Joeri Andropov (1914-1984)

Andropov is een van de onbekendste leider van de Sovjet-Unie, dit mede doordat zijn regeringsperiode zeer kort was. Hij was hoofd van de KGB en speelde een belangrijke rol in het neerslaan van de opstand in Hongarije.

Partijlid

Andropov werd geboren als zoon van een spoorwegarbeider op 15 juni 1904, in Nagutskoye, Rusland. In 1930 werd hij lid van de Komsomol, de jeugdafdeling van de Communistische Partij. In 1939 werd hij volledig lid van de partij en vervolgens werd hij van 1941 tot 1944 Eerste Secretaris van de Komsomol in Karelo, Finland, wat op dat moment deel uit maakte van de Sovjet-Unie. Bij het begin van de Tweede Wereldoorlog trainde hij guerilla-strijders om het oprukkende Duitse leger tegen te houden. In 1951 verhuisde Andropov naar Moskou waar hij lid werd van het Partij Secretariaat.

Hongarije

Na de dood van Stalin in 1953 werd Andropov door Malenko naar Budapest gestuurd, wat gezien werd als een degradatie. Daar speelde hij vervolgens een belangrijke rol bij de inval van de Sovjet-Unie in Hongarije. Daarma keerde hij terug naar Moskou waar hij in 1961 lid werd van het Centraal Comité en in 1962 toegelaten werd tot het Secretariaat van het Centraal Comité. In 1967 werd Andropov hoofd van de KGB, de geheime dienst van de Sovjet-Unie. In 1973 werd hij lid van het politbureau, maar bleef tevens hoofd van de KGB tot 1982.

Leider van de Sovjet-Unie

Na de dood van Brezjnev in 1982 werd Andropov, tot verrassing van velen, boven Tsjernenko gekozen als Algemeen Secretaris en daarmee als leider van de Sovjet-Unie. Hij was daarmee het eerste hoofd van de KGB die het tot Algemeen Secretaris schopte. In het Westen keek men met lede ogen toe, door de rol die Andropov had gespeeld in het neerslaan van de opstand in Hongarije en zijn rol als hoofd van de KGB. Andropov verving een groot aantal ministers en ook op provinciaal gebied verving hij veel mensen. Maar zijn slechte gezondheid weerhield hem ervan om grote veranderingen aan te brengen. Ook bleef zijn rivaal Tsjernenko een flinke vinger in de pap houden.

Relatie met het Westen

Ondanks zijn slechte reputatie in het Westen ging Andropov aan de slag om de Sovjet-economie op te vijzelen en ging hij de corruptie, die tijdens het bewind van Brezjnev was toegenomen, te lijf. Daarnaast probeerde hij het alcoholisme, een groot probleem in de Sovjet-Unie, aan te pakken. Op internationaal vlak kwam er weinig uit zijn handen. De Sovjet-inval in Afghanistan was net op gang gekomen en Andropov deed niets om dat tegen te houden. Pogingen om verdragen met de Verenigde Staten te sluiten liepen op niets uit, Ronald Reagan en ook Margareth Thatcher wilden niets weten van verdragen. Op 1 september 1983 schoot het Sovjet-leger een Zuid-Koreaans passagiers-toestel uit de lucht, dat per vergissing boven het Sovjet-luchtruim terecht was gekomen. Dit leidde tot hernieuwde spanningen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten. Als reactie op de nieuwe SS-20 raketten van de Sovjets plaatsten de Verenigde Staten Pershing raketten in Europa.

Samantha Smith

Andropov verwierf bekendheid toen hij het Amerikaanse meisje Samantha Smith uitnodigde voor een bezoek aan de Sovjet-Unie, nadat ze hem een brief had geschreven.

Nalatenschap

Op 9 februarie 1984 overleed Andropov aan een leveraandoening. Hij werd opgevolgd door zijn voormalige rivaal Konstantin Tsjernenko. Ondanks zijn tijd bij de KGB en zijn optreden in Hongarije werd Andropov door de meeste commentaren gezien als iemand die hervormingen wilde en een meer humaan bewind. Bovendien was Andropov degene die Gorbatsjov naar voren schoof en commentatoren zagen hem als de opvolger van Andropov. De vroegtijdige dood van Andropov maakt echter een einde aan dat plan.