Dichters in de schijnwerpers met Sudokudicht

De manier om dichters heden ten dage over het voetlicht te krijgen is ze te linken aan iets dat populair is. Daar leent het Sudokudicht, een leuke variant van de gewone Sudoku, zich dan ook prima voor. Een Sudokudicht werkt op eenzelfde manier als een cijfer sudoku, maar dan met woorden. Als de puzzel goed is opgelost, verschijnt er een bekende Nederlandse dichtregel.

De oorspronkelijke Sudoku

De geschiedenis van de Sudoku begint in de achttiende eeuw in Zwitserland. De befaamde wiskundige Leonhard Euler bedacht toen het Latijnse vierkant. Dit zijn 81 vakjes waarin de getallen 1 tot en met 9 horizontaal én verticaal slechts eenmaal mogen voorkomen. Pas in 1979 bedacht Howard Garns hierop de variant dat:

• niet alleen de cijfers per rij en kolom maar één keer mogen voorkomen à la Euler,
• maar ook in elk van de extra aangebrachte negen deelvakken.

Bedenker Howard Garns noemde deze puzzel Number Place. Pas in 1984 werd aan de puzzel de huidige naam Sudoku gegeven. Su betekent getal, en Doku betekent onafhankelijk. Het ongerelateerd plaatsen van getallen dus. Een pure cijfermatige exercitie.

Sudoku in vele varianten

Inmiddels is de Sudoku populair en om aan de puzzeldrift tegemoet te komen is de oorspronkelijke Sudoku met vele varianten uitgebreid. Zo is de omvang van 9x9 niet langer heilig en er zijn allerlei aanvullende beperkingen bedacht. Dit maakt allerlei wiskundige hoogstandjes met priemgetallen mogelijk en ander uitdagend rekenwerk. De ruif met mogelijke Sudoku-varianten is nog lang niet leeg.

De taalsudoku

Medio 2006 werd in Nederland de Taalsudoku geïntroduceerd, ook wel Lettersudoku of Woordsudoku genoemd. Het principe is hetzelfde als bij de cijfermatige Sudoku, maar nu met letters. In plaats van negen cijfers moeten nu negen verschillende letters zo worden ingevuld, dat er in iedere rij en in iedere kolom slechts eenmaal een van die letters voorkomt. Hetzelfde geldt dan voor de negen deelvakken. Als de Sudoku goed is ingevuld, verschijnt in één van de horizontale, verticale of diagonale lijnen een woord. De Taalsudoku met een diagonale woordoplossing is de moeilijkste.

De Sudokudicht

Het Sudokudicht is weer een variant van de Taalsudoku. Het eerste Sudokudicht verscheen in De grote verdwijntruc, een recente dichtbundel van Onno Kosters, die eind mei 2007 uitkwam bij uitgeverij Contact. Een verder door Matthijs Hogendoorn en Onno Kosters uitgewerkte versie wordt sinds 21 juli 2007 gepubliceerd in de zaterdagbijlage van NRC Handelsblad. In het Sudokudicht moeten alle 9 verschillende woorden voorkomen op elke horizontale regel en op elke verticale regel. Bovendien moeten alle 9 verschillende woorden voorkomen in elk van de 9 deelvakken. Indien juist opgelost, geeft het Sudokudicht op één horizontale of verticale regel een Nederlandse dichtregel.

De dichtkunst

Het mooie is nu dat een week later, wanneer de oplossing in de NRC wordt gepubliceerd, ruimschoots aandacht wordt besteed aan de betreffende dichter en diens gedicht. Een mooie manier om de dichtkunst ook in het huidige digitale tijdperk onder ieders aandacht te brengen.