Ontstaan + oorzaken Palestijnse vluchtelingen probleem

Ontstaan + oorzaken Palestijnse vluchtelingen probleem Ontstaan en oorzaken van het Palestijnse vluchtelingen probleem. Jarenlang hebben er twee tegengestelde lezingen bestaan over het ontstaan van het Palestijnse vluchtelingenprobleem in de periode 1947-1949 van 700.000 Palestijns Arabische vluchtelingen. De Israëlische lezing stelde dat de Palestijnse Arabieren uit eigener beweging waren vertrokken en Arabische historici waren de mening toegedaan dat de Palestijnen volgens een vooropgezet plan waren verdreven. Hoe zit het nu echt?

Ontstaan en oorzaken van het Palestijnse vluchtelingen probleem

Jarenlang hebben er twee tegengestelde lezingen bestaan over het ontstaan van het Palestijnse vluchtelingenprobleem in de periode 1947-1949 van 700.000 Palestijns Arabische vluchtelingen. De Israëlische lezing stelde dat de Palestijnse Arabieren uit eigener beweging waren vertrokken, voornamelijk doordat de Arabische leiders via de radio hadden opgeroepen het land te verlaten. Arabische historici waren de mening toegedaan dat de Palestijnen volgens een vooropgezet plan waren verdreven. De zogenaamde ‘Nieuwe Historici’, waar de Israëlische historicus Benny Morris een belangrijke exponent van is, hebben uitgezocht wat de werkelijke oorzaken zijn van het Palestijnse vluchtelingenprobleem.

De eerste Arabisch-Israëlische oorlog: de Onafhankelijksoorlog van 1948

Op 29 november 1947 gingen de Verenigde Naties (VN) akkoord met het verdelingsplan van Palestina. Het gebied zou moeten worden verdeeld in een Joodse en een Arabische staat en de heilige plaatsen waaronder Jeruzalem, zouden onder internationaal beheer geplaatst worden. De Joden waren niet gelukkig met het plan, want ze kregen slechts een klein deel van het mandaatgebied Palestina. Desalniettemin verwelkomden ze het compromis. De Arabieren verwierpen het plan en begonnen direct daarna met vijandelijkheden richting de Joden. OP 30 november 1947 werd de Joodse gemeenschap een aantal keren aangevallen door Palestijnse Arabieren, waarna de Israëlische verzetsgroepen Haganah en Irgun wraakacties uitvoerden. In januari 1948 werden de eerste grootschalige aanvallen op Joodse gemeenschappen uitgevoerd.

De Britten verlieten op 14 mei 1948 het land en David Ben-Goerion riep daarop de staat Israël uit. De Arabieren die tegen het verdelingsplan waren van de Verenigde Naties (VN), vielen een dag later met vijf legers - Egypte, Syrië, Trans-Jordanië, Libanon en Irak - het land binnen. De Onafhankelijksoorlog die begon in de vorm van een burgeroorlog op 30 november 1947 en op 15 mei 1948 een tweede fase in ging toen Israël werd aangevallen door vijf buurlanden en duurde tot 20 juli 1949, toen de Wapenstilstand met Syrië werd ondertekend, was de eerste Arabisch-Israëlische oorlog.

Aantal vluchtelingen

Het aantal gevluchte Palestijnse Arabieren in de periode 1947-1949 bedraagt ongeveer 700.000. Tegenwoordig worden ook hun nakomelingen als vluchtelingen aangemerkt. Het Palestijnse vluchtelingenprobleem is tot op de dag van vandaag een van de belangrijkste geschilpunten tussen de Palestijnen en de staat Israël.[1]

Twee verklaringen over het ontstaan van het Palestijns vluchtelingenprobleem

Jarenlang hebben er twee diametraal tegengestelde verklaringen bestaan over het ontstaan van het Palestijns vluchtelingenprobleem. De traditionele Israëlische versie stelde dat de Palestijnse Arabieren uit eigener beweging waren vertrokken, voornamelijk doordat de Arabische leiders via de radio hadden opgeroepen het land te verlaten. Arabische historici daarentegen meenden dat de Palestijnen moedwillig en volgens een vooropgezet plan door de Israëlische strijdkrachten zijn verdreven.[2]

