WO II - 19. Propaganda en de Hitlerjugend

De Tweede Wereldoorlog. Oorlogen worden niet alleen gewonnen met kogels, bommen en granaten. Het is ook zeer belangrijk wat het volk gelooft dat goed is. Het is 1942, terwijl de wereld overal verwikkeld is in bloedige conflicten, wordt er een subtielere strijd geleverd voor de harten en geesten van alle betrokkenen. In plaats van kogels, bommen en bajonetten gebruikt men in die strijd eerder kranten, films en radiogolven. De waarheid mag dan het eerste slachtoffer van de oorlog zijn, het belangrijkste is wat men gelooft. Aan beide zijden probeert men zijn versie van de waarheid te promoten. In het streven naar eenheid evenaart niets de propaganda van de nazi's. Dankzij geregelde radio-uitzendingen, eigen kranten en grootse films, heeft het Rijksministerie voor informatie en Propaganda van Goebbels het Duitse volk overtuigd van de superioriteit van het Arische ras en hun roeping om over de wereld te heersen. De Duitsers krijgen niet enkel beelden van Teutoonse ridders en frisse jonge knapen die in de Alpenzon stoeien, voorgeschoteld. Hitler beseft dat om de hele Duitse bevolking tot oorlog op te roepen, er een gemeenschappelijke vijand moet zijn. Door stereotiepen te kweken, hebben de nazi's de angsten van de Duitsers gevoed en ze een walgelijke vijand gegeven, een bedreiging voor het Arische ras: de jood. De nazi's zijn niet de enigen die de bevolking trachten te beïnvloeden.

Ook propaganda in de VS

In de VS is er een zorgvuldig georchestreerde poging aan de gang om de publieke opinie te beïnvloeden nog voor de deelname aan de oorlog. Reeds lang voor de aanval op Pearl Harbor gebruikte Roosevelt z’n radiopraatjes om de mensen te waarschuwen voor het opkomende fascisme in de buitenwereld en om ze ervan te overtuigen dat dit ook voor hen gevaarlijk was. Ook al hadden de nazi's een meer duistere reden, de VS-propaganda misbruikte ook stereotiepen en basisangsten. De Japanners worden ontmenselijkt en 'Jappen' of 'Gelen' genoemd. Ze worden voorgesteld als schele oorlogsstokers met grote tanden. Er wordt een sfeer van wantrouwen gewekt door in films te wijzen op de gevaren van alomtegenwoordige nazi-spionnen. Hoewel de propaganda erin slaagt het volk warm te krijgen voor de oorlog, is dat niet z'n enige bijdrage aan de oorlog. Een oude wijze Chinees zei ooit dat de grootste daad van 'n generaal erin bestond te winnen zonder te vechten. Dat probeert de propagandamachine dan ook. Men hoopt door zowel juist als vals nieuws de vechtlust van de vijand te ondermijnen. De Duitsers hebben dit erg succesvol toegepast op de Fransen. Door middel van geruchten en radio-uitzendingen kraakten ze het moreel van het prestigieuze Franse leger en bereidden ze zo hun overwinning in juni 1940 voor. De Britse propaganda probeert actief tweedracht te zaaien in Duitsland door middel van de BBC-uitzendingen. Hoewel de nazi's al het nieuws in Duitsland beheersen, kunnen ze de radio-uitzendingen niet verhinderen naar de enkelen die de Gestapo durven te negeren. Naarmate de oorlog langer duurt, neemt ook de propaganda toe. Hoewel men het resultaat ervan niet kan meten, wordt er op de radiogolven net zo hard gevochten als op het slagveld. lronisch genoeg zijn het de mannen op die slagvelden die voor deze tegenstrijdige waarheden hun leven willen geven.

De Hitlerjugend

In elke oorlog sterven er talloze jonge soldaten. Deze oorlog is geen uitzondering. Alle oorlogspartijen, de Verenigde Staten inbegrepen, hebben 'n hele generatie gevraagd een onzekere toekomst tegemoet te gaan. Het strenge leven in het leger is voor de meeste recruten nieuw, maar de Duitse jongens worden hier hun hele leven voor klaargestoomd. Lang voor ze hun oorlog begonnen waren Hitler en de nazi's al bezig met hun jeugd te indoctrineren. In 1926 al werd de Hitler Jugend opgericht, een organisatie die jongeren moest opleiden tot goede partijleden. Het lidmaatschap was eerst vrijwillig maar werd in 1936 verplicht. Baldur von Schirach kneedde het om tot 'n integraal deel van de partij. Zodra ze zes zijn, moeten de jongens bij de Hitler Jugend. De sfeer van kameraadschap en de nadruk op sport maakt de beweging erg populair.

Bouwen aan 'een betere nazi'

Naast de nadruk op fysieke activiteit worden de jongens ondergedompeld in de politieke en raciale doctrine. Wanneer ze 10 zijn en geslaagd zijn in een reeks proeven, mogen ze bij de jeugdafdeling die georganiseerd is als het leger. De jongens leggen een eed van trouw tot Hitler af. Ze beloven, indien nodig, hun leven voor hem te geven. Als ze 14 zijn, worden ze volwaardig lid van de organisatie. Na 8 jaar opleiding hebben de jongens Hitlers rassentheorie en zijn ideeën over de bestemming van Duitsland goed geassimileerd. Met hun theorie over raszuiverheid en Arische superioriteit, willen de nazi's zo jongens vormen met een stalen geest en lichaam.Tijdens de Olympische Spelen van 1936 wilde Hitler de wereld bewijzen dat zijn jonge goden beter waren dan atleten van minderwaardige rassen. Tot zijn ontsteltenis won Jesse Owens, een Afro-Amerikaan, vier gouden medailles in de loopnummers, telkens met 'n wereldrecord. Ondanks deze tegenslag bleven de nazi's hun superioriteit verkondigen en voedden ze hun kinderen ermee op. Toen de oorlog dichter bij kwam, werd de opleiding meer militair gericht. In plaats van marcheren of andere sportactiviteiten bereidden de oefeningen de jongens voor op hun toekomstige taak. Het succes van de Duitse troepen tijdens de eerste oorlogsjaren kan gedeeltelijk verklaard worden door de opleiding die ze kregen. Of de Hitler Jugend het leger kan blijven bevoorraden met goede en vooral voldoende soldaten voor de veldtochten valt af te wachten. Hitler zou dan z'n droom over wereldheerschappij kunnen waarmaken. Als de roep naar verse troepen echter te groot wordt, kunnen de jongens wel eens eindigen als kanonnenvoer.

Lees verder

• WO II - 20. VS bombardeert Tokyo
• WO II - 21. Japanse doelwitten: Bataan, aleoeten en Midway