Het leven een droom van Pedro Calderón de la Barca

Pedro Calderón de la Barca (Madrid, 17 januari 1600 - aldaar, 25 mei 1681) was een belangrijke Spaanse dramaturg, na Lope de Vega de laatste grote toneelschrijver van het 17e-eeuwse Spanje.

Personages

• Basilio: koning van Polen
• Segismundo: zoon koning, kroonprins van het Poolse rijk
• Clotaldo: trouwe vazal/vertrouwensman van koning Basilio
• Astolfo: hertog van Moskou, neef van de koning
• Stella: prinses, nicht van de koning
• Rosaura: een jonge vrouw afkomstig uit Moskou, dochter van een hooggeplaatste dame en een Poolse edelman
• Clarín: bediende van Rosaura
• Groep van vier (soldaten, hovelingen, muzikanten)

Eerste bedrijf

Rosaura en Clarín. Storm. Woest hooggebergte. Als man gekleed verschijnt Rosaura. Afdalend spreekt zij tot haar verdwenen paard. Rosaura probeert haar paard terug te roepen door allerlei namen. Ze zegt uiteindelijk dat hij moet doorgaan, want ze geeft hem op in dit doolhof. Voor haar is er geen weg, geen ander pad dan wat haar lot zal blijken te bevelen. Ze zal van de bergtop nederdalen. Clarín vervloekt het paard omdat het achter de rotsen is weggegaan. Rosaura vraagt aan het koninkrijk Polen of dit het welkom is voor een vreemdelinge. Ze vraagt waar het heil is voor een rampzalige. Clarín zegt voor twee rampzaligen, want hij heeft immers ook zijn land verlaten voor deze barre tocht vol onheil. Rosaura zegt dat ze haar wanhoop niet met hem deelt. Hij heeft recht op zijn klachten. Zelfbeklag is immers opluchtend. Een wijze heeft gezegd dat men alleen daarom ellende zou zoeken. Clarín vertelt dat het onzin is, en vraagt zich af wat ze in de nare woestenij doen.

Segismundo wordt zichtbaar, geketend. Segismundo jammert over zijn lot en de ellende die hij moet doorstaan. Hij vraagt zich vooral af waarom. Hij vraagt zich af wat hij misdaan heeft toen hij geboren werd. Hij zegt dat de grootste wandaad die een mens kan plegen, is geboren te zijn. Hij vraagt zich af waarom hij, want anderen zijn immers ook geboren. Zij hebben immers meer vrijheid dan hij. Zijn weeklacht werkt op de angst en medelijden van Rosaura. Segismundo schrikt omdat iemand hem heeft gehoord. Hij vraagt of het Clotaldo is. Clarín zegt dat Rosaura ja moet zeggen, maar ze zegt dat zijn klacht is opgevangen door een triest, wanhopig mens. Segismundo zegt dat hij haar moet doden, want niemand mag zijn wanhoop weten. Clarín zegt al snel dat hij niets heeft gehoord, hij zegt dat hij doof is. Rosaura zegt dat als hij als mens geboren is, zij voor hem zal knielen, en hij haar zal bevrijden. Segismundo vraagt wie zij in godsnaam is, want zij vertedert hem. Hij weet immers niets van de wereld, aangezien hij daar al zo lang zit en maar een iemand spreekt. Hij heeft Rosaura nodig, vertelt hij. Rosaura beklaagt zich dat zij jammerde, want Segismundo leeft immers in grotere ellende.

