Franz Liszt (1811-1886) - Componist

De in Hongarije geboren Franz Liszt was niet alleen een briljant pianist, dirigent en muziekleraar maar ook een geweldig componist, al werden zijn werken op dit gebied voornamelijk pas na zijn dood bekend. Liszt stond bij leven niet alleen bekend om zijn zeer technische en vaardige pianospel maar ook om het feit dat hij het zogenaamde 'symfonische gedicht' introduceerde en naast muzikant ook een zeer gewijd gelovige was. Ondanks dat hij diverse lagen van de inwijding ontving uit handen van de toenmalige paus besloot Liszt niet door te leren voor priester, maar werd hij wel vaak in die hoedanigheid op schilderijen afgebeeld.

Inhoud

• De jeugd van Franz Liszt
• Tienerjaren in Parijs
• Een tournee en een gezin
• Geluk en verdriet in Weimar
• De laatste jaren van Liszt
• Het oeuvre van Franz Liszt

De jeugd van Franz Liszt

Franz Liszt was de zoon van een verdienstelijk musicus en kreeg het musiceren dan ook met de paplepel ingegoten. Toen hij op jonge leeftijd blijk gaf over een grote muzikale aanleg te beschikken maakte hij al snel zijn debuut wat Liszt vervolgens een studiebeurs opleverde. Na enige maanden studeren in Wenen verhuisde Liszt met zijn vader en moeder naar de Franse hoofdstad, Parijs.

Jeugd

Componist Franz Liszt (1811-1886) kwam op 22 oktober 1811 ter wereld in een dienstwoning welke was gelegen aan het hof van de Hongaars-Oostenrijkse prins Nicolaas II Esterházy (1756-1833), te Doborján*. Franz was het eerste en enige kind van hofmusicus Adam Liszt (1776-1827) en zijn vrouw Maria Anna Liszt-Lager (1788-1866) welke een jaar daarvoor in het huwelijk waren getreden. Vader Adam had als kind een opleiding tot musicus mogen volgen aan het hof van de invloedrijke familie Esterházy en was hierdoor in staat om zowel de piano, gitaar, viool als de cello te bespelen. Toen Franz zes jaar was bleek hij de liefde voor muziek van zijn vader te hebben overgenomen en was dan ook niet bij zijn vader weg te slaan als deze de piano speelde. Op zevenjarige leeftijd besloot Adam dat het tijd werd om zijn zoon zijn eerste pianolessen te geven waarna Franz een jaar later vriend en vijand verbaasde door met zijn eigen composities op de proppen te komen. Op negenjarige leeftijd maakte Franz zijn debuut in de naastgelegen stad Ödenburg (in het Hongaars Sopron genoemd) en zijn optreden was een groot succes.

* De stad Doborján behoorde ten tijde van de Liszt's geboorte tot het koninkrijk Hongarije, maar staat vandaag de dag bekend als Raiding: een stad gelegen in de Oostenrijkse deelstaat Burgenland.

Studiebeurs
Na Liszt's eerste optreden volgde een concert in Eisenstadt (Hongaars: Kirmárton) voor niemand minder dan prins Nicolaas II Esterházy in eigen persoon en kort daarop een concert in Pressburg (Hongaars: Poszony, na 1919 Slowaaks Bratislava). Beide concerten waren een daverend succes en naar aanleiding van zijn optreden in Pressburg besloten diverse Hongaarse edelen de jonge Liszt een studiebeurs aan te bieden die hem in staat stelde in de leer te gaan bij een vooraanstaand musicus. In eerste instantie benaderde Adam de Hongaarse componist Johann Nepomuk Hummel (1778-1837), die wel interesse had, maar naar Adams mening te veel geld voor zijn lessen vroeg waarna hij de Weense componist Carl Czerny (1791-1857) vroeg zijn zoon les te geven. Czerny was zo enthousiast over het verzoek dat hij aanbood om Liszt zelfs kosteloos les te geven waarna Adam besloot een jaar verlof aan zijn werkgever te vragen en met zijn gezin naar Wenen verhuisden. Enige tijd na aankomst leerde Liszt de bekende componist Antoni Salieri (1750-1825) kennen waarna hij enige tijd compositie bij Salieri studeerde. Na de lessen van Czerny maakte Liszt zijn debuut op 1 december 1822 in de 'Landständischer Saal' te Wenen wat maakte dat hij een veelgevraagd pianist werd in de adellijke kringen van Wenen.

