De twaalf tekens van de dierenriem

De cartografen van de oude Grieken deden onderzoek naar de sterren door het opstellen van sterrenkaarten. Zij stelden de baan van de planeten op een lijn met verschillende goden en namen aan dat de goden de sterrenbeelden gevormd hadden om mythische personages te vereeuwigen. De oude astronomen bemerkten dat de zon door twaalf sterrenbeelden bewoog: de twaalf tekens van de dierenriem. Dit is de oorsprong van de twaalf tekens van de dierenriem volgens de oude Grieken.

• Aries, de Ram
• Aquirius, de Waterdrager
• Cancer, de Kreeft
• Capricornus, de Steenbok
• Centaur, de Boogschutter
• Gemini, de Tweelingen
• Leo, de Leeuw
• Libra, de Weegschaal
• Pisces, de Vissen
• Scorpius, de Schorpioen
• Taurus, de Stier
• Virgo, de Maagd

Aries, de Ram

Athamas was de koning van de Orchomenus in Boeotia. Ondanks zijn grote rijkdom was hij een van de ongelukkigste mensen op aarde. Hij en zijn eerste vrouw Nephele hadden twee kinderen, Phrixus en Helle. Zijn tweede vrouw, Ino, schonk hem ook zonen, en zij beraamde plannen om Phrixus te doden, zodat een van haar eigen zonen koning zou worden. Ino liet de vrouwen van Boeotia die het graan zaaiden de graankorrels roosteren, waardoor de oogst jammerlijk mislukte. De boodschapper die Athamas naar het orakel van Delphi stuurde, werden door Ino omgekocht en zij zeiden Athamas dat hongersnood alleen kon worden voorkomen door Phrixus te offeren. Schoorvoetend leidde Athamas zijn zoon naar het altaar van Zeus. Hij hief al het rituele mes om zijn keel door te snijden toen er een ram verscheen, die met Phrixus en zijn zus Helle op zijn rug naar het oosten vloog. Onderweg ontdekten zij dat het dier kon praten en de mooie ram met zijn schitterende vacht van goud vertelde hun allerlei verhalen. Hij was de zoon van Poseidon en Theophane, die door Poseidon in een schaap was veranderd om haar vele vrijers om de tuin te leiden. Poseidon had dan ook vermomd als ram de liefde met haar bedreven. De ram vroeg Phrixus hem te offeren en zijn Gulden Vlies aan een eik te hangen in een heilig bos van Ares, de god van de Oorlog. Het dier werd niet vergeten, het werd onsterfelijk als het sterrenbeeld Ram. De sterren van zijn sterrenbeeld stralen zo zwak omdat zijn schitterende gulden vlies op aarde achterbleef, de aanleiding tot de legendarische tocht van Jason en zijn Argonauten.

Aquirius, de Waterdrager

Het is niet precies bekend wie de sterfelijke ouders van de jonge Trojaanse prins Ganymedes zijn, maar wie zijn vader ook was, de prins had de pech zo aantrekkelijk te zijn dat het zelfs de goden opviel. Op een dag besloot Zeus hem naar de Olympus te halen als zijn persoonlijke schenker. Tot dan toe had Hebe deze taak voor alle goden verricht. Zeus kon nooit zijn ware gedaante tonen op aarde, omdat zijn bliksemschichten elke sterfelijke in vlammen zouden doen opgaan, maar hij kon de ontvoering van Ganymedes ook niet aan een van de andere goden overlaten. Dus vloog Zeus zelf, vermomd als adelaar, naar Troje. Hij stortte zich op Ganymedes en nam hem in zijn klauwen mee naar de Olympus. Om het leed van de ouders te verzachten stuurde Zeus de goddelijke boodschapper Hermes naar hen toe met een schitterend geschenk, een gouden wijnstok, gemaakt door Hephaestus. Zij bleven hun zoon echter missen, dus Zeus vereeuwigde Ganymedes door hem tussen de sterren te plaatsen, zodat iedereen ‘s nachts naar hem kon kijken.

Cancer, de Kreeft

De Kreeft woonde samen met de monsterlijke Hydra in een moeras. Toen Heracles langskwam om als één van zijn werken de Hydra te doden, probeerde de Kreeft haar te helpen door de held in zijn voeten te bijten. Hera beloonde de Kreeft voor zijn poging met het sterrenbeeld Kreeft.

Capricornus, de Steenbok

Aegipan was een zoon van Zeus en Aex, een geit, van wie Zeus na haar dood de huid gebruikte als schild. Zeus had in zijn gevecht met het monster Typhon zijn pezen verloren, die door Typhon verstopt werden. Aegipan en Hermes haalden hun vaders pezen terug, maar Typhon achtervolgde hun tot in Egypte. Zij vermomden zich daar door van gedaante te veranderen, Aegipan veranderde zijn onderlijf in een vis om via de zee te ontsnappen. Uit dankbaarheid plaatste Zeus hem in de hemel als het sterrenbeeld Steenbok.