Ze horen Clotaldo achter de coulissen.Clotaldo wordt boos als hij ziet dat zijn mannen twee indringers hebben binnengelaten. Segismundo vertelt dat hij zijn meester is. Clotaldo schreeuwt dat hij ze levend of dood moet hebben. Clarín vertelt dat hij liever wil blijven leven. Dan komen Clotaldo en zijn soldaten, gemaskerd, binnen met pistolen. Clotaldo zegt dat niemand hen mag herkennen. Hij schreeuwt dat dit verboden terrein is, en dat ze hun wapens en leven moeten geven. Segismundo zegt dat hij eerder zal sterven als hen twee. Clotaldo zegt dat dit geen zin heeft, want de kerker is als een klem gelegd die zijn gebrul en misbaar verstikt. Hij zegt dat zijn soldaten hen moet opsluiten. Segismundo zegt dat het een wijs idee was om hem te beroven van zijn vrijheid, anders had hij als een gigant gletschers op bergen gestapeld, op graniet het blinkend ijs om de schroeiende zon mee te verblinden. Clotaldo vertelt dat hij misschien voor zijn onmacht is gestraft. Rosaura zegt dat hij zijn trots en deemoed niet zal kunnen afwijzen. Clarín zegt dat hij geen trots en deemoed heeft, daarom smeekt hij om hen te beschermen. Clotaldo zegt dat ze hun wapens af moeten doen en dat ze een blinddoek om moeten om zo onkundig te blijven van hun doortocht. Rosaura geeft haar zwaard aan de meester. Clarín antwoordt hierop dat het zijne naar de kleinste zal gaan. Rosaura zegt dat ze hem het zwaard zal nalaten als ze sterft. De herkomst is geheim, meer weet ze niet dan dat ze er het onrecht mee moest wreken in Polen. Clotaldo vraagt van wie ze het heeft gekregen. Rosaura vertelt dat het van een dame komt, van wie zij de naam niet mag zeggen. Ze zegt dat ze het weet van degene die het meegaf. Die had immers gezegd: ‘Ga naar Polen. Dring door tot aan het Hof, en toon het aan de edellieden daar. Want ik weet dat er één is die u dan beschermen zal en hoog begunstigen. Ik zeg niet wie; want mocht hij zij gestorven dan blijft zijn naam geheim.’Clotaldo vraagt zich af of hij dit moet beschouwen als een waarheid of een leugen. Het is immers het zwaard dat hij heeft afgestaan aan de beeldschone Violante, met de gelofte dat de dragen hem dierbaar zou zijn als ware hij zijn zoon en hij hem als een vader bij zou staan. Uiteindelijk zegt hij dat het zijn zoon is. Hij wil hem naar het hof brengen, maar dat zou zijn dood zijn. In het andere geval zou er sprake zijn van eedbreuk. Als de koning hem zou terechtstellen, zou zijn zoon sterven zonder te weten wij hij was: zijn vader. Hij zegt tot Rosaura en Clarín dat ze niet alleen zijn in hun rampspoed. Ze gaan met hem mee.

Zaal aan het Hof; aan een kant verschijnt Astolfo met soldaten; aan de andere kant de infante Stella met hofdames. – Fanfares.Astolfo is vol lof over Stella. Zij verzet zich tegen dat machtsvertoon. Ze zegt dat het een voorbode is van bedrog en van verraad. Astolfo zegt dat ze het niet juist inziet. De hoofdzaak is dit: Eustorgio, koning van Polen, stervend, liet als zijn erven na: Basilio en nog twee dochters, uit wie hij en Stella gesproten zijn. Haar moeder was de oudste, Clorilena, die nu gestorven is. De jongste is zijn moeder, Recisunda, ze trouwde in Moskou en kreeg toen Astolfo. Er is onenigheid over wie de troon zal bestijgen: kind van de oudste, maar wel een vrouw; of kind van de jongste, maar wel een man. Basilio is immers kinderloos en weduwenaar. Dan verschijnt de koning.

Muziek. Koning Basilio verschijnt met gevolg. Vorigen. Stella spreekt hem aan als hoogervaren Socrates en Astolfo als zeergeleerde Pythagoras. Basilio vertelt dat de hemel hem over voorspoed en tegenslag schrijft. Hij vertelt dan over zijn enige zoon, die geboren is in slechte voortekens van zijn horoscoop. Hij vertelt dat hij hem heeft laten opsluiten in een kerker, en dat hij wordt opgevoed door Clotaldo. Hij vertelt dat hij Segismundo de troon zal laten bestijgen. Zo kan hij zien of hij rechtvaardig is, of een onmens. Anders zal Stella en Astolfo, als koningspaar, het land beheren. Stella en Astolfo zullen Segismundo als een koning beschouwen, en niet de zoon van Basilio. Basilio bedankt hen voor hun trouw. Allen af; als ook Basilio weg zal gaan, komt Clotaldo op.

