Het Magrittehuis in Jette

Door al de drukte en belangstelling die er begin juni 2009 naar het prachtig nieuwe Magrittemuseum in Brussel uitging, verloren we even uit het oog dat er nog een Magrittehuis in Jette te bezoeken is, waar de schilder 24 jaar van zijn leven verbleef.

De sponsors

Precies tien jaar voor de opening van het museum aan het Koningsplein en na zeven jaar restaureringswerken, werd op 5 juni 1999 een klein Magrittemuseum geopend in de Esseghemstraat 135 te Jette. Het Art Nouveau-herenhuis, waar Magritte een groot deel van zijn leven verbleef, werd gerestaureerd dankzij de inbreng van de gemeente, de Vlaamse Gemeenschapscommissie, de Koning Boudewijnstichting en twee Antwerpse kunstkenners.

De details in zijn schilderijen

Wie denkt rationeel gezien meer inzicht in de kunst van Magritte te zullen verwerven met een bezoek, komt van een kale reis terug. Zei de schilder zelf niet: “Hoe minder er echt verklaard wordt, hoe intrigerender de kunst”? Dus veel verklaringen voor de symboliek die zijn werk kenmerkt vindt men hier niet. Wél zal er een belletje rinkelen als men ziet hoe Magritte een groot aantal details uit zijn huiselijke omgeving in zijn oeuvre verwerkte. Er zijn natuurlijk de voor de hand liggende wereldberoemde voorwerpen als de bolhoed, de pijp of de paraplu, maar terwijl je door het huis op ontdekkingstocht trekt zul je ook andere motieven zien die in zijn schilderijen opduiken als de schoorsteen (La durée poignardée), de schildersezel, het schuifvenster, de dubbele glazen deur, de trap met hoofdbaluster, paardenbelletjes, deurkrukken enzomeer. De lantaarn die ‘Het Rijk der Lichten’ kenmerkt kun je trouwens op het voetpad voor het huis bekijken.

Extreme kleuren

Wat opvalt zijn de uitgesproken kleuren waarin de kamers geschilderd zijn en die ondubbelzinnig verwijzen naar de surrealistische stijl van de schilder. De voorplaats, die gebruikt werd om belangrijk bezoek te ontvangen, is ‘elektrisch’ blauw, de slaapkamer groen en de zolderkamer, die als logeerkamer voor de vrienden dienst deed, paars. Uitgesproken kleuren die zeker in de jaren dertig van de vorige eeuw als revolutionair werden beschouwd. De door Magritte ontworpen meubels in de slaapkamer zijn trouwens bloedrood.

De werkplaats

Magritte, die afkomstig was uit het Henegouwse Lessen, verbleef op zeven verschillende adressen in Brussel. In Jette zelf woonde hij net na zijn huwelijk in 1922 in de Ledeganckstraat. Na drie jaar Parijs keerde hij naar de gemeente terug om er met zijn vrouw Georgette van 1930 tot 1954 in de Esseghemstraat te gaan wonen. Het appartement paste hem perfect omdat hij absoluut een gelijkvloers wou voor zijn hond.

Het was in de (kleine) vrij donkere keuken dat hij belangrijke werken schilderde als Het Rijk der Lichten, De Menselijke Conditie en La durée poignardée. Hij startte er ook met de fresco-ontwerpen voor het casino van Knokke, experimenteerde met vorm en kleur, kenmerkend voor zijn Vache- en Renoirperiode (Hongersnood, foto), en ontwierp mode- en boekillustraties. Van de zowat 1100 schilderijen en 500 gouaches die hij maakte, ontstonden er meer dan de helft naast de kolenkachel. Vele schilderijen zal je er jammer genoeg niet aantreffen op werken uit de Vache-periode na, wel van minder bekend werk zoals enkele ondeugende erotische aquarellen, een dertigtal tekeningen en gouaches.

De overige ruimtes

Hoewel Magritte een atelier had aan de achterkant van de tuin, gaf hij er de voorkeur aan achteraan in de eetkamer aan zijn schilderijen te werken. In het atelier waar er veel meer daglicht binnenstroomde, werkte hij hoofdzakelijk aan publiciteitswerken om zijn inkomen te verhogen. Hij gebruikte het tevens als stockeringsruimte.

Op de andere verdiepingen vindt men nu het documentaire gedeelte van het huis als daar zijn publicitaire pamfletten, telegrammen, brieven (waaronder de correspondentie met Amerikaanse galerijhouders), foto’s, tekeningen, affiches en allerlei curiosa die aansluiten bij zijn werk.

Ontmoetingsplaats voor de Belgische surrealisten

Niet alleen was deze woning een kwarteeuw de verblijfplaats van de schilder, tevens gold het als de ontmoetingsplaats bij uitstek voor de Belgische surrealisten. Samen met vrienden-surrealisten organiseerde hij er happenings. Vandaar dat er ook een kamer gewijd is aan surrealistische kunstenaars als Mariën, Delvaux, Baes, Graverol en Mesens.

Wie wil weten in welke omgeving Magritte een groot aantal meesterwerken creëerde, de sfeer wil opsnuiven die zijn werk vorm gaf, kan het huis van woensdag tot en met zondag bezoeken van 10 uur tot 18 uur. Bellen is aangewezen.

http://www.magrittemuseum.be

Lees verder

• Het Magrittemuseum in Brussel opende zijn deuren in 2009