleen, de echte klaprozen zag ze niet zitten. Ze dacht meer aan artificiële bloemen, die ze dan zou verkopen om oorlogswezen te helpen. Zij stichtte in Frankrijk de "American and French Children's League" en zette mensen aan om uit oude kleren klaprozen te maken. Door haar impuls werd het idee van Poppy-Day overgenomen in Amerika, Australië, Engeland, Canada en Nieuw-Zeeland. In Amerika werden duizenden poppies, gemaakt in Frankrijk, verkocht.

Poppy Day in andere landen

• De Flower of Remembrance wordt overgenomen door de Canadezen op 5 juli 1921
• Op 11 november 1921 begon men in Engeland met de First British Legion Poppy Day Appael, drie jaar na het einde van de oorlog. Ook hier werden Franse bloemen verkocht. Nu valt deze herdenkingsdag op de zondag van november die het dichtste bij de elfde november is. Vandaar de naam Remembrance Sunday. De slagzin van de Engelsen voor Poppy Day is: "The Memory fades but the suffering doesn't" (de herinnering vervaagt maar het lijden niet")
• 11 november 1921 startte in Australië een officiële herdenkingsdag, ook met Franse poppies
• 24 april 1922 was het de beurt aan Nieuw Zeeland. Niet op 11 november, omdat de Franse poppies te laat aankwamen.

In Australië en Nieuw-Zeeland wordt deze dag ANZAC-day genoemd. ANZAC staat voor Australian and New Zealand Army Corps. In Australië is deze dag een vrije dag. Tijdens de parades lopen jonge mensen en kinderen naast de veteranen. Op deze dag worden er speciale koekjes gebakken: Anzac biscuits. Deze koekjes werden tijdens WO I door de vrouwen gebakken en opgestuurd naar de soldaten die in Gallipoli (Turkije) aan het strijden waren. De koekjes worden gemaakt met bloem, havervlokken, suiker, kokosnoot, natriumbicarbonaat, boter en golden syrup, een goudgele suikersiroop.

In alle landen wordt op deze herdenking "The Last Post" gespeeld. Daarna volgen twee minuten stilte die verbroken worden door de "Reveille" of "The Rouse". Volgt nog de "Ode of Remembrance", een gedicht.

Poppy factories

In Amerika groeide het idee om klaprozen te laten maken door oorlogsveteranen, die op deze manier een klein inkomen konden opbouwen. In 1924 werd in Pittsburgh de "Buddy Poppy" Factory opgericht. Nu zijn er al 11 fabrieken in heel Amerika.

In Engeland bevond de Poppy Factory zich in Londen. Door de steeds groeiende vraag moest de fabriek verhuizen naar Richmond, in Surrey.

Ook in Canada en Nieuw-Zeeland werden Poppy Factories opgericht.

Ieper en omstreken

Ieder jaar opnieuw is er in Ieper op 11 november een grote herdenking. Hier komen vele Britse, Canadese en Amerikaanse oorlogsveteranen naar toe. Er zijn toespraken en een optocht naar de Menenpoort. Velen leggen klaprozen op de graven en dragen een klaproos in een knoopsgat.

Het was tijdens de optocht van 1995 dat er plots een hevig onweer opstak. Dit gaf aan één van de aanwezigen het idee om een poppy-paraplu te creëren. Hij bedacht dat met de poppy-umbrella de gesneuvelden het hele jaar door konden herdacht worden. Ondertussen zijn er al verschillende modellen van paraplu's. Ook de opbrengst van deze paraplu's gaat naar het goede doel. Om ze te kopen: www.greatwar.co.uk.

Ook met kaartjes en cupcakes wordt geld opgehaald.

Sommigen zijn wel een beetje ontgoocheld, want van de "velden klaprozen" die beschreven worden in de gedichten, blijft niet veel meer over. Her en der zullen ze een poppy zien, aan de rand van een korenveld....