Clotaldo, Basilio, daarna Rosaura en Clarín. Clotaldo vertelt dat deze man (eigenlijk Rosaura, nog altijd verkleed als man) de prins heeft gezien. Basilio vertelt dat hij zijn geheim heeft prijsgegeven en dat hij hen gratie schenkt.

Clotaldo, Rosaura en Clarín.Clotaldo geeft Rosaura een zegen om zich te wreken met het zwaard. Dan benoemt ze eindelijk haar vijand: de hertog Astolfo. Clotaldo zegt dat als zij geboortig is uit ’t hertogdom Moskou, zij zich niet vernederd kan voelen door Astolfo, want dan is zij zijn onderdaan. Clotaldo zegt dat dit echt niet kan. Rosaura vertelt dat zij in haar vermomming doorgaat voor iets wat zij niet is. Ze zegt dat Clotaldo maar eens moet oordelen of ze zich niet vernederd voelt als Astolfo trouwt met Stella. Af met Clarín.Clotaldo ziet geen uitweg meer en vindt de wereld een raadsel.

Tweede bedrijf

Hof. Basilio en Clotaldo.Basilio vraagt of alles goed gegaan is. Clotaldo vertelt over de slaapdrank, dat hij Segismundo benoemde tot de koning van de vogels (de adelaar) en dat hij nu knecht is. Dan zegt hij dat ze hem zo naar het hof hebben gedragen. Clotaldo vraagt waarom ze hem naar het paleis moesten brengen. Basilio vertelt over zijn plan dat hij Segismundo nog een kans wil geven om te regeren. Basilio vertelt dat ze hem dit moeten aanpraten als een droomervaring. Dan ontwaakt Segismundo. Basilio verdwijnt, want hij kent alleen Clotaldo.

Clarín. Clotaldo.Clarín zegt dat hij dit moet zien. Clarín vertelt dat Rosaura nu terug als vrouw door het leven gaat. Ze heeft zelfs haar naam laten veranderen: ze geeft zich uit voor Astrea, nicht van Clotaldo. Ze werd zo geliefd dat ze nu hofdame is bij Stella zelf. Clotaldo zegt dat het zijn plicht blijft om voor haar op te komen. Clarín zegt dat ze het juiste moment afwacht dat Clotaldo haar kan wreken. Clotaldo geeft haar gelijk. Clarín jammert dat iedereen hem vergeten is, en dat hij honger heeft. Clotaldo zegt dat zijn klachten gegrond zijn. Hij zegt dat hij op hem kan rekenen. Hij zegt dat hij zijn dienaar kan zijn. Dan komt Segismundo aan.

Musici, zang; hovelingen kleden Segismundo, die zelf verdwaasd opkomt. Vorigen, Segismundo, hoveling.Segismundo weet niet wat er hem overkomt. Hij twijfelt zelfs even aan zijn eigen identiteit. Clotaldo vertelt dat hij de erfprins van Polen is. Hij vertelt over Segismundo’s vader. Segismundo wordt boos en veroordeelt hem tot de dood. Clotaldo vertelt dat hij wéér droomt. Clarín komt er tussen en zorgt voor een komische noot. Segismundo waardeert hem.

Astolfo verschijnt. Vorigen.Dan komt Astolfo die Segismundo de hemel in prijst. Segismundo behandelt Astolfo op een terughoudende manier. Astolfo vertelt dat hij de hertog van Moskou is en zijn neef. De hoveling zegt dat hij het Segismundo niet kwalijk moet nemen, want hij is niet echt opgevoed. Segismundo wordt boos omdat de hoveling hem lesjes geeft.

Stella verschijnt. Vorigen.Stella prijst Segismundo ook de hemel in. Segismundo vraagt wie dat beeldschone meisjes is. Astolfo zegt dat het zijn nicht is. Segismundo aanvaardt het eerbetoon. De hoveling wil Segismundo tegenhouden, maar hij wordt weer boos, want wat hij wil, gaat immers door. Segismundo doodt de man. Stella en Astolfo zijn verbaasd. Ze zien in dat de afstand tussen mens en beest even groot is dan tussen wildernis en dit paleis. Astolfo en Stella af.

