Vietnam; vijandbeelden

In de Koude Oorlog maakten zowel de Svojet-Unie als de Verenigde Staten gebruik van propaganda. Hiermee verklaarde en legitimeerde ze hun optreden, zoals bijvoorbeeld het constant produceren van wapens. Hierdoor ontstonden er vijandbeelden, de Sovjet-Unie had een beeld van de Verenigde Staten en de Verenigde Staten had een beeld van de Sovjet-Unie. Dit is de tweede paragraaf van het eerste hoofdstuk uit het eindexamenkatern 'dekolonisatie en Koude Oorlog in Vietnam'.

Vijandbeelden

Beide grootmachten ontwikkelden propaganda waarmee ze hun optreden verklaarde en legitimeerde. De propaganda was gericht naar het andere land om zo het land zwart te maken. De regeringsleiders begonnen langzaam aan ook zelf te geloven in het vijandbeeld dat ze uitdroegen.

Amerikaans vijandbeeld leidt tot containment-politiek

In de Koude Oorlog kwam het weliswaar niet tot een rechtstreekse gewapende confrontatie, maar de voortdurende onzekerheid bleef voor spanning zorgen. De Verenigde Staten vreesde een communistische wereldrevolutie. ‘Wereldrevolutie’ was namelijk, volgens de communisten, het einddoel waarnaar ze streefden. De Verenigde Staten waren daarom bang dat de communisten de strijd uiteindelijk op gewelddadige wijze zouden winnen in de wereld. De communisten zouden hun communistische systeem dan ook aan de Verenigde Staten opleggen. De overheersing van Rusland in Oost-Europa kon dan ook gezien worden als de eerste stap in de richting van een communistische wereldrevolutie. Dit was het Amerikaanse vijandbeeld over de Sovjet-Unie.

Het uitgangspunt van de Amerikaanse buitenlandse politiek werd containment-politiek genoemd. Containment-politiek betekent dat het communisme in bedwang moet worden gehouden. De containment-politiek werd versterkt door het feit dat de Verenigde Staten hulp gaf aan de niet-communistische landen. Bijvoorbeeld in het geval van Griekenland, dit land werd gesteund met geld en goederen. Deze hulp werd het Marshallplan genoemd. Dit was de militair-politieke vorm van de NAVO. De containment-politiek was eerst vooral gericht op het in bedwang houden van het communisme in Europa, maar al snel werd het toegepast in de rest van de wereld. Hiervoor waren twee redenen. Nummer één was dat communistische bewegingen een rol speelden bij de dekolonisatie in Azië. De tweede is dat in China de communisten de macht over namen onder leiding van Mao Zedong.

De Verenigde Staten baseerde hun vijandbeeld vooral op de aanname dat de twee communistische grootmachten, de Sovjet-Unie en China, één groot machtsblok zouden vormen tegenover het Westen. In werkelijkheid was dit niet zo, tussen China en de Sovjet-Unie waren de betrekkingen niet heel hartelijk. Toch veranderde dit niets aan het Amerikaanse vijandbeeld. Ook nadat er een breuk kwam tussen de Sovjet-Unie en China in 1960 veranderde er niets. Door de breuk met de Sovjet-Unie kwam China in een internationaal isolement terecht. Er waren drie oorzaken voor de breuk. Namelijk, dat de Chinese leider Mao Zedong steeds meer afstand nam van de politiek die Rusland voerde van vreedzame coëxistentie. China nam steeds meer afstand van de Verenigde Staten. Mao Zedong vond namelijk dat de Verenigde Staten de ‘imperialistische hoofdvijand’ was. De tweede oorzaak was dat er rivaliteit ontstond tussen de Sovjet-Unie en China, deze rivaliteit ging om het leiderschap van de internationale communistische beweging. China wilde vooral in Afrika en in Azië de leidende rol overnemen van de Sovjet-Unie. De derde oorzaak is dat de Sovjet-Unie en China het communisme op twee verschillende wijzen in praktijk wilden brengen. De Sovjet-Unie richtte zich vooral op de industriearbeiders, zij werden gezien als de belangrijkste motor voor het opbouwen van het communisme. China ging zich juist richtte op de boeren.

Het communistische vijandbeeld

De Sovjet-Unie en China beschouwden de containment-politiek als een voorbeeld van westers imperialisme. De communisten beschouwden de politiek van de Verenigde Staten als een oude imperialistische politiek in een nieuw jasje. Het oude imperialisme hield in dat door het veroveren van koloniën je grondstoffen kon verwerven en afzetmarkten kreeg. Het nieuwe imperialisme van de Verenigde Staten was hetzelfde, maar nu door het verkrijgen van economische en politieke invloed in grote delen van de wereld. Hierdoor werd het uitgangspunt van de communisten het verkrijgen van invloed in gedekoloniseerde gebieden. Volgens de communisten wilden ze hiermee voorkomen dat de gedekoloniseerde gebieden onder invloed bleven van de westerse kapitalistische belangen.