Wenen

In april 1822 liep Adams verlof ten einde en hij vroeg zijn werkgever - prins Nicolaas II Esterházy - om zijn verlof met nog twee jaar te verlengen. Niet geheel onverwacht weigerde prins Esterházy Adams verzoek waarna deze besloot per direct zijn ontslag in te dienen. Gezien het enorme succes dat zijn zoon had in Wenen, weigerde Adam de Oostenrijkse hoofdstad te verlaten en reisde alleen maar terug naar Doborján om de laatste details omtrent zijn ontslag af te handelen. Nog geen maand later vestigde de familie zich definitief in Wenen en kreeg de jonge Liszt de eer zijn eerste opdracht in ontvangst te mogen nemen. Hij componeerde een variatie voor piano, getiteld 'Variation über einen Walzer von Diabelli' (S 147) waarvan de eerste uitvoering zeer goed werd ontvangen door de Weense adel. In de vier jaar die volgde componeerde Liszt dat het een lieve lust was en trad met grote regelmaat op in de vele theaters en salons die Wenen rijk was. Ondanks de de voornemens van vader Adam kwam er aan het Weense avontuur van de familie al snel weer een einde toen hij september 1823 besloot met zijn gezin naar de Franse stad Parijs te verhuizen.

Tienerjaren in Parijs

Aangekomen in Parijs werd Liszt afgewezen voor een studie aan het plaatselijke conservatorium. Maar wist, ondanks deze tegenslag, al snel naam te maken als componist, pianist en muziekleraar. In 1827 werd hij voor het eerst in zijn leven verliefd maar helaas was de prille romance geen lang leven beschoren. Kort na het eindigen van zijn relatie overleed zijn vader geheel onverwachts waarna Liszt wegzonk in een diepe depressie.

Het conservatorium van Parijs
Na aankomst in Parijs schreef Adam zijn zoon in voor een opleiding aan het bekende conservatorium van Parijs, maar Liszt werd - tegen alle verwachtingen in - afgewezen, omdat hij van buitenlandse afkomst was. De ware reden van Liszt afwijzing was gelegen in het feit dat de toenmalige directeur - Luigi Cherubini (1760-1842) -, zelf nota bene van Italiaanse afkomst, een hekel had aan zogenaamde 'muzikale wonderkinderen'. Een categorie waar de Italiaanse directeur Liszt ook onder schaarde. Adam weigerde zich bij de afwijzing neer te leggen en wist twee leraren, Antonín Rejcha (1770-1836) en Ferdinando Paër (1771-1839), van het conservatorium te overtuigen zijn zoon buiten schooltijd les te geven. Naast de enkele muzieklessen in Wenen en wat theorielessen in Parijs kreeg Liszt verder geen officiële scholing op muzikaal gebied en kon dan ook worden aangemerkt als (deels) autodidact*.

*Een autodidact is iemand die zijn kennis door zelfstudie heeft verkregen.

Roem

Ondanks de tegenvaller van de afwijzing ontvingen de Parijzenaren Liszt en zijn werk met open armen. In de jaren die volgden componeerde Liszt de ene na de andere compositie en trad vrijwel dagelijks op in één van de vele Parijse salons. Net als in Wenen verkeerde Liszt ook in Parijs al snel in de hoogste adellijke kringen en kreeg veel lof en waardering voor zijn werk van zowel muziekliefhebbers als collega's. Met goedkeuring van zijn vader reisde Liszt enkele malen naar Engeland waar zijn concerten met veel enthousiasme werden ontvangen en hij zelfs een recital voor de Engelse koning George IV (1762-1830) mocht geven. In deze periode kwam ook aan het licht dat Liszt een natuurlijk talent had voor 'transponeren'. Zo was hij zonder enige moeite in staat bladmuziek te lezen en tegelijkertijd het muziekstuk te spelen én om te zetten naar een andere toonaard. Ook het lezen en spelen van (zeer) ingewikkelde muziekstukken zonder deze vooraf te hebben ingestudeerd bleek voor Liszt geen enkel probleem. Liszt stond in Parijs niet alleen bekend als uitstekend componist en pianist maar werd ook geroemd om zijn kunnen als muziek- en pianoleraar en had dan ook aan leerlingen geen gebrek.

