Koning MacBeth, de inspiratiebron voor Shakespeare

Iedereen kent Macbeth van het toneelstuk van Shakespeare. Dit toneelstuk is een merkwaardige samenhang van werkelijkheid en fantasie. Niet iedereen weet dat Koning MacBeth daadwerkelijk bestaan heeft. Hij stierf 600 jaar voordat Shakespeare zijn toneelstuk schreef en was een heel andere man dan de Macbeth van Shakespeare. Koning MacBeth, een bekende naam, maar niemand kent de man.

De jonge MacBeth

Koning MacBeth was de koning van Schotland en hij luisterde eigenlijk naar de naam Mac Bethad mac Findlaich. De Engelsen verbasterde dit tot MacBeth. Deze man werd geboren in 1005. Hij was de zoon van Findlaech MacRuaridh, de graaf van Moray. Tot zijn zevende bleef hij op het kasteel en daarna werd hij naar een klooster gestuurd om daar opgeleid te worden. Op zijn vijftiende werd MacBeth de graaf van Moray, na de dood van zijn vader. Zijn vader werd vermoord door twee neven, waarschijnlijk vanwege zijn nauwe verwantschap met de koning. De toenmalige koning Malcolm II liet de neven ombrengen voor de moord op de graaf en MacBeth trouwde in 1032 met Guroch de weduwe van Gillecomgain (één van de neven). Zij neemt in dit huwelijk een zoon mee, de latere opvolger van MacBeth.. In 1034 stierf koning Malcolm II en volgde zijn zoon Duncan hem op als koning.

MacBeth als koning

Duncan was een bloeddorstige koning die veel macht wilde hebben. Hij viel daarom de omliggende gebieden aan en haalde zich hierbij de woede van de daar aanwezige graven op zijn hals. Deze trokken ten strijde en er volgde vele veldslagen. Uiteindelijk komt MacBeth op het slagveld tegenover koning Duncan te staan. Hij doodde koning Duncan I van Schotland in 1040 en hijzelf volgde daarna Duncan I op als koning. Hij regeerde tot aan zijn dood in 1057 en de zonen van Duncan werden in ballingschap naar Engeland gestuurd. Volgens zeggen was MacBeth een vreedzame koning die een aantal rechtvaardige wetten aannam. Zo kregen dochters dezelfde erfrechten als zonen en werden de officieren verplichten om ook vrouwen en weeskinderen te verdedigen. Verder stimuleerde hij het christendom en was hij zeer gul met kerkelijke giften. Ondanks wat kleine opstandjes in 1045 en 1046 (onder leiding van Siward, de graaf van Northumbria) waren er geen grote problemen in het koninkrijk. In 1050 vertrekt MacBeth zelfs samen met zijn vrouw naar Rome vanwege de viering van een pauselijk jubileum, zijn koninkrijk onbeheerd achterlatend.

Het einde van koning MacBeth

Rond 1052 begint de zoon van Duncan (Malcolm III) te lobbyen bij de Engelsen. Hij wil de Schotse koning worden. Samen met Siward (graaf van Northumbrian die al eerder een opstand begon) trekt hij ten strijde en er volgen vele jaren van oorlog, waarbij MacBeth onder de druk van de Engelsen steeds meer bondgenoten verliest. Op 15 augustus 1057 wordt MacBeth gedood bij de Slag om Lumphanan. Hij wordt begraven op het eiland Iona (als laatste van de Schotse koningen die daar begraven liggen). Hierna volgt zijn stiefzoon Lulach hem op als koning. Dit duurde echter niet lang. Nog geen zeven maanden later wordt ook hij vermoord en op 25 april 1058 wordt Malcolm III de koning van Schotland.

De MacBeth van Shakespeare

Shakespeare gebruikte voor zijn Macbeth de tweede editie van Raphael Holinshed’s Chronicles over de geschiedenis van Engeland, Schotland en Wales. In deze versie van het leven van Macbeth komen nimfen en feeën voor, door Shakespeare vervangen door heksen. Ook de personages Banquo en Fleance zijn voortgekomen uit de fantasie van Holinshed en door Shakespeare overgenomen.

De heksen zijn waarschijnlijk afkomstig uit het boek van Reginals Scot “Discovery of Witchcraft and Daemonologie”.

Lees verder

• De erfenis van William Shakespeare