Vladimir Iljitsch Lenin (1870-1924)

Lenin heeft een enorme invloed gehad op de wereldgeschiedenis. Hij was degene die de Bolsjewistische partij in Rusland oprichtte en de revolutie leidde met als gevolg de afzetting van de tsaren en de oprichting van de Sovjet-Unie of Unie van Socialistische Sovjet Republieken (USSR).

Jeugd

Lenin werd geboren in Simbirsk (tegenwoordig Uljanovsk), Rusland, op 10 april 1870. De echte naam van Lenin was Uljanov en hij werd geboren in een relatief welgesteld gezin. Zijn vader was werkzaam als hoge ambtenaar in het onderwijs. Ondanks zijn afkomst zou hij zich later gaan inzetten voor de werkende klasse. Lenin werd opgeleid zoals de meeste kinderen uit de betere klasse, maar begon na verloop van tijd ideeën te ontwikkelen die ingingen tegen de heersende normen. Een reden daarvoor was waarschijnlijk de ter dood veroordeling van zijn oudere broer Alexander. Alexander had samen met enkele anderen een complot gesmeed tegen de tsaar (de heerser van Rusland destijds) en kreeg daarvoor de doodstraf. In 1891 voltooide Lenin zijn rechtenstudie.

Karl Marx

In 1893 verhuisde Lenin naar St. Petersburg. Op dat moment was hij al een Marxist. Dat wil zeggen een aanhanger van het gedachtengoed van Karl Marx, die een nieuw politiek systeem propageerde, waarbij eigendom in handen was van de gemeenschap en daarbij eerlijk verdeeld. Hieraan zou een revolutie vooraf moeten gaan. In St.Petersburg ging Lenin zich inzetten voor die revolutie, hij begon met het schrijven van artikelen en pamfletten. Hij was de medeoprichter van de St.Petersburgse Unie voor de Strijd voor de Bevrijding van de Arbeiders en hiermee een van de grondleggers van de Marxistische beweging in Rusland. In 1897 werd hij gearresteerd en uiteindelijk veroordeeld tot drie jaar ballingschap in Siberië. Daar ontmoette hij de mede-Marxiste Nadeshda Konstantinovna Krupskaya, met wie hij in 1898 trouwde.Tijdens zijn ballingschap in Siberië schreef hij 'De ontwikkeling van het kapitalisme in Rusland', over de Russische economie.

Na zijn ballingschap in Siberië vertrok Lenin naar Europa, waar hij zeventien jaar zou verblijven. Hij ging deel uitmaken van de redactie van Iskra (De Vonk), de Russisch, Marxistische krant uit die tijd. Later zou hij ook zelf krantjes opzetten en voor andere tijdschriften schrijven. Deze illegale literatuur was van groot belang voor de beweging.

Arbeiders en Intellectuelen

De Marxistische beweging was in het laatste decennium van de negentiende eeuw in Rusland op komen zetten als gevolg van de groeiende industrie in het land, met de daarbijbehorende groeiende steden en een groeiende groep arbeiders. De beweging wilde af van de tsaren die Rusland al eeuwenlang bestuurden, ze wilden een revolutie die zou leiden tot een democratische republiek. Daarbij zouden de arbeiders de catalysator van de revolutie zijn. Lenin legde daarnaast de nadruk op de rol van de intellectuelen die de theorieën zouden leveren om de revolutie tot een goed gevolg te leidden. In 1902 verscheen zijn boek 'Wat moet er gebeuren?', waarin hij deze ideeën uitwerkte.

Bolsjewieken

In 1903 kwam er een splitsing in de Russisch Marxistische gelederen tijdens een eerste grote bijeenkomst. De meerderheid (oftewel Bolsjewieken) koos de kant van Lenin, de minderheid (Mensjewieken) kozen de kant van zijn vriend Martov.Martov stond een meer democratische variant van de partij voor ogen. Hiernaast speelden nog vele andere problemen en meningsverschillen een rol.

In 1905 werd het land verrast door een revolutie die de geschiedenis in zou gaan als de Revolutie van 1905. De onvrede in het land was zo groot dat het tot een revolutie leidde die ook de Marxistische leiders niet hadden voorzien. Pas op het laatste moment lukte het Lenin om naar Rusland te komen, toen eigenlijk al vast stond dat de revolutie zou mislukken. Maar hij was een van de laatste die de strijd opgaf.

In de daaropvolgende jaren, voorafgaand aan de revolutie van 1917, werd het Bolsjewisme een partij op zich. De onderlinge strijd tussen de Russische Marxisten was hevig en de Bolsjewieken verzetten zich niet alleen tegen de Mensjewieken, maar ook tegen degenen die probeerden de beide facties bij elkaar te brengen. Lenin zag zijn mening bevestigd toen de meeste marxisten zich tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) achter de oorlog schaarden. Lenin en zijn Bolsjewieken verzetten zich tegen de oorlog. Zelf verbleef Lenin tijdens die oorlog in Zwitserland, waar hij twee belangrijke boeken schreef: 'De Staat en Revolutie' en 'Imperialisme: De hoogste Graad van Kapitalisme'.

Revolutie

In 1917 keerde Lenin, samen met enkele gelijkgestemde vrienden, terug naar Rusland. Hierbij moesten ze zich door het vijandige Duitsland wagen. In de winter van 1917 wordt de tsaar van de troon verdreven en ligt de weg open voor Lenin en zijn volgelingen. Na de October-Revolutie is Lenin de leider van zijn partij en daarmee van de nieuw uitgeroepen Russisch Socialistisch Federatieve Sovjet Republiek, de voorloper van de Unie van Socialistische Sovjet Republieken.

De Sovjet-Unie

Van 1917 tot 1921 verkeerde Rusland min of meer in een staat van burgeroorlog, waarbij de Bolsjewieken als winnaars uit de strijd kwamen. Lenin leidde zijn partij en ook het land met strakke hand en was in principe een dictator. Hij onteigende land van de grootgrondbezitters en herveelde het, stichtte vrede met Duitsland en nationaliseerde banken en industrieën. Tegen de tijd dat de burgeroorlog voorbij was, was de economie van het land totaal geruïneerd en was een groot deel van de bevolking fel gekant tegen de Bolsjewieken. Daarnaast moest Lenin het land leidden met een groep mensen met nauwelijks ervaring op dat gebied.

Nieuwe Economische Politiek

Toen de burgeroorlog eindelijk uitgewoed was, begon Lenin met zijn Nieuwe Economische Politiek, waarbij hij afweek van zijn plan om direct het land tot een socialistische staat te maken. Hij gaf er de voorkeur aan om eerst de economie van het land opnieuw op potent e zetten en de grotendeels boerenbevolking van Rusland op te leiden tot mensen die klaar waren voor het leven in de twintigste eeuw. Hij hoopte dat hierdoor de voordelen van het socialisme duidelijk zouden worden voor iedereen en zo het land rijp zou worden voor zijn socialistische droom.

Lenin kreeg echter niet de tijd om zijn droom te verwezenlijken. Op 26 mei 1922 werd hij getroffen door een herseninfarct, op 16 december gevolgd door een tweede infarct. Hij werd gedwongen zich terug te trekken uit de politiek en vestigde zich in Gorki, vlakbij Moskou waar hij op 21 januari 1924 overleed.