Veranderingen

Toen Liszt in 1827 kennis maakte met zijn nieuwe leerlinge Caroline de Saint-Cricq (1810-1872) - dochter van de Franse minister van Handel - werd hij voor het eerst in zijn leven verliefd. Helaas was de romance tussen het tweetal geen lang leven beschoren omdat Caroline de relatie tussen hen - op aandringen van haar vader - al snel weer verbrak. Liszt's sombere gemoed sloeg om in een depressie toen zijn vader, de man aan wie hij zo veel had te danken, enkele maanden later onverwachts overleed aan de gevolgen van buiktyfus. Gevangen in zijn depressie trok Liszt zich steeds meer terug uit het openbare leven en ontwikkelde de vervelende gewoonte om (te) veel te roken en te drinken. Na kennismaking met de Franse priester Hughes Félicité Robert de Lamennais (1782-1854) vond Liszt zijn heil in het geloof maar werd er door zijn moeder van weerhouden om lid te worden van het plaatselijke kerkgenootschap. Om zijn honger naar kennis te stillen verdiepte Liszt zich verder in de religie en werd een groot liefhebber van literatuur. Gedurende deze periode voltooide Liszt ook maar één enkel werk, namelijk zijn 'Grande fantaisie sur la tyrolienne de l'opéra La fiancée de Auber' (S 385), maar veranderde de composities in de jaren die volgden nog twee maal.

Een tournee en een gezin

Vanaf 1830 verbeterde Liszt stemming en in de jaren die volgden wist hij vele - interessante - vriendschappen te sluiten. Via vrienden leerde hij schrijfster 'Daniel Stern' kennen die haar man voor Liszt verliet en hem drie kinderen schonk. Helaas bleek hun relatie niet bestand tegen het vele reizen, én geflirt van Liszt, en na een periode van elf jaar eindigde de romance.

Vriendenkring

Toen in juli 1830 de Julirevolutie uitbrak in Frankrijk, leek Liszt weer tot leven te komen en ging weer vol goede moed aan de slag. Op muzikaal gebied vormde componist Hector Berlioz (1803-1869) een grote bron van inspiratie en om de werken van zijn goede vriend meer bekendheid te geven voltooide Liszt in 1833 diverse transcripties van Berlioz' 'Symphonie fantastique'. In de tussenliggende jaren hield hij zich vooral bezig met het sluiten van nieuwe vriendschappen en mocht onder andere violist Chrétien Urhan (1790-1845), schrijver Victor Hugo (1802-1885) en de dichters Alphonse de Lamartine (1790-1869) en Heinrich Heine (1797-1856) tot zijn intimi rekenen. De kennismaking met componist Franz Peter Schubert (179-1828) mondde uit in in een zeer hechte vriendschap en voor de bevriende violist Niccolò Paganini (1782-1840) had Liszt grote bewondering. Naast de voornoemde componisten en musici mocht Liszt ook nog niemand minder dan Frédéric Chopin (1810-1849) tot zijn vrienden rekenen, waarbij de werken van Chopin, net als die van Berlioz, een grote bron van inspiratie waren voor Liszt.