Basilio verschijnt. Vorigen. Basilio vraagt wat er gebeurd is. Basilio is teleurgesteld. Hij vindt dat Segismundo het niet kan. Basilio zegt dat hij hem nooit in zijn armen zal kunnen sluiten. Segismundo zegt dat hij het wel zonder kan, want hij was immers verstoten. Segismundo is boos dat Basilio hem de kans afneemt, nadat hij hem gegeven heeft. Segismundo zegt dat hij immers meer kon eisen, na zijn leven in ballingschap. Segismundo zegt dat hij niet droomt. Hij weet nu eindelijk wie hij is: een mengeling van mens en beest.

Rosaura verschijnt als vrouw gekleed. Vorigen. Rosaura is bang dat ze Astolfo tegenkomt in haar zoektocht naar Stella. Hij mag niet weten wie ze is volgens Clotaldo, haar raadsman. Segismundo vertelt aan Clarín dat alles is zoals hij het verwachtte. Hij vindt wel dat de vrouw ontzettend schoon is. Dan lijkt hij Rosaura te herkennen. Ze zegt dat ze de hofdame van Stella is. Segismundo vindt dat zo’n mooie vrouw het zonlicht is, en niet in de schaduw van iemand mag staan.

Clotaldo. Vorigen. Segismundo is boos op Rosaura omdat ze wil vertrekken. Zij drijft hem tot het uiterste. Rosaura vindt hem barbaars, en Segismundo zegt dat hij zich zo dan ook zal gedragen. Clotaldo komt net op tijd om te vertellen dat Segismundo milder moet zijn, want hij droomt misschien dat hij een heerser is. Segismundo wil Clotaldo neersteken om te bewijzen dat dat niet zo is. Rosaura roept om hulp.

Astolfo verschijnt. Vorigen.Clotaldo zinkt aan zijn voeten ineen.Astolfo plaatst zich tussen beiden in. Er wordt met verwijten gegooid en ruzie gestookt. Astolfo wordt er nu ook bij betrokken. Clotaldo vraagt aan Astolfo om Segismundo te sparen.

Basilio verschijnt met Stella. Vorigen. Basilio en Stella denken dat iedereen waanzinnig is geworden door de zwaarden. Astolfo zegt dat er niets is gebeurd, omdat Basilio er nu is. Segismundo bedreigt opnieuw Basilio. De laatste zegt dat hij Segismundo opnieuw in slaap zal doen. Zo zal hij hetgene wat gebeurd is, als een droom ervaren. Allen af, behalve Stella en Astolfo.

Stella, Astolfo.Astolfo zegt dat er voor Segismundo enkel onheil is, maar voor hem niet dankzij de schoonheid van Stella. Stella zegt dat deze eer aan iemand anders toekomt. Zij heeft immers Astolfo met een portret zien gaan. Ze zegt dat als hij iets moet betuigen, hij het moet doen.

Rosaura op de achtergrond. Vorigen. Hij zegt tot Stella dat hij deze eer aan haar zal overlaten. Nadien zegt hij tegen Rosaura (in gedachte) dat het hem spijt. Dan komt Rosaura tevoorschijn. Stella spreekt haar aan met Astrea. Zij wil haar belasten met een vertrouwensopdracht. Ze geeft haar de opdracht om te onderzoeken wie dat meisje aan zijn nek is. Rosaura weet niet meer hoe zij het moet volhouden. Als ze laat zien wie ze werkelijk is, raakt ze de bijstand van Clotaldo kwijt. En wat als Astolfo komt opdagen? Ze vraagt aan God om haar bij te staan.

Astolfo verschijnt. Rosaura. Astolfo herkent zijn Rosaura. Rosaura speelt dat hij het zich inbeeldt, want zij wacht immers op een portret. Astolfo speelt het spel mee. Hij zegt : Astrea, ga naar de prinses en zeg dat een portret bij nader inzien weinig waarde heeft. En dat hij haar hoger aanslaat met als verrassing het origineel. Rosaura zegt dat haar opdracht een portret is. Mocht ze een origineel van meer waarde brengen, dan faalt ze in haar opdracht. Ze zegt dat Astolfo liegt als hij zegt dat zij zijn Rosaura is. Beiden blijven worstelen.