Centaur, de Boogschutter

De eerste centaur, Centaurus, was een kind van de sterfelijke Ixion en Nephele, de wolk die Zeus voor zijn vrouw in de plaats zette toen Ixion het waagde Hera te beminnen. Ixion werd in Hades aan een brandend wiel gebonden, waaraan hij tot in de eeuwigheid door de Onderwereld rolt. Centaurus, met een mensenhoofd en lijf van een paard, symboliseert in de Griekse kunst vaak de wellustige kant van de mens. De centaur Chiron, de zoon van Cronus en Philyra, was anders. Cronus had zich om zijn vrouw Rhea om de tuin te leiden in een hengst veranderd, maar Rhea betrapte hen en Philyra vluchtte naar het bergachtige Pelasgia, Daar baarde zij haar vreemde kind, dat vanaf zijn middel een hengst was. Anders dan de afstammelingen van Centaurus werd Chiron echter een wijze en geleerde man, en vele jonge Grieken werden op de berg Pelion door hem onderwezen. Onder wie Archilles en Jason. Chiron werd vereeuwigd in het sterrenbeeld Boogschutter.

Gemini, de Tweelingen

Verschillende mannenparen werden aangevoerd voor Gemini, maar volgens de meesten waren het Castor en Polydeuces. Zij waren de zonen van de god Zeus en van Leda, de koningin van Sparta. De twee broers verrichten diverse heldendaden, allereerst tijdens de tocht van de Argonauten, toen Castor een uitstekende paardentemmer en Polydeuces een onverslaanbare bokser bleek te zijn.
Toen Castor in een gevecht sneuvelde, vroeg Polydeuces zijn vader Zeus of hij zijn onsterfelijkheid met zijn broer mocht delen. Het gevolg was dat zij de ene dag op de Olympus en de andere in Hades doorbrachten. Bovendien werden zij als sterren in de hemel gezet, waar ze het sterrenbeeld Gemini vormen.

Leo, de Leeuw

De Nemeische Leeuw staat dankzij Hera aan de hemel als herinnering aan zijn gevecht met Heracles. De leeuw van Nemea was één van de werken van Heracles en had een ondoordringbare huid. Heracles won de strijd door de leeuw te wurgen en de huid te villen door een nagel van de leeuw te gebruiken.

Libra, de Weegschaal

Dit is de weegschaal van Dike, de godin van de gerechtigheid. Ze was een van de minder bekende godinnen en zeker niet zo bekend als Nemesis, de godin van de wrekende gerechtigheid. Ze was de dochter van Zeus en Themis, en werd geboren als een gewone sterveling. Zeus bracht haar echter naar Olympus waar ze naast hem kwam te zitten.

Pisces, de Vissen

Na de veldslag tussen de goden en de Titanen baarde Gaea Typhon, als laatste redmiddel tegen de goden. Zeus versloeg hem uiteindelijk, maar de andere goden sloegen voor hem op de vlucht. Toen Typhon Eros en Aphrodite tegenkwam op de oever van de Euphrates veranderden zij zichzelf in vissen en sprongen in de rivier om te ontsnappen. Zo komt het dat deze goden als twee vissen aan de hemel staan.

Scorpius, de Schorpioen

Hoewel het aan de andere kant van de hemel staat ten opzichte van Orion, stelt dit sterrenbeeld de gigantische schorpioen voor die Gaea op Orion afstuurde om hem te doden vanwege zijn dreigement om alle dieren op aarde af te maken.

Taurus, de Stier

Zeus gebruikte de gedaante van een mooie witte stier om prinses Europa van Tyre te ontvoeren toen zij met haar vriendinnen op het strand aan het spelen was. Europa negeerde hem, totdat hij ging liggen om een krokus te eten. Omdat ze hem uitzonderlijk lief en zacht vond, voor een stier, ging ze op zijn rug zitten, maar het gelach van haar vriendinnen sloeg snel om in angstkreten toen de stier met zijn nieuwe geliefde de zee inzwom. Zij landden op Kreta en kregen meerdere kinderen, waaronder Minos. De stier en zijn horens bleven een belangrijk onderdeel van Kretenzische kunst, mythen en rituelen. De stier werd in de hemel geplaatst boven het sterrenstelsel Orion.

Virgo, de Maagd

De astronomen uit de Oudheid verschillen van mening over dit sterrenbeeld. In aanmerking komt Dike (Gerechtigheid), die dan het sterrenbeeld Libra in haar hand houdt. Ook wordt de Godin Demeter als mogelijkheid gegeven. Demeter was de godin van de landbouw, die de mens tot voedsel dienen. Alsook die van de burgerlijke orde en wetten, waarvan de invoering door de landbouw werd bewerkstelligd, toen de mensen hun wilde, zwervende leefwijze lieten varen en zich vaste woonplaatsen begonnen te verwerven.