Gezin
Waar de dagen waren bedoeld voor het componeren en lesgeven waren de avonden vooral bedoeld om op te treden of met vrienden af te spreken en Liszt organiseerde dan ook met enige regelmaat gezellige avonden bij hem thuis. Tijdens één van deze avonden leerde Liszt gravin Marie d'Agoult (1805-1876) kennen, een schrijfster die bekend stond onder haar (mannelijke) pseudoniem Daniel Stern. Voor de tweede keer in zijn leven werd Liszt tot over zijn oren verliefd en, gelukkig voor hem, bleek de liefde wederzijds. Ondanks het feit dat Marie al was gehuwd onderhielden ze twee jaar lang een geheime romance tot Maria in 1835 zwanger bleek te zijn van haar minnaar Liszt. Deze had Parijs inmiddels verlaten wegens verplichtingen in het Zwitserse Genève, maar Marie pakte haar spullen in en reisde Liszt achterna. In december 1835 werd in Zwitserland hun dochter Blandine (1835-1862) geboren en twee jaar later kwam in de Italiaanse plaats Como hun tweede dochter Cosima (1837-1930) ter wereld. Na diverse jaren heen en weer gereisd te hebben tussen Frankrijk, Zwitserland en Italië besloot Marie het na de geboorte van hun derde kind - zoon Daniel (1839-1859) - wat rustiger aan te doen en nam haar intrek in hun woning in Parijs. Liszt vertrok op zijn beurt naar Wenen voor een zestal concerten en reisde vervolgens door naar Hongarije voor de start van zijn Europese tournee.

Europese tournee

Terwijl Marie in Parijs voor de kinderen zorgde tourde Liszt van 1839 tot en met 1841 onophoudelijk door Europa en kwam pas in de zomermaanden van 1841 voor het eerst weer thuis. In de twee jaren de volgden bracht Liszt alleen de zomermaanden met zijn gezin door waarbij ze op vakantie gingen naar het Duitse eiland Nonnenwerth, maar verder kregen zowel Marie als de kinderen hun geliefde en vader niet te zien. Door Liszt's voortdurende afwezigheid waren er al diverse scheurtjes in zijn relatie met Marie ontstaan, maar toen ze er ook nog lucht van kreeg dat hij er tijdens het touren vrolijk op los flirtte met andere vrouwen, barste de bom. Ondanks de ruzie die ze hadden vergezelde Marie hem wel toen hij een eredoctoraat van de Universiteit van Kopenhagen in ontvangst mocht nemen, maar verbrak in 1844 alsnog de relatie na een periode van ruim elf jaar. Ondanks dat zijn tournee was geëindigd met een verbroken relatie hadden de jaren dat Liszt had gereisd hem veel goeds opgeleverd. Zo werden deze jaren tot de meeste creatieve periode van zijn leven gerekend en wist hij indruk te maken met werken zoals zijn 'Études d'Exécution Transcendante' (S 139), 'Grandes Etudes de Paganini' (S 141) en de eerste twee suites van zijn 'Années de Pèlerinage' (S 160 en S 161, S 163 voltooide hij rond het jaar 1877).

Geluk en verdriet in Weimar

Tijdens een optreden in Kiev leerde Liszt de nieuwe liefde van zijn leven kennen, maar helaas was ook prinses Carolyne al getrouwd. Ondanks dat bleef Carolyne de jaren dat Liszt in Weimar verbleef bij hem tot ze werd gedwongen om terug te keren naar Kiev. Waar de 'Weimarse jaren' op muzikaal gebied gelukkig waren kreeg Liszt op het gebied van zijn privéleven een flink aantal klappen te verwerken.

Prinses Carolyne

In februari 1847 bevond Liszt zich in Kiev waar hij kennis maakte met de Poolse prinses Carolyne zu Sayn-Wittgenstein (1819-1887). Een dame die van grote invloed zou zijn op de rest van Liszt's leven. Het tweetal kon het buitengewoon goed met elkaar vinden en hun vriendschap ging al snel over in een romance. Helaas bleek Liszt een zwak te hebben voor getrouwde vrouwen, want ook prinses Carolyne was al gehuwd met niemand minder dan prins Nikolaus zu Sayn-Wittgenstein-Berleburg-Ludwigsburg (1812-1864). Ondanks de bezwaren van haar man vergezelde Carolyne Liszt in de maanden die volden op zijn tournee door de Balkan, Turkije en Rusland en wist hem gedurende het reizen te overtuigen zich volledig te richten op het componeren. Liszt had in de voorgaande jaren vooral naam opgebouwd als een virtuoos concertpianist, maar weinig mensen kenden hem ook als de briljant componist die hij was. In de wintermaanden van 1847 verbleven Liszt en Carolyne op haar landgoed waar hij vooral de tijd nam om zijn eerdere composities te verbeteren en aan te passen waarna ze in 1848 besloten naar de Duitse stad Weimar te verhuizen.

