Leonid Iljitsch Brezjnev (1906-1982)

Brezjnev leidde zijn land met strenge hand en keerde terug naar de politiek van Stalin. De dooi die de Sovjet-Unie gekend had onder Chroetsjov werd teniet gedaan. Hij introduceerde ook de 'Brezjnev-doctrine': wanneer in andere socialistische landen het socialisme in gevaar kwam, kon de Sovjet-Unie onmiddelijk ingrijpen. Op deze manier maakte hij een einde aan de Praagse Lente.

Carriere als Communist

Brezjnev werd geboren op 19 december 1906 in Kamenskoe (tegenwoordig Dniprodzerzhynsk) in de huidige Oekraïne. In 1923 werd hij lid van de Komsomol, de jeugdafdeling van de Communistische Partij en werd volledig lid van de partij in 1931. Hij had geen volwassen herinneringen aan het leven onder de tsaar en was ook te jong om deel te hebben gehad aan de strijd om de macht na de dood van Lenin. Brezjnev was een aanhanger van Stalin en nam ook deel aan zijn zuiveringen. Hiermee kwalificeerde hij zich als een geschikte kandidaat voor de Partij-hiërarchie. In 1939 werd hij Partij Secretaris van de afdeling in Dnepropetrovsk.

Chroetsjov

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Brezjnev verantwoordelijk voor het evacueren van de militaire industrie uit zijn regio, na de Duitse inval in 1941. Daarna werd hij Politieke Commissaris aan het Kaukasische Front en vervolgens aan het Oekraïense Front. Brezjnev nam deel aan de Overwinningsparade op 22 juni 1945 op het Rode Plein in Moskou. In 1950 werd hij door Chroetsjov gepromoveerd tot eerste Partij Secretaris van Moldavië en twee jaar later werd hij kandidaatlid van het politbureau en ontmoette Stalin persoonlijk. Na de dood van Stalin kwam Chroetsjov aan de macht en veranderde het politieke klimaat in de Sovjet-Unie. Chroetsjov leverde kritiek op Stalin, tijdens zijn zogenaamde 'de-Stalinisatie'. Enkele leden binnen de partij probeerde Chroetsjov uit de macht te onzetten, maar dit mislukte. In deze periode stond Brezjnev achter Chroetsjov. Hij werd vervolgens gepromoveerd tot Tweede Secretaris van het Centrale Comité. In 1960 werd President van de Hoogste Sovjet en daarmee de nominale leider van de Sovjet-Unie.

Sovjet-leider

Op 14 october 1964 ontzette Brezjnev, met behulp van Kosygin en Podgorny, Chroetsjov uit de macht. In hun ogen had hij het land geblameerd met zijn acties tijdens de Cuba-crisis. Chroetsjov kwam onder huisarrest in de omgeving van Moskou, waar hij later overleed. Brezjnev was hierdoor de nieuwe leider van de Sovjet-Unie geworden en maakte onmiddelijk een einde aan de dooi die het tijdperk van Chroetsjov gekenmerkt had. Opnieuw nam de censuur toe en werd er totale controle uitgeoefend op het culturele leven, onderwijs en de informatie-stroom, net als in de tijden van Stalin. In 1965 hield Brezjnev een speech ter ere van de twintigste verjaardag van de overwinning tijdens de Tweede Wereldoorlog en hierin werd Stalin opnieuw lof toegezwaaid.

Economie en Internationale Betrekkingen

De Sovjet-economie stagneerde volledig. De industrie stond bijna geheel in het teken van de Koude Oorlog, wat betekende dat er nauwelijks plaats was voor consumptie-goederen. Opnieuw leden de Russen armoede, want ook de landbouw stagneerde. De landbouw was onder Brezjnev volledig gecollectiviseerd. Vrije onderneming was verboden, waarmee het eigen initiatief werd gedood. Het leger bloeide echter en het Sovjet-leger was het grootste ter wereld. Het ruimte-programma van de Sovjets overtrof dat van de Amerikanen. Ook stimuleerde Brezjnev wat hij noemde 'oorlogen voor nationale bevrijding' in Derde Wereld landen. Hij steunde diverse links-georiënteerde bewegingen en regeringen. Brezjnev probeerde de relaties met West-Duitsland en de Verenigde Staten te normaliseren door een politiek die bekend stond als 'détente'. In 1979 had Brezjnev besprekingen met president Carter over een verdrag, SALT ll (Strategic Arms Limitation Treaty), wat de Amerikanen echter weigerden te ratificeren. Vlak daarna, in december 1979 viel de Sovjet-Unie Afghanistan binnen.

Brezjnev-doctrine

Brezjnev introduceerde wat in het Westen bekend werd als de Brezjnev-doctrine. Hierbij was het mogelijk voor de Sovjet-Unie om in te grijpen in andere socialistische landen wanneer 'de belangen van andere socialistische staten in gevaar kwamen'. Hiermee rechtvaardigde hij onder andere de inval in Tsjechoslowakije, waarmee hij in 1968 een einde maakte aan de Praagse Lente. Ook steunde hij de Poolse president Jaruzelski in zijn pogingen om de Poolse beweging Solidariteit in het gareel te krijgen.

Corruptie

Tijdens het bewind van Brezjnev groeide de corruptie in de Sovjet-Unie zeer sterk. Zelf nam de leider allerlei steekpenningen aan en dit vond navolging onder andere partijleden. Aan het einde van zijn leven was de gezondheid van Brezjnev zwak en hij overleed op 10 november 1982. Zijn bewind werd gekenmerkt door een groeiend militair complex, maar mede hierdoor ook door een afname van de kwaliteit van leven in het land.