Hongkong, stad van de geomantiek

De oude Chinese kunst van de geomantiek wordt nog altijd toegepast. Geomantiek betreft een landschapsinrichting die overeenstemt met de aardenergie. Geomantici gebruiken een bepaald 'kompas' om te bepalen in hoeverre natuurkrachten en bouwwerken met elkaar in harmonie zijn. Informatie (over astrologie, geografische ligging en landschapskenmerken) is concentrisch op dit kompas aangebracht.

Geschiedenis

Toen de Britten begin 19de eeuw voor het eerst in Hongkong kwamen, was het een onherbergzaam eiland. Er woonden alleen wat vissers. De natuurlijke haven bleek echter een ideale ankerplaats voor de Britse opiumschepen. Na de eerste Opiumoorlog die duurde van 1839 tot 1842, stonden de Chinezen Hongkong aan de Britten af. De Britse minister van Buitenlandse Zaken ( Lord Palmerston) omschreef Hongkong als 'een kaal eiland met vrijwel geen huizen' . In die tijd stond Hongkong in schril contrast met vele andere grote steden die al een eeuwenoude culturele en sociale traditie hadden. De snelle metamorfose die Hongkong onderging vond plaats tegen de verdrukking in, want Hongkong heeft weinig natuurlijke voordelen.

De haven van Hongkong

Aanvankelijk ontleende de stad haar belang en voorspoed aan de beschutte, diepe haven. In een deel van Zuid-China met veel piraterij bood Hongkong en zijn haven kooplieden en scheepseigenaren de veiligheid en bescherming van de Britse wet en werd zij al vlug een belangrijke haven voor de handel met China en de rest van Oost-Azië. Met de scheepsindustrie groeiden ook de banken en verzekeringsmaatschappijen, die Hongkong tot een groot financieel centrum maakten.

Financieel Handelscentrum

Bank of China
De Bank of China is met zijn 72 etages en hoogte van 310,6 meter een van de hoogste gebouwen in Hongkong. Het werd in augustus 1988 voltooid, op de 8ste dag van de 8ste maand van het 88ste jaar volgens de Chinese kalender. Dit is een geluksdatum. Het Kantonese woord voor 'acht' betekent ook 'voorspoed'. Vanaf de 70ste verdieping van het gebouw is de havenkom goed zichtbaar.

De Hong Kong and Shanghai Bank
Het hoofdkantoor van de Hong Kong and Shanghai Bank is gebouwd naar een ontwerp van de Britse architect Sir Norman Foster. Het gebouw is in 1979 in uitvoering genomen en zou met zijn bouwkosten van ongeveer fl.1.500.000.000 in die tijd het duurste gebouw ter wereld zijn geweest. Het is zeker een van de destijds technisch meest geavanceerde bouwwerken. De vloeren zijn niet gestapeld, maar hangen aan acht stalen pijlers, waardoor terrassen met open werkruimten ontstaan. Toch is het een gebouw in de oosterse traditie, zowel visueel in het opengewerkte front als geestelijk vanwege de Chinese feng shui. Sir Foster kreeg het advies de liften van de hal te plaatsen bij de staart van de draak die vanaf een nabijgelegen berg zijn schaduw werpt. Voor het overbrengen van de twee bronzen waakleeuwen uit het oude hoofdkantoor was zondagmiddag vier uur het gunstigst volgens de feng shui-expert. Twee kranen lieten de leeuwen gelijktijdig neer om geen van beide voor te trekken. Feng shui expert Koo Pak Ling was door architect Sir Foster aangenomen als adviseur tijdens de ontwerpfase. Hij gaf de beste plaats aan voor de schuin ingezette ingang. Het advies van Koo Pak Ling werd opgevolgd en Foster was zo onder de indruk van de geomanticus dat hij hem voor het hele project inhuurde.

Feng shui

Hongkong heeft meer gemeen met het oude China dan met andere moderne metropolen. De stad is namelijk gebouwd volgens de traditionele principes van feng shui. Feng Shui betekent 'wind en water' . Het is de kunst van de geomantiek. Geomantiek is een compleet systeem van mystieke landschapsinrichting, dat teruggaat op eeuwenoude Chinese wijsheid en filosofie. De hoofdgedachte van feng shui is dat gezondheid, rijkdom en voorspoed alleen zijn weggelegd voor mensen die in een wereld wonen waarin de werken van mensenhand (huizen, werkplekken en zelfs graven) evenwichtig samengaan met de natuurkrachten, zoals de wind in de bomen en het water in de rivieren en beken.

Taak van de geomanticus

De geomanticus heeft tot taak om de harmonie in het univesum te bewaken. Hij wordt van oudsher geraadpleegd als men in het landschap wil ingrijpen. Hij moet ervoor zorgen dat:

men op de juiste plaatsen bouwt;
in de juiste richting;
op het gunstigste tijdstip.

Als hij denkt dat een gebouw de natuurlijke orde zal verstoren, dient hij de bouw te ontraaden.