Weimar en Wagner
Op aandringen van Carolyne had Liszt besloten de (al lang) openstaande uitnodiging van de groothertogin van Rusland, Maria Pavlovna (1786-1859), te accepteren en werd kapelmeester aan haar hof te Weimar. Aangezien hij alleen de concerten van het hof-orkest en concerten te ere van speciale gelegenheden hoefde te dirigeren hield Liszt meer dan voldoende tijd over om aan zijn eigen composities te werken en richtte zich wederom op het verbeteren, aanpassen en uitbreiden van zijn eerdere composities. In zijn vrije tijd gaf hij pianoles en mocht vele bekende pianisten tot zijn leerlingen rekenen. Via zijn werk als pianoleraar maakte zijn jongste dochter Cosima kennis met pianist en dirigent Hans von Bürlow (1830-1894) waarna het tweetal al snel met elkaar in het huwelijk trad. Na een ontmoeting met de Duitse componist Richard Wagner (1813-1883) ontstond er een goede vriendschap tussen de twee waarbij Liszt Wagner hielp om zijn werken op het toneel te krijgen. In de zomer van 1846 bleek Liszt niet de enige uit de familie te zijn die een zwak had voor zijn nieuwe vriend, ook zijn dochter Cosima was gevallen voor de charmes van de (veel oudere) Wagner. Aangezien haar huwelijk met von Bürlow hoogst ongelukkig was vroeg Cosima meteen een scheiding aan om kort daarna haar jawoord te geven aan Wagner.

Verdriet

Gedurende de jaren in Weimar was ook de relatie tussen Carolyne en Liszt steeds serieuzer geworden, maar ondanks meerdere verzoeken weigerde Carolyne's man - prins Nikolaus - in te stemmen met een scheiding. Om toch met haar geliefde Liszt te kunnen trouwen besloot Carolyne haar scheiding voor te leggen aan de katholieke kerk en kreeg - tegen alle verwachtingen in - te horen dat zij instemden met haar verzoek. Terwijl Carolyne en Liszt de voorbereidingen voor hun huwelijk troffen ontvingen ze het bericht dat Daniel (Liszt's zoon) op twintigjarige leeftijd onverwachts was overleden en daarboven op kreeg Carolyne het bericht dat de autoriteiten in Kiev haar scheiding weigerden te erkennen. Om er zeker van te zijn dat ze haar scheiding niet zou doorzetten hadden ze beslag gelegd op al haar bezittingen welke ze alleen terug kon krijgen als ze zich weer bij haar man in Kiev zou voegen. Carolyne en Liszt zagen in dat ze geen keus had en hun wegen scheidden rond het jaar 1861. Wel bleef het tweetal tot aan Liszt's dood innig briefcontact houden. Alsof er in de afgelopen periode al niet genoeg was gebeurd overleed Liszt's oudste dochter Blandine ook nog in september van het jaar 1862.

De laatste jaren van Liszt

Ondanks dat Liszt al lang de pensioengerechtigde leeftijd had bereikt weigerde hij het rustiger aan te gaan doen en reisde dan ook heen en weer tussen Rome, Boedapest en Weimar. Vaak nam hij een aantal leerlingen met zich mee zodat zij ervaring op konden doen en de gelegenheid kregen om op diverse plaatsen te spelen en hierdoor was Liszt niet alleen toen hij op 31 juli 1886 volledig onverwachts overleed.