Stella verschijnt. Vorigen.Stella vraagt wat er aan de hand is. Rosaura vertelt haar de waarheid. Dat Astolfo haar portret heeft afgepakt. Het is immers háár portret. Stella kent nu de waarheid. Ze vraagt aan Rosaura om weg te gaan.

Stella, Astolfo.Stella eist het portret. Astolfo zegt dat hij het niet kan geven. Hij vervloekt Rosaura dat ze naar Polen is kunnen komen. Ze vernielt zichzelf en hem.

Kerker van Segismundo. Geboeid en in dierenvellen slaapt Segismundo op de grond. Clotaldo, Clarín, een knecht.Clotaldo zegt dat hier zijn hoogmoed afloopt, waar het begon. Clotaldo zegt dat ze Clarín moeten grijpen, die weet immers te veel en praat te graag. Hij wordt meegenomen, ook al zegt hij dat hij zal zwijgen als een graf. Dan komt Basilio op, gemaskerd. Als Segismundo wakker wordt, verbergt Basilio zich. Hij wordt al dromend wakker, waarin hij zijn vader verslaat. Segismundo zegt dat zijn droom zo tastbaar en helder was. Clotaldo vraagt wat hij gedroomd heeft. Segismundo vertelt dat dit geen droom is. Hij vertelt wat er allemaal gebeurd is. Hij vertelt ook dat hij Clotaldo wou vermoorden, omdat hij macht had. Hij had enkel liefde voor een vrouw. Segismundo zegt dat ieder mens in een droom leeft (bv. rijke droomt zijn rijkdom, …). Hij zegt dat het leven één droom is, en dat dromen niet meer dan dromen zijn.

Derde bedrijf

Het hooggebergte. Clarín, in zijn kerker.Clarín zit nu opgesloten, omdat hij te veel weet. Hij vraagt zich af wat hem te wachten staat voor alles waar hij geen benul van heeft. Hij heeft nog altijd honger. Hij vertelt over een Kalenderheilige, de Zwijger. Hij zal ter ere van hem vasten, met groot succes.

Geluid van trommels en soldaten, achter. De soldaten die aankomen, roepen ‘leve de prins’. Clarín vraagt zich af of er elke dag iemand uit zijn cel wordt gehaald om tot prins te benoemen. Ze herkennen hem als prins. Dan spreken ze hem aan met Segismundo. Nu weet Clarín dat ze hem aanzien voor Segismundo. Hij zegt al lachend dat alle eendagsprinsen zo wel zullen heten.

Segismundo in zijn kerker. Vorigen. Segismundo heeft zijn naam gehoord, en zegt dat hij er is. De soldaat vraagt wie van hen twee nu Segismundo is. Segismundo zegt dat hij het is. De soldaten zijn boos omdat Clarín zich voor Segismundo uitgaf, terwijl ze hem zelf zo genoemd hebben. De soldaat spreekt dan tot Segismundo. Hij vertelt dat zijn vader de Moskoviet Astolfo wil benoemen tot koning, maar dat het volk geen vreemde koning wenst. Ze willen enkel dat Segismundo de kroon bestijgt. Segismundo verbaast zich erover dat er weer een droom is. Hij zegt dat hij de kans liever niet grijpt, want het zal hem weer worden afgenomen. Hij wil niet dieper vallen dan hij al viel door alle illusies. Hij zegt dat het leven een droom is. De soldaat vraagt hem of hij nu werkelijk denkt dat ze hem het voorspiegelen. Hij vraagt aan Segismundo om eens de bergen rond te kijken, naar het volk dat op hem wacht. Hij zegt dat hij dat al eerder heeft gezien, en dat het een droom was. De soldaat zegt dat die droom een voorteken was. Dan zegt Segismundo tegen zichzelf dat hij moet blijven onthouden dat het enkel een droom is, zo zal de ontgoocheling minder groot zijn. Hij weet immers dat macht verleend wordt, en dat het teruggegeven moet worden. Dan zegt hij dat hij zal tonen wat hij waard is, en dat hij zijn vader zal vertrappen.