Nieuw onderzoek door de 'Nieuwe historici'

In de jaren tachtig werd door Israël een deel van zijn militaire archieven opengesteld voor wetenschappelijk onderzoek door historici. De Israëlische historicus Benny Morris, een exponent van de ‘Nieuwe Historici’, een groep wetenschappers die pleiten voor kritischer en onafhankelijker onderzoek en objectieve geschiedschrijving, dook in de archieven en kwam in 1988 met zijn wetenschappelijke pennenvrucht ’The Birth of the Palestinian Refugee Problem, 1947-1949’. Het boek legde een bom onder de traditionele Zionistische en Arabische verklaringen van het vluchtelingenprobleem. Het is uitgegroeid tot een echte klassieker. In 2004 bracht Morris een gereviseerde versie van het boek uit, waarin veel nieuw materiaal en documentatie is verwerkt uit militaire archieven en andere bronnen.

Oorzaak vluchtelingenprobleem: de Palestijnse-Arabieren hebben het aan zichzelf te wijten

Morris stelt in zijn monumentale studie onomwonden dat de oorlog van 1948 die is gelanceerd door de Palestijnse Arabieren die het VN verdelingsplan afwezen en vijandelijkheden begonnen om te voorkomen dat de staat Israël er zou komen, de eigenlijke oorzaak van het Palestijns vluchtelingenprobleem is:

“The first Arab-Israeli war, of 1948, was launched by the Palestinian Arabs, who rejected the UN partition resolution and embarked on hostilities aimed at preventing the birth of Israel. That war and not design, Jewish or Arab, gave birth to the Palestinian refugee probleem.”[3]

Er was volgens Morris geen vooropgezet Zionistisch plan om de Arabieren te verdrijven uit Palestina. Wel zegt hij dat de verplaatsing (‘displacement’) van Arabieren uit Palestina of delen van Palestina die tot de Joodse staat zouden gaan behoren, inherent was aan de zionistische ideologie en de zionistische praktijk op microniveau - dat in de decennia daarvoor gestalte kreeg door landaankopen en de verplaatsing van lokale boeren. De Joodse gemeenschap ging echter niet de oorlog in met een verdrijvingsplan. Ook was er tijdens de oorlog geen sprake van het systematisch verdrijven van Palestijnse Arabieren.

Palestijns-Arabische vluchtelingen / Bron: Fred Csasznik, Wikimedia Commons (Publiek domein)Palestijns-Arabische vluchtelingen / Bron: Fred Csasznik, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Het Palestijnse vluchtelingenprobleem was schier onvermijdelijk

Volgens Morris was het ontstaan van het Palestijnse vluchtelingenprobleem bijna onvermijdelijk, gezien:
  • het gegeven dat de Arabische en de Joodse gemeenschappen door elkaar heen woonden in een zeer klein land;
  • de geschiedenis van Arabisch-Joodse vijandelijkheden tussen 1881-1947;
  • het verzet van beide partijen tegen de vorming van een binationale staat;
  • het voortbestaan van de pas opgerichte staat Israël op het spel stond door de oorlog;
  • de Palestijns-Arabische gemeenschap weinig samenhang kende (slecht georganiseerd, weinig sociale en politieke cohesie);
  • de diepe Arabische animositeit tegen de Joodse gemeenschap in Israël;
  • de angst van de Joodse gemeenschap over wat er zou gebeuren als de Arabieren zouden winnen;[4]
  • de angst van de Joodse gemeenschap wat er van hun terecht zou komen als er een staat zou komen met een zeer grote en hun vijandig gezinde Arabische minderheid.

Aantal fasen

De exodus geschiedde volgens Morris in een aantal fases, die zo’n beetje samenvielen met het verloop van de oorlog zelf. De eerste fase vond plaats tussen december 1947 en maart 1948, toen de Joodse gemeenschap in het defensief was gedrongen en zo’n 75.000 uit de Arabische midden- en hogere klasse een goed heenkomen zochten in naburige landen. De aanleiding tot de massale uittocht van Palestijnse Arabieren van april tot juni 1948, vormden Joodse militaire aanvallen en de angst voor zulke aanvallen. Vanaf oktober 1948 bestond het merendeel van de exodus niet meer uit ‘spontane’ vluchtgevallen:

“most of the exodus at this time was due to clear, direct causes, including brutal expulsions and deliberate harassment.”[5]

Maar ook in deze fase was er geen sprake van een systematisch uitzettingsbeleid.