Feng shui voor gebouwen

Het feng shui-ideaal voor gebouwen is dat er:

bergen of heuvels aan de noordkant of achterkant van het bouwterrein zijn om kwade invloeden te weren;
aan de zuidkant uitzicht is, liefst op water.

Opmerking
Feng shui betreft niet alleen de invloed van het menselijk ingrijpen op het landschap maar ook het effect daarvan op de voorspoed en het welzijn van het individu. Pas als iemand in een harmonieuze omgeving leeft en werkt en als zijn voorouders op de juiste wijze begraven zijn, is er een evenwicht tussen de tegengestelde krachten van yin en yang alsmede van shi (de weldadige 'kosmische adem' ) en van sho chi (de 'adem van de tegenslag'), waar het menselijk geluk van afhangt.

Rol van de feng shui consulent

De rol van de feng shui-consulent is van vitaal belang in een overbevolkte stad als Hongkong, waar het vaak onmogelijk is om een gebouw goed te plaatsen. De feng shui-consulent moet de bijna onvermijdelijke disharmonieën tot een minimum reduceren door bijvoorbeeld muren af te breken, ramen dicht te metselen en deuren weg te halen. Hij kan ook het gebruik van bepaalde kleuren adviseren (bijvoorbeeld rood, dat geluk brengt) of symbolen (zoals een draak links en een tijger rechts van een gebouw wat als een gunstige combinatie wordt beschouwd).

Vormgeving

De schilderachtige landschappen van het oude China waren het werk van feng shui-experts. Het keizerlijke paleis in Hoo-Kew-Shan illustreert enige belangrijke geomantische elementen, zoals bergen achter het gebouw en water ervoor. De pagode op de heuvel houdt schadelijke invloeden tegen, evenals bijvoorbeeld sierdraken op het dak.

Bruce Lee

Bruce was een voormalig kung fu-meester en internationaal filmster. Hij stierf een vroegtijdige dood doordat zijn huis in het dal van Kowloon stond, een plek die de traditioneel ingestelde Chinees mijdt vanwege de slechte feng shui. Bruce kreeg het geomantisch advies een achtkantige spiegel in een boom voor het huis te hangen als afleider van negatieve krachten. Toen bij een tyfoon de boom omwoei en de spiegel brak, was zijn bescherming weg en stierf hij kort daarna op 32 jarige leeftijd en op het hoogtepunt van zijn carrière.

Bruisende stad

De belangrijke rol die de oude filosofie speelt is des te opmerkelijjker daar Hongkong verder zo'n moderne en bruisende stad is. Hongkong is de dichtstbevolkte stad op aarde. Er leven 5,5 miljoen mensen op een oppervlak van ruim 1.000 vierkante km. Net als New York staat Hongkong merendeels op hard graniet, dat een stevige ondergrond biedt voor de vele wolkenkrabbers. Toch moeten de gebouwen versterkt worden vanwege de tyfoons die tussen juni en oktober woeden. Hongkong is ook een van de meest vibrerende steden. Dag en nacht kan men er zaken doen en vertier zoeken.

Visserij

Volledig opgeslokt door de omringende wolkenkrabbers liggen in de haven de nietige jonken van de Tanka of 'bootmensen'. Deze vissers, die net zoals hun voorouders met hun gezin op hun boot wonen, herinneren er voortdurend aan dat Hongkong als vissershaven is begonnen. Door de achteruitgang van de visserij moeten velen van hen nu werk aan wal zien te vinden.

Internationaal handelscentrum

Met haar beperkte natuurlijke bronnen is Hongkong aangewezen op de import en heeft het zich ontwikkeld tot een internationaal handelscentrum waar goederen onbelast worden geïmporteerd en doorgevoerd. Eind jaren 40 van de vorige eeuw leverde een vluchtelingenstroom uit het communistisch geworden China zowel arbeid als kapitaal op en begon men op grote schaal fabrieken en pakhuizen te bouwen.

Industrie

Inmiddels is de industrie de pijler van de economie geworden, waarin 40% van de werkende bevolking emplooi vindt. Het meeste geld wordt in het laatje gebracht door de textiel- en kledingindustrie, gevolgd door de elektronika-business en de fabricage van horloges en plastic speelgoed.

Uitgevers- en drukkerscentrum

Hongkong is eveneens een belangrijk uitgevers- en drukkerscentrum. De enorme rijkdom en het ruimteprobleem alsmede het oprukkend optimisme hebben in Hongkong een aantal handelsgebouwen doen verrijzen die getuigen van grote fantasie en vernieuwingsdrift.

Toch gunstige invloed van de geomantiek?

Hongkong is uitgegroeid van onherbergzaam eiland zonder zoet water en berucht om zijn piraterij tot een van de modernste en rijkste steden ter wereld. Zou het mogelijk zijn dat zij haar rijkdom te danken heeft aan de geomantiek, die de wolkenkrabbers heeft gevrijwaard van slechte invloeden?