Clotaldo, vorigen.Clotaldo is verbaasd dat hij ziet dat Segismundo vrij is. Clarín weet wel zeker dat hij hem zal vermoorden. Dan zegt Segismundo dat Clotaldo hem moet bijstaan. Hij zegt dat hij veel aan hem te danken heeft, want Clotaldo heeft hem opgevoed. Hij zegt dat een goede daad nooit vervliegt, ook in dromen. Clotaldo zegt dat hij niet kan meegaan, want Segismundo strijdt tegen zijn vorst, Basilio. Dan wordt Segismundo ontzettend boos, maar hij probeert zich kalm te houden. Hij weet immers niet of hij wakker is of droomt. Daarom zegt hij dat hij Clotaldo waardeert voor zijn moed en trouw. Dan smeekt hij tot de hemel om hem niet te wekken.

Basilio. Astolfo.Basilio vraagt zich af hoe hij het volk kan temmen. Astolfo zegt dat hij hem tot koning moet maken, dan zal hij laten zien wat hij waard is, en het volk voor zich winnen. Basilio weet dat wie het gevaar ontloopt, gevaar loopt. Hij zegt dat het lot niet valt te tornen. Hij stort zijn land en zichzelf in het verderf. Stella. Basilio.Stella zegt dat Basilio zich moet vertonen, anders zal het Rijk verzinken in stromen bloed.

Clotaldo, vorigen. Clotaldo vertelt aan Basilio dat Segismundo bevrijd is. Het volk wil immers hem als koning, en Segismundo smeekt om hemels hulp, die zijn lot voorpelde. Basilio zegt dat hij zijn zoon zal bestrijden. Stella zal hem volgen en bijstaan.

Clotaldo, Rosaura die hem weerhoudt als hij weg wil gaan. Rosaura zegt aan Clotaldo dat Astolfo Stella heeft verlaten voor haar, maar dat ze elkaar nog elke avond zien in de tuin. Als hij hem vanavond doodt, zal hij Rosaura wreken. Dan vertelt Clotaldo over die ene keer dat Astolfo hem redde uit de handen van Segismundo. Hij vraagt of hij het leven kan afnemen van iemand die hem het teruggaf. Rosaura zegt dat haar leven geen leven is. Ze zegt dat hij haar eer moet herstellen. Hij moet eerst nobel zijn, en dan dankbaar aan Astolfo. Astolfo stelt aan Rosaura voor om in een klooster in te trekken, zo blijft hij trouw aan de koning en dankbaar aan Astolfo. Hij zal wel voor Rosaura zorgen. Zij vindt dit beledigend en zegt dat zij hem wel zal doden. Clotaldo zegt dat dit waanzin is. Ze zegt dat ze het weet, maar dat ze het niet kan overwinnen. Ze weet dat ze erbij zal sterven, maar ze zegt dat al haar wegen naar de dood leiden. Clotaldo zegt dat als zij zich ten gronde wilt richten, ze op hem moet wachten want hij is er na aan toe.

Segismundo in beestevellen, Clarín, Trommels, Soldaten.Rosaura vraagt om hulp bij Segismundo. Ze zegt dat ze hem al drie keer heeft ontmoet: eerst droeg ze mannenkleren toen ze gevangen zaten, dan als vrouw in zijn gloriedroom en nu als allebei. Rosaura vertelt dat haar moeder vroeger in de steek is gelaten door haar man. Zij heeft hetzelfde meegemaakt, maar ze weet nog wel zijn naam: Astolfo. Ze vraagt aan hem om hulp bij de wraak en het eerherstel. Clotaldo wil haar niet helpen. Segismundo denkt na en begint gaan te vermoeden dat alles geen droom kon zijn, want Rosaura weet te veel details over zijn droom. Dan zegt hij dat hij iets goeds moet dromen, want hij heeft Rosaura in zijn macht. Hij zegt tegen zichzelf dat hij Rosaura’s eer niet zal schenden, maar vestigen … tegelijk met zijn troon. Rosaura vraagt of Segismundo haar nu zo alleen laat, zonder een woord. Segismundo zegt dat zijn daden meer zullen zeggen dan zijn woorden. Zijn eer spreekt immers, niet zijn stem. Hij kan zijn blik ook niet wagen aan een schoonheid als haar. Rosaura vraagt wat ze mag hopen en moet vrezen.