Voorstel van Israël verworpen door de Arabieren

Na afloop van de Onafhankelijkheidsoorlog, in juli 1949, stelde Israël onder andere voor om 100.000 vluchtelingen terug te nemen (65.000 - als degenen die al terug waren gekeerd ervan af worden getrokken) en financiële compensatie te betalen aan Arabieren die land hadden verloren, als de Arabische staten de overige vluchtelingen in hun landen zouden opnemen en bereid waren tot een vredesovereenkomst te komen. Israël zou hiermee een deel van een probleem oplossen die ze niet zelf hadden veroorzaakt, aldus Israëlische officials. De Arabieren verwierpen het voorstel; Israël moest volgens hen alle Palestijnse Arabieren repatriëren. Dit ondanks het feit dat het Palestijnse vluchtelingenprobleem een direct gevolg was van een oorlog die de Palestijnse Arabieren en omringende Arabische staten waren begonnen.

“The [refugee] problem was a direct consequence of the war that the Palestinians - and … surrounding Arab states - had launched.”[6]

Noten:
  1. De Palestijnen claimen het recht op terugkeer van alle vluchtelingen en hun nakomelingen (meer dan 4.000.000 mensen in 2002), hetgeen een eis is die Israël niet wil inwilligen. Het zou het einde van de staat Israël betekenen. Het is een struikelblok gebleken in de vele onderhandelingen die er tussen de Palestijnen en de Israëli’s zijn geweest. De voormalige Egyptische president Hosni Mubarak zag in dat het zogenaamde ‘recht op terugkeer’ gebaseerd was op een niet-realiseerbare wensdroom. Hij kwam met een praktische en schappelijk oplossing: “The Palestinian demand for the ‘right of return’ is totally unrealistic and would have to be solved by means of financial compensation and resettlement in Arab countries.” (Bron: Jerusalem Post, 26 januari 1989). Er zou dan meteen recht gedaan kunnen worden aan de vergeten Joodse vluchtelingen: "Naast het knellende probleem van de Palestijnse vluchtelingen, zijn er - grotendeels eveneens als gevolg van het Israëlisch-Arabische conflict - minstens even zoveel Joden weggevlucht uit Arabische landen. Zij worden vaak 'vergeten vluchtelingen' genoemd, omdat er nauwelijks aandacht is besteed aan hun verdrijving. Enerzijds omdat zij niet tijdens één oorlog hun geboorteland verlieten, maar verspreid over een periode van 20 tot 30 jaar, anderzijds omdat zij allen een nieuw thuis hebben gevonden: tweederde van hen werd in Israël opgevangen en de rest vestigde zich in hoofdzakelijk Westerse landen. Zij worden ook vergeten genoemd omdat de VN hun verdrijving nooit heeft veroordeeld, zij geen hulp van de VN kregen en geen erkenning of schadeloosstelling door de Arabische landen of de internationale gemeenschap." (Vluchtelingen - Palestijnse en Joodse vluchtelingen in het Midden-Oosten: http://www.israel-palestina.info/vluchtelingen.html#Vergeten_vluchtelingen)
  2. Lees bijvoorbeeld: Walid Khalidi: Waarom zijn de Palestijnen weggetrokken? Een onderzoek naar de Zionistische versie van de Exodus van 1948; Arab Information Centre, I/II Hay Hill, London, W.I., zd.
  3. Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited; Cambridge University Press, 2004, p. 588.
  4. Dat deze angst niet ongegrond was, getuige de vijandelijkheden van de Palestijnse Arabieren in de decennia voor de oprichting van de staat Israël en de genocidale uitingen van de Arabische leiders voorafgaande de oorlog in 1948.
  5. Benny Morris: Righteous Victims - A History of the Zionist-Arab Conflict 1881-2001; Vintage Books, New York, 2001, p. 257.
  6. Benny Morris in The Guardian, 21 februari 2002.

