Heinrich Harrer en de verboden stad Lhasa in Tibet

In 1938 was Heinrich Harrer een van de vier mannen die de North Face van Eiger in de Zwitserse Alpen succesvol wist te beklimmen. Hitler gaf hem een onderscheiding voor deze grootse prestatie. Hij heeft gevangen gezeten en dwaalde twintig maanden door de Himalaya alvorens in 1946 de verboden stad Lhasa binnen te lopen. Harrer was bevriend met de veertiende Dalai Lama tot aan zijn dood en heeft zich na terugkomst in Duitsland zijn leven lang ingezet om de gebeurtenissen met de Tibetaanse bevolking aan te kaarten.

Heinrich Harrer

Heinrich Harrer was een Oostenrijkse ontdekkingsreiziger en bergbeklimmer. Hij kwam ter wereld op 6 juli 1912 in het dorp Kärnten als zoon van een postbode. Hij heeft staatsexamen gedaan voor tweedegraads leraar geografie en sport middelbare school. Op 21 juli 1938 begon Harrer samen met Frits Kasparek aan de klim van de beruchte North Face (Murder Wall) van de Eiger in de Zwitserse Alpen. Op 22 juli troffen ze tussen het tweede en het derde ijsveld Anderl Heckmair en Ludwig Vorg. Met zijn vieren bereikten ze op 24 juli de top. Deze vier mannen waren in 1938 de eersten die deze beklimming succesvol wisten af te leggen. Hitler ontving de bergbeklimmers na terugkomst van de beklimming.

NSDAP en SS

Harrer werd lid van NSDAP en de SS in het voorjaar van 1938. Hij wilde met Lotte Wegener, de dochter van de in Groenland overleden Duitse polaire onderzoeker, trouwen. Hij diende een schriftelijk verzoek in voor het huwelijk, hierin schreef hij dat hij in 1933 al lid was van de Sturmabteilung van de NSDAP (SA). Zelf gaf hij aan het vermeende lidmaatschap sinds 1933 (schriftelijk verzoek) gelogen te hebben om meer kans te maken op de goedkeuring van het huwelijk. Ook gaf hij aan dat hij lid werd van de Nazi Partij om les te geven als docent. Hij hoopte steun te krijgen van de NSDAP en de SS voor zijn expedities. Hij was een avonturier en ontdekkingsreiziger, maar ook een arme jongen uit Kärnten en wilde gebruikmaken van het lidmaatschap. In 1939 gaf de Duitse Himalaya Stichting toestemming voor een expeditie naar Nanga Parbat waar hij aan mocht deelnemen.

Tweede Wereldoorlog

In 1939 was Harrer met anderen op een Duitse expeditie in Kashmir, hun plan was de onbeklommen Nanga Parbat te beklimmen. Nanga Parbat was in 1940 de negende hoogste piek. In 1940 brak de Tweede Wereldoorlog uit en werd hij als vijandige vreemdeling gevangen genomen en ondergebracht in het Dehra Dun kamp in de schaduw van de Himalaya (Brits-India). Harrer deed drie ontsnappingspogingen en werd twee keer teruggevonden. Maar in april 1944 vermomd als een Indiase arbeider ontsnapte Harrer met de Duitse expeditieleider Peter Aufschnaiter de Himalaya’s in. Samen met Aufschnaiter legde Harrer meer dan 2.000 kilometer door de Himalaya's af.

Lhasa, de verboden stad

In januari 1946 kwamen hij en Aufschnaiter, na een tocht van 20 maanden door de Himalaya’s, in Lhasa aan en de Tweede Wereldoorlog was reeds geëindigd. Hij werd de vertrouweling en informele docent van de veertiende Dalai Lama, hierdoor heeft hij ceremonies mogen bijwonen en gewoonten mogen zien, die normaal voor de buitenwereld verborgen werden gehouden. Harrer verbleef in het gezelschap van de Tibetaanse adel en het werd toegestaan dat hij een familie-album mocht fotograferen. Door het fotograferen veroverde hij de harten van het volk. Hij fotografeerde boeddhistische rituelen, de omgeving van Lhasa, de bevolking en Tibetanen die spelletjes speelde.
Harrer bouwde onder het Potala Paleis een ijsbaan en dit wekte de nieuwsgierigheid van de toen twaalfjarige veertiende Dalai Lama. De Dalai Lama woonde in het Potala Paleis. Harrer bouwde voor de Dalai Lama een bioscoop, door een projector te maken van een oude motor van een Jeep. Hij leerde de veertiende Dalai Lama wiskunde, aardrijkskunde, wetenschap en geschiedenis.

Inval door het Chinese volksleger

In december 1950 viel China Tibet binnen, Harrer vluchtte vlak voor de inval. De memoires van Harrer, Zeven jaren in Tibet, zijn in 53 talen vertaald en er zijn twee films over zijn memoires gemaakt. Het totale oeuvre omvatte meer dan zes decennia van zijn exploraties op zes continenten. Harrer heeft meer dan 600 expedities gemaakt, schreef 23 boeken en kreeg krediet van meer dan 40 filmproducties. In 1991 werd het album Lost Lhasa gepubliceerd, een selectie van de 200 negatieven die Harrer vanaf zijn ontsnapping (1944) tot aan zijn vertrek uit Tibet maakte.

Onderscheidingen

• Eiger Gold Medal
• Gold Medal Humboldt
• Explorers Club Medal

Tibet

Zijne Heiligheid de veertiende Dalai Lama heeft Harrer de International Campaign for Light of Truth Award gegeven voor zijn geleverde inspanningen om de situatie in Tibet internationaal aan te kaarten. Heinrich Harrer stierf op 7 januari 2006, tot aan zijn dood is hij bevriend gebleven met de veertiende Dalai Lama. Harrer werd 93 jaar oud.