Geloof

Net als na het overlijden van zijn vader vond Liszt na het overlijden van twee van zijn drie kinderen opnieuw troost in het geloof en besloot voor enige tijd naar Italië te vertrekken. Om in alle rust te kunnen werken en studeren trok hij zich terug in het 'Madonna del Rosario'-klooster dat net buiten Rome was gevestigd en verdiepte zich in de vele aspecten van het katholieke geloof. Zijn zelfstudie wierp ook dit keer zijn vruchten af want in 1865 ontving Liszt een uitnodiging van de paus in eigen persoon om alle vier de lagen van inwijding in één keer te ontvangen. Een ongekend groot voorrecht aangezien dit een eer was die maar zelden aan een levend persoon werd toegekend. Nadat hij ook de bijbehorende tonsuur (het traditionele kaalscheren van het bovenste deel van het hoofd) had ontvangen mocht hij zich officieel diaken noemen, maar weigerde verder te studeren voor priester. Gedurende de jaren dat Liszt in Rome verbleef vertoonde hij zich slechts zelden in het openbaar.

Reizen
Ondanks dat Liszt al enigszins op leeftijd begon te raken vond hij het totaal geen bezwaar om te moeten reizen voor zijn werk en aan het begin van 1867 arriveerde hij in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Ter ere van de kroningsceremonie van Franz Joseph (1830-1916) tot koning van Hongarije componeerde Liszt zijn 'Ungarische Krönungsmesse' (S 11) welke op 8 juni 1867 voor het eerst ten gehore werd gebracht in de Matthiaskerk te Boedapest. Ondanks dat de mis een daverend succes was, was Liszt zelf niet tevreden over zijn werk. Zo breidde hij de mis - al kort na de eerste uitvoering - aan door er een Offertorium (1) aan toe te voegen en verlengde het stuk twee jaar later nogmaals toen hij ook een Graduale (2) aanbracht. Na zijn succes in Hongarije besloot hij in 1869 opnieuw een uitnodiging van het hof in Weimar te accepteren en keerde terug naar Duitsland om de komende twee jaar diverse masterclasses op de piano te geven. Na een uitnodiging van de Hongaarse Muziekacademie in 1871 verhuisde Liszt wederom naar Boedapest en was enige tijd actief als leraar.

Overlijden Liszt

Naast de vele werkzaamheden die Liszt verrichtte op muzikaal gebied, schonk hij ook nog een groot deel van zijn vermogen aan liefdadigheid en humanitaire instellingen, welke hij een warm hart toe droeg. Zo werd het door de financiële bijdrage van Liszt mogelijk om een kathedraal in Keulen te bouwen, organiseerde hij in zijn eentje een liefdadigheidsoptreden toen de stad Hamburg werd getroffen door een grote stadsbrand en konden diverse ziekenhuizen betere middelen aanschaffen nadat Liszt op bezoek was geweest. Naast zijn giften op financieel gebied vond hij het ook belangrijk om andere (beginnende) componisten en pianisten te helpen in hun ontwikkeling en reisde op latere leeftijd met zijn leerlingen naar diverse plaatsen zodat ze hun kunsten aan het publiek konden vertonen. Tijdens één van deze reizen strandden Liszt en een aantal van zijn leerlingen in de Duitse stad Bayreuth, waar ze gedwongen werden enkele dagen te verblijven in verband met de problemen die hun mentor had met zijn gezondheid. De verkoudheid die Liszt in Frankrijk had opgelopen bleek te zijn uitgemond in een longontsteking en na een ziekbed van enkele dagen overleed Franz Liszt op 31 juli 1886 op een leeftijd van 74 jaar aan de gevolgen van deze longontsteking. Zijn overlijden kwam totaal onverwacht en op 3 augustus werd hij, in de aanwezigheid van de leerlingen die met hem mee op reis waren, begraven op de plaatselijke begraafplaats van Bayreuth.