Clarín, Rosaura.Rosaura vraagt waar Clarín zat. Hij vertelt over hoe het gevangen werd genomen. Dan zien ze een leger in volle opmars tegen Segismundo. Rosaura vindt zichzelf een lafaard, omdat ze nu niet bij hem is.

Clarín alleen. Mensen roepen ‘leve de koning’ en ‘leve de vrijheid’. Clarín zegt dat hij vandaag met niemand meedoet. Hij zal zich hoog verstoppen en het hele feest overzien.

Basilio, Clotaldo, Astolfo op de vlucht. Clarín.Basilio vraagt zich af of er een vader is die nog meer wordt geteisterd. Clotaldo zegt dat zijn leger vlucht als een ordeloze bende. Astolfo zegt dat de rebellen pal staan en oprukken. Basilio zegt dat de overwinnaars gezagstrouw zijn en de verslagenen rebellen. Hij zegt aan Clotaldo dat hij moet vluchten voor de wraak van zijn zoon. Er valt een schot en Clarín valt. Astolfo vraagt wie die soldaat is. Clarín zegt dat hij een mens is. Hij zag niets in de dood, maar de dood wel in hem. De dood vindt je altijd, op elke plaats. Hij zegt dat als men vlucht, men de dood tegemoet loopt. Clarín sterft. Basilio zegt dat deze dode hen op hun plicht wees. De mens is niets tegen overmachten. Hij wou zijn land sparen van de dood en oproer, maar hij dreef het er zelf in. Clotaldo zegt dat hij zichzelf moet sparen. Dan ziet Astolfo een paard. Hij zegt dat hij moet vluchten en dat hij de aftocht zal dekken. Basilio zegt dat hij oog in oog op de dood wacht.

Klanken: te wapen – Segismundo, Stella, Rosaura, soldaten, Vorigen.Ze zeggen dat Basilio moet vluchten, maar hij gaat de confrontatie met Segismundo aan. Segismundo zegt dat zijn vader hem probeerde af te schilderen als een wild beest. Hoe zacht en mild hij van aard was, de behandeling alleen al maakte van hem een beest. Segismundo zegt dat zijn vader dat beest heeft gewekt. Maar dat het wel buigt voor zachtheid en begrip. Hij zegt dat de hemel toont hoezeer Basilio gefaald heeft. Hij vraagt wat hij voor hem kan doen. Hij zegt dat hij zich moet wreken op hem. Basilio zegt dat hij door deze nobele daad, voor de tweede keer geboren is. Dan zegt Segismundo dat hij zichzelf nog moet overwinnen. Hij zegt dat Astolfo de hand van Rosaura moet nemen. Astolfo wil dit niet, want zij weet haar afkomst niet, wat heel belangrijk is. Dan zegt Clotaldo dat zij zijn dochter is, omwille van het zwaard. Segismundo zegt dat Stella zijn hand moet nemen. Hij zegt ook dat Clotaldo zijn eigen loon mag kiezen, want hij heeft zijn vader trouw gediend. Een soldaat vraagt zich af wat hem nog te wachten staat als hij iedereen beloont die hem niet gediend heeft. Hij heeft hem immers opgespoord in de kerker. Segismundo antwoordt dat hij de kerker krijgt als beloning, levenslang. Is de opstand dan geslaagd, dan heeft geen mens meer plaats voor een rebel. Basilio bewondert de wijsheid van Segismundo. Segismundo vraagt zich af wat er te bewonderen valt. Een droom was al wat hij voor wijsheid nodig had. Hij siddert nog bij de gedachte al dat hij ontwaakt en weer gekerkerd is. En stel dat het zo kwam, dan volstaat dromen. Want hij zag in, dat menselijk geluk uiteindelijk vervliegt, als elke droom.