Paul van Ostaijen

Leopoldus Andreas Van Ostaijen, beter gekend als Paul van Ostaijen, is een van de meest gedocumenteerde, gekende en gewaardeerde Nederlandse dichters. Hij schreef prachtige gedichten, maar ook minder vrolijke gedichten waarin hij de gruwel van de oorlog tot uiting laat komen en zijn gevoelens daarbij uitdrukt.

Leven

Paul van Ostaijen ging tijdens zijn jeugdjaren naar een katholieke school, maar gezien hij niet de meest voorbeeldige leerling was en zelfs verboden literatuur las werd hij al snel van school gestuurd en kwam hij op een staatschool terecht. In het Koninklijk Atheneum van Antwerpen vond hij wel gelijkgestemden, met wie hij kon praten over kunst, letterkunde en politiek. Van het ene kwam het andere en hij sloot zich al snel aan bij de vereniging van de Antwerpse atheneumstudenten, de zogenaamde Vlaamschebond. Uiteindelijk verliet hij vroegtijdig de school en ging hij werken als bediende in het Antwerps stadhuis. Dankzij deze baan had hij voldoende vrije tijd om zich terug op de kunst, de literatuur, de Vlaamse beweging en op het uitgangsleven te storten. Toen de oorlog uitbrak begon Van Ostaijen te schrijven voor enkele, vooral Vlaamsgezinde, kranten en tijdschriften, zo schreef hij bijvoorbeeld voor “De Vlaamsche Gazet” en voor “Het Vlaamsch Leven”, maar ook in het maandblad “De Goedendag” profileerde hij zich als een “Groot-Nederlander”. Deze stukken waren het begin van zijn flamingantisme en gedurende de oorlog zou hij nog verder radicaliseren.

Dicht-bundels

Music-Hall

In april 1916 geeft hij zijn eerste dichtbundel uit genaamd “Music-Hall”, deze dichtbundel is een verzameling van zijn eerder geschreven gedichten, waarin hij beschrijft hoe hij gevangen zat tussen het mooie uitgangsleven enerzijds en de bezette stad, de ellende, anderzijds. Hij schrijft in deze bundel hoe hij wegvlucht van de miserie en de ellende, in het uitgangsleven, de alcohol en zelfs in de drugs. De bundel kende destijds veel succes, vooral bij de generatie van Van Ostaijen. Het werd aanschouwd als een nieuw soort poëzie waarin Van Ostaijen erin slaagt om het moderne leven te vatten in verzen. Hij werd aanzien als een moderne dichter van Vlaanderen.

Het Sienjaal

Twee jaar later in 1918, vlak voor het einde van de oorlog, publiceerde hij “Het Sienjaal”, wat volgens kenners zijn beste werk zou zijn, waarin hij zijn politiek engagement en zijn politieke idealen aantoont en het humanitair expressionisme centraal zet, met andere woorden, waarin hij de mens met zijn gedachten en gevoelens centraal zet. Dit humanitair expressionisme zou zijn ontstaan onder invloed van Duitse expressionistische dichters. Toch bleef de Vlaamse beweging centraal staan in de poëzie van Van Ostaijen. Hij had het gevoel dat de Vlamingen, net zoals de Duitse dichters ook opzoek waren naar een gevoel van universele broederschap.

Berlijn

Niet lang na het verschijnen van “Het Sienjaal”, vluchtte hij samen met zijn vriendin naar Berlijn. Van Ostaijen vluchtte vooral omdat hij nog een straf moest uitzitten voor het uitdagen van kardinaal Mercier in 1917, maar ook omdat hij aan een hele hoop activistische tijdschriften had meegewerkt was het geen slecht idee om naar Duitsland te vluchten. Ook zijn vriendin, Emma Clémant, had een goede reden om naar Berlijn te gaan, zij had namelijk gedurende de oorlog iets te veel opgetrokken bij de Duitse officieren.

Tijdens zijn verblijf in Berlijn experimenteerde hij erop los en tastte hij zijn grenzen af. Zijn verblijf ging gepaard met een groot drugsgebruik, armoede, wat op zijn beurt weer zorgde voor spanningen in zijn relatie met Emma, daarbovenop hadden dan ook nog eens de activisten de strijd verloren. Doordat hij bevriend geraakte met enkele Duitse kunstenaars, maakte hij ook de bloedige onderdrukking van de revolutie mee, waardoor hij in een persoonlijke crisis terecht geraakte, doordat hij zich realiseerde dat zijn humanitaire idealen verre van realiteit waren. Hoewel het dus alles behalve ene makkelijke periode was, was het wel een zeer productieve periode en had hij in Berlijn tijd om de oorlogsjaren en zijn persoonlijke crisis te verwerken. Hij begint te experimenteren met het nihilisme, de typografie en het dadaïsme. Het uiteindelijke resultaat van deze experimenten is “De bezette stad”, waarin hij zijn teleurstelling en ontgoocheling uitdrukt met behulp van verschillende kleuren, lettertypes en verschillende lettergroottes. Ook bizarre woord associaties kwamen aan bod, af en toe werkt hij zelfs verschillende stukken zo uit dat ze wel op reclame slogans leken.

Dadaïsme

In 1921, nadat zijn vriendin hem liet vallen voor een Duitse fysicus, keerde Van Ostaijen terug uit Duitsland en keerde hij zich stilaan af voor het dadaïsme.
Voor zijn terugkeer uit Duitsland had het dadaïsme wel een enorme inpakt op Paul Van Ostaijen, net zoals op alle andere kunstenaars. Dadaïsme hield in dat kunstenaars voorwerpen die al bestonden, gingen gebruiken op een heel andere manier dan de manier waarop ze normaal gebruikt worden. Het dadaïsme kwam vooral aan bod tijdens de oorlog, het werd gebruikt om te spotten met de brutale en schokkende gebeurtenissen. Het werd dus door de kunstenaars gebruikt om te spotten met de zogezegd ‘beschaafde’ wereld.