Het oeuvre van Franz Liszt

Tijdens zijn leven werd Franz met name gewaardeerd om zijn kunnen als pianist en leraar, maar na zijn dood werden ook een groot deel van zijn zelfgeschreven composities zeer bekend. Gedurende zijn leven schuwde Franz vrijwel geen enkel thema en zijn oeuvre was dan ook zeer omvangrijk. Net als vele andere componisten liet ook Franz zich bij het componeren inspireren door de werken van andere zoals - in zijn geval - Beethoven, Chopin en Berlioz.

Verzameling van Liszt's werken

Het zeer omvangrijke oeuvre van Liszt werd door de Engelse componist Humphrey Searle (1915-1982) verzameld en gebundeld tot een bruikbare catalogus welke hij in 1966 publiceerde onder de naam 'Humphrey Searle - The Music of Liszt'. De vele composities van Liszt werden hierbij door Searle op logische wijze gebundeld waarbij al Liszt's originele composities werden opgenomen onder de nummers S 1 tot en met S 350. Aangezien Liszt graag werken van andere bekende en minder bekende componisten bewerkte - in de meeste gevallen met hun toestemming - bundelde Searle deze composities onder de nummers S 351 tot en met S 686 en schaarde onder deze nummers ook Liszt arrangementen (verbeteringen en/of aanpassingen) die hij had gemaakt van zijn originele werken. Alle werken die niet voltooid waren of waarvan niet zeker was dat deze van de hand van Liszt waren, net als de werken die pas in de jaren na zijn dood werden teruggevonden, werden gebundeld onder de nummers S 687 tot en met S 768.

Liszt's werk in het algemeen

Liszt was van kind af aan een groot liefhebber geweest van de piano en stond dan ook vooral bekend om zijn virtuoze pianospel. Ondanks de vele (piano)concerten die hij gaf was optreden één van zijn minst favoriete bezigheden en hij zag zichzelf dan ook liever als componist dan als pianist. Op het gebied van zijn composities waren diverse (bevriende) componisten van belang voor Liszt en hij liet zich dan ook graag inspireren door componisten als Niccolò Paganini (1782-1840), Vincenzo Salvatore Carmelo Francesco Bellini (1801-1835), Frédéric Chopin (1810-1849) en/of Louis Hector Berlioz (1803-1869). Met betrekking tot thema's van zijn werken liet Liszt zich graag inspireren door onderwerpen uit de literatuur, geschiedenis of natuur waardoor zijn composities konden worden geschaard onder de 'klassieke programma muziek' oftewel muziek dat een verhaal vertelde of uitbeeldde.

Soorten composities

Van de vele composities die Liszt in zijn leven componeerde was een groot deel bedoeld voor de piano. Zijn werken voor solo-piano stonden hierbij bekend om hun hoge moeilijkheidsgraad en alleen zeer technisch vaardige pianisten waren in staat Liszt's composities foutloos te spelen. Mede hierdoor werden niet al Liszt's composities op dit gebied, tijdens zijn leven, op waarde geschat en vele van zijn werken dan ook pas jaren na zijn dood populair. Zoals eerder gezegd liet Liszt zich bij het componeren graag inspireren door andere componisten waarbij zijn 'Fantasie über Motive' (S 122), geïnspireerd op het werk 'Ruinen von Athens' door Ludwig van Beethoven, 'Grosse Fantasie' (S 366) ter ere van zijn vriend Franz Schubert (1797-1828) en 'Grande fantasie symphonique' (S 120) naar het voorbeeld van Hector Berlioz (1803-1869) enkele bekende voorbeelden waren. Naast de vele werken voor piano, orkest en een combinatie van de twee voornoemde schreef Liszt ook nog diverse psalmen, missen, liederen, cantates en stukken kamermuziek. Van zijn vele werken zijn vandaag de dag met name zijn 'Hongaarse Rapsodieën' (S 244), de 'Transcendentale Etudes' (S 139), de 'Faus-symfonie' (S 108), zijn 'sonate in B-mineur (S 178), de 'Dante Sonate' (S. 158) en het eerder genoemde 'Années de Pèlerinage' (S 160, 161 en S 163) zeer bekend.