Familieportret van Jan Kruis – Koninklijke familie

In de raadszaal van het gemeentehuis in Ballum op Ameland hangt een muurgroot schilderij van de Koninklijke familie. Jan Kruis, van 'Jan, Jans en de kinderen', maakte het. De raadszaal is de zaal waar de raadsvergaderingen worden gehouden, waar het eerste kievitsei wordt ontvangen en waar in de echt kan worden verbonden. Het schilderij is te bezichtigen op de tijden dat het gemeentehuis open is en er geen vergadering of ceremonie aan de gang is. Tijdens Kunstmaand Ameland, de hele maand november, is het familieportret een van de blikvangers van de kunstlocatie die het gemeentehuis dan is.

Familiieportret van de Koninklijke familie

• Familieportret in Ballum
• Geschenk van Libelle
• Jan Kruis
• Ameland en Oranje
• Gemeenteraadslid
• Prins Carlos en Koning Willem-Alexander

Familieportret in Ballum

In de raadszaal van het gemeentehuis in Ballum op Ameland hangt een schilderij van de Koninklijke familie. Jan Kruis maakte het enorme doek eind jaren 70 ter ere van het veertig jarig huwelijksfeest van Koningin Juliana en Prins Bernhard in 1977. Het schilderij, met portretten van de hele familie, heeft de afmeting van 5 meter bij 3,25 meter. Sinds 1979 hangt het in de raadszaal in Ballum.

Geschenk van Libelle

Het schilderij is in opdracht van weekblad Libelle door Jan Kruis gemaakt ter gelegenheid van het huwelijksjubileum van toenmalig Koningin Juliana en Prins Bernhard en is namens alle Libelle-lezers en -lezeressen cadeau gedaan aan het Koninklijk paar. Weekblad Libelle gaf in 1977 ook een poster uit van het schilderij. De poster meet 44 x 55 cm. en werd in het damestijdschrift ingevoegd.

Voorstudies en portretten

Kruis maakte diverse voorstudies van de portretten, die regelmatig op tentoonstellingen zijn te zien. Hij baseerde zich op foto’s en vroeg figuranten de plaats van de leden van de Koninklijke familie in te nemen. De kunstenaar schilderde vervolgens de opstelling van de familie in de tuin en op de trap van Paleis Soestdijk. Kruis verstopte allerlei grapjes in het schilderij. Zo lezen de prinsjes Friso en Constantijn op de trappen van het bordes een stripboek van 'Jan, Jans en de Kinderen.' Het grote schilderij is vrij te bezichtigen, tijdens de openingsuren van het gemeentehuis aan de Jelmeraweg in Ballum en tijdens de Kunstmaand Ameland.


Op het schilderij staan:

• Koningin Juliana & Prins Bernhard
• Prinses Beatrix & Prins Claus
• Willem-Alexander
• Friso
• Constantijn
• Prinses Irene & Carlos Hugo van Bourbon-Parma
• Carlos
• Margarita
• Jaime
• Carolina
• Prinses Margriet & Mr. Pieter van Vollenhove
• Bernhard
• Pieter-Christiaan
• Floris
• Prinses Christina & Jorge Guillermo

Jan Kruis

Jan Kruis is in Rotterdam geboren op 8 juni 1933. Hij begon op de kleuterschool al echt met tekenen. Een van zijn leraren was Wim Meuldijk, de man achter Pipo de Clown en striptekenaar. Jan vond het striptekenen zo leuk dat hij ook striptekenaar wilde worden en naar de kunstacademie ging. Hierna tekende Kruis reclamewerk voor bedrijven en werkte hij verder als illustrator. In 1970 maakte hij de eerste aflevering van 'Jan, Jans en de kinderen' voor de Libelle. Het werd een succes voor Kruis en voor het damesblad. In 1999 ging Kruis met pensioen. Het werk werd overgedragen aan een groep tekenaars die samenwerken onder de naam Studio Jan Kruis.

Ameland en Oranje

Het is niet zomaar dat de Koninklijke familie in het bestuurscentrum van Ameland hangt. Ameland en de Oranjes zijn met elkaar verbonden. Het Koninklijk paar - Juliana en Bernhard - schonk het schilderij aan de Waddengemeente, vanwege de bijzondere band van de Koninklijke familie met Ameland. De toemalige koninginnen Juliana en Beatrix, waren Erf- en Vrijvrouwe van Ameland. Koning Willem-Alexander draagt de titel als Vrij- en Erfheer van Ameland.

Raadsvergaderingen

Het schilderij hangt in de zaal waar de raadsvergaderingen plaatsvinden, waar wordt getrouwd en waar het eerste kievitsei werd gelotterd en sinds dat niet meer gebruikelijk is, waar het certificaat van het Eerste Kievitsei wordt overhandigd aan de vinder. Soms wordt het schilderij aan het oog onttrokken: er hangt een grijs gordijn dat over de breedte van het hele schilderij kan worden dichtgetrokken.

Gemeenteraadslid

Op 26 maart 2014 is het schilderij decor van een decoratie. Vertrekkend raadslid Jan Verbiest krijgt uit handen van burgemeester Albert de Hoop een lintje voor zijn 24-jarig raadslidmaatschap. Verbiest is bijzonder ingenomen met het kleinood, temeer daar hij als jongeman op Drakensteyn werkte als marechaussee en de huidige koning als klein prinsje kent. "Dat het kleine manneke van toen zijn handtekening heeft gezet onder dit document,” is voor Verbiest een joekel van een kers op zijn taart. Hij poseert graag even voor het portret van Willem-Alexander, die met zijn fiets voor de trap staat.

Prins Carlos en Koning Willem-Alexander

Op 10 december 2015 bezoekt prins Carlos Ameland, zoon van Irene en neef van Willem-Alexander. Uit hoofde van zijn functie bij INSID, Institute for Sustainable Innovation & Development, bezoekt hij duurzame projecten op het eiland. Hij maakt tevens van de gelegenheid gebruik om heel even zichzelf te zien als klein jongetje op het grote schilderij dat in de raadszaal hangt. Carlos staat linksvoor, vlakbij zijn grootvader Bernhard, te zien op de foto 'Lotteren eerste kievitsei' en te zien op de foto die gemaakt is tijdens het bezoek van de prins aan het eiland.

Koning Willem-Alexander komt op 27 maart 2019 naar het eiland. Hij bezoekt dan burgerinitiatieven en neemt een kijkje bij het zonnepark, de jutterskuur van wadgids Harmen Wijnberg en bekijkt duurzame oplossingen op vakantiepark Klein Vaarwater. Het gemeentehuis in Ballum met het schilderij waar hij als jongen op staat bezoekt hij deze keer niet.

Lees verder

• Koningin Beatrix - werkbezoek aan Schiermonnikoog
• Gemeente Ameland en het gemeentebestuur
• Koninginnedag en Koningsdag op Ameland met optocht
• Beatrix – Vrijvrouwe van Ameland met Fries bloed
• Beatrix – Omstreden staatsieportret van Anton Verhey