Lees verder

© 2009 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Leven in de conflictstad GazaLeven in de conflictstad GazaEr waren ruim 40.000 vluchtelingen, toen de Verenigde Naties de Gazastrook in december 2013 uitriepen tot rampgebied van…
Israël: historische realiteitIk ga uit van de politiek-historische realiteit van het bestaan van een onafhankelijke staat Israël, het recht van joden…
Libanon; Geschiedenis tot aan 1990Libanon een land in het Midden Oosten, ingeklemd tussen Syrië en Israël, is een land dat een turbulente historie kent. B…
Het conflict Israel-Palestina door de jaren heenHet conflict Israel-Palestina door de jaren heenOver het conflict Israel-Palestina is al enorm veel geschreven en gezegd. Wat ontbreekt binnen de discussie, die vaak ge…

Tweede Wereldoorlog: Meidagen 1940 in De MarneIn de Tweede Wereldoorlog bleef het Marnegebied (Noordwest-Groningen) gespaard voor grootschalige verwoestingen en een h…
Sinti en Roma in de Tweede Wereldoorlog‘Zigeuners’ worden ze in de volksmond genoemd maar zij noemen zichzelf Sinti of Roma en beschouwen zigeuner als een sche…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Fred Csasznik, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Benny Morris: The Birth of the Palestinian Refugee Problem Revisited; Cambridge University Press, 2004.
  • Benny Morris: Righteous Victims - A History of the Zionist-Arab Conflict 1881-2001; Vintage Books, New York, 2001.
  • Dan Cohn-Sherbok, Dawoud El-Alami: Het Palestijns-Israelische conflict; Tirion, Baarn, 2002.
  • Jerusalem Post, 26 januari 1989.
  • The Guardian, 21 februari 2002.
  • Vluchtelingen - Palestijnse en Joodse vluchtelingen in het Midden-Oosten: http://www.israel-palestina.info/vluchtelingen.html#Vergeten_vluchtelingen
  • Walid Khalidi: Waarom zijn de Palestijnen weggetrokken? Een onderzoek naar de Zionistische versie van de Exodus van 1948; Arab Information Centre, I/II Hay Hill, London, W.I., zd.
  • Afbeelding bron 1: Fred Csasznik, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Reactie

L. Indepels, 24-11-2010
Als Tartuffel ff had gegoogled; http://nl.wikipedia.org/wiki/Nieuwe_Historici, zou hij moeten toegeven dat het Israelisch Palestijns probleem veel dieper ligt, en dat er geen eensluidend oordeel mogelijk is. De recente historie laat zien, dat Israel alle mogelijke moeite doet de Palestijnen tegen zich in het harnas te jagen, en de Arabische landen brullen wel, maar laten de Palestijnen in feite aan hun lot over. Het bezetten en bebouwen met huizen, op Palestijnse grond, is vragen om problemen. Reactie infoteur, 24-11-2010
Het Israëlisch-Palestijns conflict gaat zeker dieper dan een conflict over wat land en vluchtelingen. Zie:

http://mijn-kijk-op.infonu.nl/mens-en-samenleving/30988-israel-en-de-palestijnen-ideologische-achtergronden-islam.html

Iedereen die zich verdiept in de de Onafhankelijkheidsoorlog van '48 en de aanloop daarnaartoe, zal moeten erkennen dat 'het Palestijnse vluchtelingenprobleem een direct gevolg was van een oorlog die de Palestijnse Arabieren en omringende Arabische staten waren begonnen', niet Israel. Als de Arabische leiders zich hadden neergelegd bij de beslissing van de VN en zich aan het internationale recht hadden gehouden, dan zou er geen Arabisch (Palestijns) vluchtelingenprobleem zijn ontstaan.

En wat betreft uw laatste opmerking: waarom zouden Joden zich niet mogen vestigen in Samaria en Judea?

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 28-04-2023
Rubriek: Kunst en Cultuur
Subrubriek: Oorlog
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.